Гія Канчэлі

Гія Канчэлі
	Гія Канчэлі
	па-грузінску: გია ყანჩელი
Дата нараджэньня	10 жніўня 1935
Месца нараджэньня	Тыфліс, ЗСФСР, СССР;
Дата сьмерці	2 кастрычніка 2019 (84 гады)
Месца сьмерці	Тбілісі, Грузія;
Месца пахаваньня	Дыдубійскі пантэон[d];
Месца вучобы	Тбіліскі дзяржаўны ўнівэрсытэт (1959); Тбіліская дзяржаўная кансэрваторыя[d] (1963);
Прафэсія	кампазытар, кінакампазытар, музычны пэдагог
Навуковая сфэра	музыка
Жанры	сымфонія, музыка да фільмаў
Інструмэнты	фартэпіяна
Лэйблы	ECM Records[d]
Узнагароды	; Народны артыст Грузінскай ССР[d] Дзяржаўная прэмія імя Шаты Руставэлі[d] прэмія Вольфа ў мастацтве[d] (2008)
Подпіс
	Гія Канчэлі ў Вікісховішчы

Гі́я (Георгі) Алякса́ндравіч Канчэ́лі (па-грузінску: გია ალექსანდრეს ძე ყანჩელი; 10 жніўня 1935, Тыфліс — 2 кастрычніка 2019, Тбілісі) — савецкі і грузінскі кампазытар, пэдагог. Народны артыст СССР (1988). Ляўрэат Дзяржаўнай прэміі СССР (1976) і Дзяржаўнай прэміі Грузінскай ССР імя Шаты Руставэлі (1981).

Вікіпэдыя мае артыкулы пра іншых асобаў з прозьвішчам Канчэлі.

Аўтар сымфанічнай і камэрнай музыкі. Напісаў музыку да шматлікіх драматычных спэктакляў, дзясяткаў кінафільмаў, у тым ліку такім папулярным, як «Міміно» і «Кін-дза-дза!».

Жыцьцяпіс

Нарадзіўся 10 жніўня 1935 року ў Тыфлісе (цяпер Тбілісі, Грузія) ў сям’і лекара.

Скончыў музычную школу, пасьля — геалягічны факультэт Тбіліскага ўнівэрсытэту (1959)^[6], пасьля паступіў у Тбіліскую кансэрваторыю, якую скончыў у 1963 року па клясе кампазыцыі Ёны Тускіі.

З 1970 року выкладаў у Тбіліскай кансэрваторыі (кляс інструмэнтоўкі).

З 1971 року — загадчык музычнай часткі Тбіліскага тэатру імя Шаты Руставэлі.

З 1979 року — сакратар Саюзу кампазытараў Грузінскай ССР. Сябра Саюзу кінэматаграфістаў Грузінскай ССР.

З 1991 року жыў у Бэрліне (Нямеччына), дзе атрымаў стыпэндыю Нямецкай акадэміі мастацтваў. З 1995 року жыў у Антвэрпэне (Бэльгія) на запрашэньне Каралеўскага філярманічнага аркестру Фляндрыі.

Апошнія гады жыцьця быў цяжка хворы. Памёр у Тбілісі ад сэрцавай няздатнасьці 2 кастрычніка 2019 року, правёўшы некалькі месяцаў у больніцы. Пахаваны ў Дыдубійскім пантэоне.

Творчасьць

Творы для музычнага тэатру

«Музыка для жывых», опэра ў 2 актах (1982—84, рэд. 1999)

