Альгерд Бульба
Альгерд Бульба (сапраўднае імя Вітаўт Станіслававіч Чыж; 1884 год, фальварак Антонішкі, Ашмянскі павет, Віленская губэрня — 1939 год, Вільня, Летува) — беларускі грамадзкі дзеяч, этнограф, крытык і публіцыст.
| Альгерд Бульба | |
| Асабістыя зьвесткі | |
|---|---|
| Імя пры нараджэньні | Вітаўт Станіслававіч Чыж |
| Псэўданімы | Ян Еленскі, Ян Яленьскі, Гідальго, Чыжук Ашмянскі |
| Нарадзіўся | 1884 фальварак Антонішкі, Ашмянскі павет, Віленская губэрня, Расейская імпэрыя, цяпер — Астравецкі раён, Гарадзенская вобласьць |
| Памёр | 1939 Вільня, Летува |
| Літаратурная дзейнасьць | |
| Род дзейнасьці | пісьменьнік, крытык, публіцыст |
| Кірунак | паэзія, драматургія |
| Мова | беларуская |
Жыцьцяпіс рэдагаваць
Сярэднюю адукацыю атрымаў у гімназіі ў Варшаве. У сьнежні 1905 году за агітацыю супраць царызму на Ашмяншчыне арыштаваны і аддадзены пад суд. Улетку 1906 году ўцёк у Галіцыю. Скончыў Львоўскі політэхнічны інстытут (1910). Пасьля вяртаньня ў Вільню ўваходзіў у 1908—1911 гадах у склад рэдакцыі газэты «Наша Ніва». Пэўны час быў актывістам эвангельскай царквы, займаўся бізнэсам. У 1920-я гады быў чыноўнікам Віленскай польскай адміністрацыі. З 1928 году — віцэ-прэзыдэнт Вільні.[1].
Творчасьць рэдагаваць
Аўтар рэцэнзіяў, алегарычных апавяданьняў, артыкулаў па пытаньнях беларускага музычнага жыцьця. Друкаваўся пад псэўданімамі ў газэце «Наша Ніва». З 1911 году друкаваўся ў польскіх выданьнях. Рэцэнзаваў зборнік «Песні-жальбы» Я. Коласа. Пісаў пра грамадзка-сацыяльныя погляды В. Дунін-Марцінкевіча, яго ролю ў гісторыі беларускае літаратуры, пра паэзію Т. Шаўчэнкі. Аўтар публікацыяў пра пастаноўкі Беларускага музычна-драматычнага гуртка, «Беларускую сюіту» Л. Рагоўскага, этнаграфічныя артыкулы пра народныя рамёствы, адзеньне. Пераклаў на беларускую мову творы М. Ляскова, Р. Данілеўскага, Л.Андрэева і інш.[1]
Альгерд Бульба і Янка Купала рэдагаваць
Альгерд Бульба быў аўтарам першае рэцэнзыі на другі зборнік паэзіі Я. Купалы «Гусьляр» (1910). У гэтай рэцэнзыі, надрукаванай у газэце «Наша Ніва» 21 кастрычніка 1910 году, А. Бульба адзначае ў творах Купалы вялікае багацьце фантазіі, формаў, настрояў, здольнасьць гарманічна зьліць у адным вершы думку і пачуцьцё, здабыць «тон родны», «асобны беларускі матыў» зь любой праявы сучаснага жыцьця, з успамінаў і фактаў гісторыі. А. Бульба выказаў глыбока аптымістычную веру ў вялікую будучыню Купалы як нацыянальнага паэта:
|
Ва ўласных самабытных творах Купала не мае роўных сабе… Веру, што далейшай самабытнай творчай працай Янка Купала зойме ў нас адно з першых месц…[2] | 
|
—Альгерд Бульба | ||
Творы рэдагаваць
- З газет / Газэта «Наша Ніва». — 16 верасьня 1910.
- Янка Купала «Гусьляр» / Газэта «Наша Ніва». — 21 кастрычніка 1910.
- Адказ пану З.Пяткевічу / Газэта «Наша Ніва». — 11 лістапада 1910.
- Беларуская народная песня і мелодыі ў новых музыкальных творах / Газэта «Наша Ніва». — 2 сьнежня 1910.
- Колькі слоў аб дзявочай апратцы на Беларусі. Вільня, 1911.
Літаратура рэдагаваць
- Беларуская энцыклапедыя. Т. 3. — Мн., 1996.
- Янка Купала: Энцыкл. даведнік / БелСЭ; Рэдкал.: І. П. Шамякін (гал. рэд.) і інш. — Мн., БелСЭ, 1986. — 727 с, 26 л. іл.; Артыкул «Бульба Альгерд» / Аўтар — І. Саламевіч. — C. 96—97.
- Беларускія пісьменнікі : біяграф. слоўн. Т. 1. — Мн., 1992.
- Беларуская літаратура ХІХ- пачатку ХХ ст.: Хрэстаматыя крытычных матэрыялаў / Скл. С. Х. Александровіч, Б. С. Александровіч. — Мн., 1978. — C. 241—246.
- Смалянчук, А. Краёвец Антон Луцкевіч / А. Смалянчук // Гістарычны Альманах. 1998. Т. 1. — С. 33.
- Энцыклапедыя літаратуры і мастацтва Беларусі. Т. 1. — Мн., 1984.
Крыніцы рэдагаваць
- ^ а б Чыж Вітаўт Станіслававіч Рэпрэсаваныя літаратары, навукоўцы, работнікі асветы, грамадскія і культурныя дзеячы Беларусі. 1794-1991 Праверана 15 кастрычніка 2011 г.
- ^ Альгерд Бульба. Янка Купала «Гусьляр». / Газэта «Наша Ніва». — 21 кастрычніка 1910 году.