Джэймз Фэнімар Купэр

	Джэймз Фэнімар Купэр
	James Fenimore Cooper
	фатаздымак Мэт’ю Брэдзі (1850)
Асабістыя зьвесткі
Нарадзіўся	15 верасьня 1789; Бэрлінгтан, Нью Джэрзі, ЗША
Памёр	14 верасьня 1851 (61 год); Купэрстаўн, Нью Ёрк, ЗША
Пахаваны	Christ Churchyard[d];
Бацькі	Ўільям Купэр[d]
Сужэнец	Сьюзэн Аўгуста Дэлансі[d]
Дзеці	С’юзэн Фэнімар Купэр[d], Пол Фэнімар Купэр[d] і Charlotte Fenimore Cooper[d]
Літаратурная дзейнасьць
Род дзейнасьці	пісьменьнік, гісторык, марак
Гады творчасьці	з 1820
Кірунак	рамантызм
Жанр	гістарычная проза
Мова	ангельская мова
Значныя творы	Апошні з магіканаў
Подпіс
	Джэймз Фэнімар Купэр у Вікісховішчы

Джэймз Фэнімар Купэр (па-ангельску: James Fenimore Cooper; 15 верасьня 1789, Бэрлінгтан, Нью Джэрзі — 14 верасьня 1851, Купэрстаўн, Нью Ёрк) — амэрыканскі пісьменьнік-рамантыст. Стварыў шэраг гістарычных раманаў пра амэрыканскіх індзейцаў і раньняе засяленьне Амэрыкі, найбольш вядомыя зь якіх — сэрыя «Прыгоды Скураной Панчохі».

Жыцьцяпіс

Джэймз Фэнімар Купэр нарадзіўся ў сям’і судзьдзі Ўільяма Купэра і Элізабэт (Фэнімар) Купэр адзінаццатым з 12 дзяцей, большасьць зь якіх не дажылі да сталеньня. Продкі Купэраў пераехалі ў Новы сьвет з Ангельшчыны ў 1679 року.

У 1790 року сям’я перасялілася ў грамаду Купэрстаўну (Нью Ёрк), заснаваную на выкупленай ягоным бацькам тэрыторыі. Тут Ўільям Купэр збудаваў на беразе возера Атсыга дом, а ў 1799 скончылася будаўніцтва сядзібы.

У 13-гадовым веку Джэймз паступіў у Ельскі ўнівэрсытэт, аднак выключаны на трэцім курсе і ў 1806 року уладкаваўся мараком на гандлёвы карабель «Стэрлінг». 1 студзеня 1808 Купэр паступіў на службу мічманам у вайскова-марскі флёт ЗША.

У 20-гадовым веку Купэр атрымаў спадчыну ад бацькі. 1 студзеня 1811 року ён ажаніўся з С’юзэн Аўгустай дэ Лансі, прадстаўніцай лаялісцкай да Вялікабрытаніі сям’і. У шлюбе яны мелі сямёх дзяцей, пяцёра зь якіх перажылі дзяцінства.

У 1826 Джэймз Фэнімар Купэр зь сям’ёй пераехаў у Эўропу ў пошуках збыту сваіх твораў і лепшай адукацыі для дзяцей. У Парыжы ён пазнаёміўся з мастаком Сэм’юэлам Морзэ і генэралам Жыльбэрам дэ Ляфаетам.

У 1833 Купэры вярнуліся ў ЗША. Праз 16 гадоў адсутнасьці ён аднавіў сямейную сядзібу на возеры Атсыга. Тут Джэймз Фэнімар правёў апошнія гады жыцьця і сканаў за дзень да свайго 62-годзьдзя. Пахаваны на Эпіскапальных могілках Купэрстаўну побач з бацькам і жонкай, якая перажыла яго на некалькі месяцаў.

Творчасьць

Спадчына

Джэймз Фэнімар Купэр стаў адным з найпапулярнейшых пісьменьнікаў ЗША XIX стагодзьдзя, чые творы заслужылі прызнаньне па ўсім сьвеце. Адным зь першых пісьменьнік уключыў у свае кнігі афрыканскіх, афраамэрыканскіх і індзейскіх дзеючых асобаў. А ў цыклі «Прыгоды Скураной Панчохі» індзейцы адыгрываюць галоўныя ролі. Аднак ён апісвае іх з розных бакоў, як у «Апошнім з магіканаў», дзе Магуа пазбаўлены амаль любой станоўчай якасьці, а Чынгачгук, апошні правадыр магіканаў, адлюстраваны годным, адважным і гераічным.

У 1940 року выпушчаная марка ЗША з выявай Дж. Ф. Купэра.

У 2013 ягонае імя ўведзенае ў нью-ёрскую Залю славы вялікіх амэрыканцаў.

Творы

Крыніцы

^ Find a Grave (анг.) — 1996.
^ Geni.com (мн.) — 2006.
^ Cooper, James Fenimore, 1789-1851 // CONOR.SI
^ Купер Джеймс Фенимор // ПроДетЛит (рас.) — 2019.

Вонкавыя спасылкі

Гэта — накід артыкула. Вы можаце дапамагчы Вікіпэдыі, пашырыўшы яго.

[_bfa67512306395fd-1] Find a Grave (анг.) — 1996.

[_81c749a9ae4f0b60-2] Geni.com (мн.) — 2006.

[_721986c014c795a4-3] Cooper, James Fenimore, 1789-1851 // CONOR.SI

[_9aebccd52d559c87-4] Купер Джеймс Фенимор // ПроДетЛит (рас.) — 2019.

[1]

[2]

[3]

[4]