Творы для аркестру

Канцэрт для аркестру (1961)
Largo і Allegro для фартэпіяна, літаўраў і струннага аркестру (1963)
Сымфонія № 1 (1967)
Сымфонія № 2 «Песнасьпевы» (1970)
Сымфонія № 3 (1973)
Сымфонія № 4 «Памяці Мікелянджэлё» (1974)
Сымфонія № 5 (1977)
Сымфонія № 6 (1978-80, рэд. 1981)
Сымфонія № 7 «Эпілёг» (1986, рэд. 1991)
«Аплаканы ветрам», літургія памяці Гіві Арджанікідзэ для вялікага аркестру і саліравальнага альту (1989)
«Ранішнія малітвы» для альтовай флейты, малога аркестру і фанаграмы (1990). 1-я частка нізкі «Жыцьцё без Раства».
«Abii ne viderem» для альтовай флейты і малога аркестру (1992)
«Noch einen Schritt…» для альта за сцэнай, аркестру і фанаграмы (1992)
«Flügellos» для вялікага аркестру (1993)
«Trauerfarbenes Land» для вялікага аркестру (1994)
«V & V (Violin and Voice)» для скрыпкі, аркестру і фанаграмы (1994)
«…à la Duduki» для брас-квінтэту і аркестру (1995)
«Simi» для віялянчэлі і вялікага аркестру (1995)
«Valse Boston» для фартэпіяна і струннага аркестру (1996)
«Childhood Revisited» для габою і малога аркестру (1998)
«Sio» для фартэпіяна, ударных і струннага аркестру (1998)
«Rokwa» для вялікага аркестру (1999)
«…Al niente» для вялікага аркестру (2000)
«Eine Kleine Daneliade» для скрыпкі, фартэпіяна, ударных (ad libitum) і струннага аркестру (2000)
«Ergo» для вялікага аркестру (2000)
«Fingerprints» для вялікага аркестру (2002)
«Lonesome» для скрыпкі і вялікага аркестру (2002)
«Warzone» для вялікага аркестру (2002)
«Twilight» для 2 скрыпак і малога аркестру (2004)
«Ex Contrario» для 2 скрыпак і малога аркестру (2006)
«Kàpote» для акардэону і малога аркестру (2006)
«Broken Chant» для габою, скрыпкі і аркестру (2007)
«Silent Prayer» для скрыпкі, віялянчэлі, малога аркестру і фанаграмы (2007)
«Bridges to Bach» для скрыпкі і малога аркестру (2010)
«Lingering» для вялікага аркестру (2012)
«Nu.Mu.Zu» для вялікага аркестру (2015)

Камэрная і сольная інструмэнтальная музыка

Квінтэт для духавых (1961)
«Начныя малітвы» для струннага квартэту і фанаграмы (1992). 4-я частка нізкі «Жыцьцё без Раства».
«Magnum ignotum» для духавых, кантрабасу і 3 фанаграмаў (1994)
«Having Wept» для віялянчэлі солё (1994)
«Rag-Gidon-Time» для скрыпкі і фартэпіяна (1995)
«Instead of a Tango» для скрыпкі, кантрабасу, фартэпіяна і банданэону (1996)
«Time… and Again» для скрыпкі і фартэпіяна (1996)
«In l’Istesso Tempo» для фортэпіяннага квартэту (1997)
«With a Smile for Slava» для віялянчэлі і фартэпіяна (1997)
«Ninna Nanna» для флейты і струннага квартэту (2008)
«Simple Music for Piano» (2009)
«Chiaroscuro» для струннага квартэту (2010)
Квінтэт для духавых (2013)

Вакальная і харавая музыка

«Сьветлая туга» для 2 дзіцячых галасоў, дзіцячага хору і вялікага аркестру (1984-85)
«Дзённыя малітвы» для дзіцячага голасу, клярнэту і малога аркестру (1991). 2-я частка нізкі «Жыцьцё без Раства».
«Вечаровыя малітвы» для 8 контральта і малога аркестру (1992). 3-я частка нізкі «Жыцьцё без Раства».
«Psalm 23» для сапрана і малога аркестру (1993)
«Exil» для сапрана, альтовай флейты, струнных і сынтэзатара (1993-94). 1-я частка — камэрная вэрсія папярэдняга твору.
«Caris Mere» для сапрана і альта (1994)
«Lament», канцэрт памяці Люіджы Нона для сапрана, скрыпкі і вялікага аркестру (1994)
«Diplipito» для контратэнару, віялянчэлі і малога аркестру (1996-97)
«And Farewell Goes out Sighing…» для контратэнару, скрыпкі і вялікага аркестру (1999)
«Styx» для зьмяшанага хору, альта і аркестру (1999; рэд. для зьмяшанага хору, скрыпкі і аркестру — 2007)
«Don’t Grieve», вакальна-сымфанічная сюіта для барытону і вялікага аркестру (2001)
«Little Imber» для мужчынскага голасу, мужчынскага хору, флейты, габою, гітары, сынтэзатара, струнных і фанаграмы (2003)
«Amao omi» для зьмяшанага хору і квартэту саксафонаў (2005)
«Helesa» (2005)
«Lulling the Sun» для зьмяшанага хору і ўдарных (2008)
«Dixi» для зьмяшанага хору і вялікага аркестру (2009)
«Angels of Sorrow» для дзіцячага хору, скрыпкі, віялянчэлі і малога аркестру (2013)
«Deda Ena» («Родная мова») для дзіцячага хору і аркестру (2017)

