Бэнэдыкт Дабшэвіч
Бэнэдыкт Дабшэвіч (12 сакавіка 1722, каля Наваградку[5] або на Жамойці[6] — 1799) — філёзаф, тэоляг, прадстаўнік эклектычнай філязофіі ў Вялікім Княстве Літоўскім.
.jpg) Бэнэдыкт Дабшэвіч | |
| Асабістыя зьвесткі | |
|---|---|
| Нарадзіўся | 12 сакавіка 1722[1] |
| Памёр | 1794[2][3][4][…] |
| Род | Дабшэвічы |
| Дзейнасьць | фізык |
Біяграфія рэдагаваць
У 1739 уступіў у ордэн езуітаў. Навучаўся ў Наваградзкім езуіцкім калегіюме і Віленскай езуіцкай акадэміі.
Выкладаў філязофію і тэалёгію ў Наваградзкім і Полацкім езуіцкім калегіюмах, Віленскай езуіцкай акадэміі, у 1772—1773 дэкан тэалягічнага факультэту акадэміі, у 1773—1774 віцэ-канцлер акадэміі. 3 1782 узначальваў акруговую школу ў Крожах, у 1792—1794 рэктар Жамойцкай школьнай акругі.
Погляды і працы рэдагаваць
У філязофскіх поглядах прытрымліваўся картэзіянства пазьнейшага часу. У лёгіцы наступаваў школе Пар-Раяль, Х. Вольфу і Ф. Брэскаму. Даволі дакладна выкладаў погляды эўрапейскіх філёзафаў і натуразнаўцаў (напрыклад, геліяцэнтрычную сыстэму М. Каперніка і ягоных пасьлядоўнікаў).
Выдаў кнігі «Погляды новых філёзафаў…» (1760), якая складалася зь ягоных лекцыяў у Наваградзкім калегіюме. У гэтай кнізе выклаў сыстэмы Р. Дэкарта, П. Гасендзі і тэорыі І. Кегілера, І. Ньютана і інш.; «Лекцыі па лёгіцы…» (Вільня, 1761), у якой сьцьвярджаў, што клясычная лёгіка з пашанай ставіцца да матэматыкі, безь якой філязофстваваць ці лягізаваць «усё адно, што хадзіць бяз ног».
Вызнаваў 3 віды пазнаньня: гістарычнае, філязофскае і матэматычнае. Спалучаў тэалягічны сьветапогляд з новафілязофскімі поглядамі, што не магло не прывесьці да ўнутраных супярэчнасьцяў, якія найбольш выразна выявіліся ў ягонай кнізе «Тэзы ва ўнівэрсальную філязофію» (1763).
Крыніцы рэдагаваць
- ^ https://www.google.com/books/edition/Komisja_Edukacji_Narodowej/ZUm7AAAAIAAJ — С. 301.
- ^ https://www.google.com/books/edition/Komisja_Edukacji_Narodowej/ZUm7AAAAIAAJ — С. 302.
- ^ https://books.google.com/books?id=pQYmAQAAIAAJ
- ^ https://www.google.com/books/edition/700_lat_my%C5%9Bli_polskiej_Okres_saski_1700/n_TWAAAAMAAJ — С. 85.
- ^ Энгельс Дарашэвіч. Дабшэвіч Бенядзікт // ВКЛ. Энцыкл. — Мн.: 2005 Т. 1. С. 565.
- ^ Энгельс Дарашэвіч. Дабшэвіч Бенядзікт // ЭГБ. — Мн.: 1996 Т. 3. С. 186.
Літаратура рэдагаваць
- Вялікае княства Літоўскае: Энцыклапедыя. У 3 т. / рэд. Г. П. Пашкоў і інш. — Мн.: Беларуская Энцыклапедыя, 2005. — Т. 1: Абаленскі — Кадэнцыя. — 684 с. — ISBN 985-11-0314-4
- Энцыклапедыя гісторыі Беларусі. У 6 т. / Беларус. Энцыкл.; Рэдкал.: Г. П. Пашкоў (гал. рэд.) і інш.; Маст. Э. Э. Жакевіч. — Мн.: БелЭн, 1996. — Т. 3: Гімназіі — Кадэнцыя. — 527 с. — ISBN 985-11-0041-2