Музыка для кіно

1964 — Дзеці мора
1965 — Золата (мультыплікацыйны)
1967 — Сумны раман (мультыплікацыйны)
1968 — Незвычайная выстава
1968 — Дзяўчына Кератміяні (кароткамэтражны)
1968 — Не тужы!
1970 — Утаймавальнік (мультыплікацыйны)
1970 — Канкурэнцыя (мультыплікацыйны)
1970 — Феола (кароткамэтражны) (Мяч, пальчатка і капітан (кінаальманах))
1970 — Жбан (кароткамэтражны)
1971 — Суседзі (кароткамэтражны) (Даўным-даўно (кінаальманах)) (разам з Надарам Габуніям)
1971 — Я, сьледчы
1972 — Калі заквітнелі мігдалы
1972 — Белыя камяні (кароткамэтражны) (Белыя камяні (кінаальманах))
1972 — Марскі воўк (кароткамэтражны) (Белыя камяні (кінаальманах))
1972 — Глядыятар (кароткамэтражны) (Белыя камяні (кінаальманах))
1972 — Старыя зурначы
1973 — Рэкорд
1973 — Сыбірскі дзед
1974 — Дзівакі (разам з Джансугас Кахідзэ)

Удзел у фільмах

2001 — Гія Канчэлі (дакумэнтальны)
2011 — Гія Канчэлі. Жыцьцё ў гуках (дакумэнтальны)
2012 — Міміно (Тайны савецкага кіно (дакумэнтальны))
2012 — Георгі Данэлія. Між выдумкай і рэальнасьцю (дакумэнтальны)

Музыка да спэктакляў

Прэміі і ўзнагароды

Заслужаны дзяяч мастацтваў Грузінскай ССР (1972)
Народны артыст Грузінскай ССР (1980)
Народны артыст СССР (1988)
Дзяржаўная прэмія СССР (1976) — за 4-ю сымфонію «Памяці Микеланджело»
Дзяржаўная прэмія Грузінскай ССР імя Шата Руставэлі (1981) — за спэктакль «Рычард III» У. Шэксьпіра
Дзяржаўная прэмія Грузіі (1981)
Ордэн Гонару (Грузія) (1995)
Прэмія «Ніка» (1987, за найлепшую музыку да фільму — «Кін-дза-дза»)
Прэмія «Трыюмф» (1998)
Прэмія «Чайка»
Прэмія Вольфа (2008)
Усесаюзны кінафэстываль (Прыз Саюзу кампазытараў Летувіскай ССР за найлепшую музыку да фільму — «Твой сын, зямля», 1981)
Акадэмік Расейскай акадэміі кінэматаграфічных мастацтваў «Ніка»
Ганаровы грамадзянін Тбілісі (2007).

Крыніцы

^ ^а ^б Giya Kancheli // Musicalics (фр.)
^ ^а ^б Архіў гістарычных запісаў — 1808.
^ http://georgiatoday.ge/news/17548/Legendary-Georgian-Composer-Giya-Kancheli-Dies-at-the-Age-of-84
^ IMDb (анг.) — 1990.
^ Нацыянальная служба Чэскай рэспублікі
^ Зейфас Н. Гия Канчели

Літаратура

Зейфас Н. Гия Канчели в диалогах. — М.: Музыка, 2005. — 588 с. — ISBN 5-7140-0402-7

Вонкавыя спасылкі

Гія Канчэлі: прыгажосьць не ўратуе сьвет, і нішто яго не ўратуе (рас.)
Інтэрвію з Гіям Канчэлі (рас.) на Радыё „Свабода“

[_6825fb25824bde34-1] а ^б Giya Kancheli // Musicalics (фр.)

[_6f0e02e747a2ce65-2] а ^б Архіў гістарычных запісаў — 1808.

[_4b9ebc86627dec37-3] ttp://georgiatoday.ge/news/17548/Legendary-Georgian-Composer-Giya-Kancheli-Dies-at-the-Age-of-84

[_c819a36710895a64-4] IMDb (анг.) — 1990.

[_1c229842ed686bfc-5] Нацыянальная служба Чэскай рэспублікі

[zeif-6] Зейфас Н. Гия Канчели

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]