Вікіпэдыя

Беларусы ў Львове

Беларусы ў Львове — параўнальна малая этнічная суполка. У пачатку 1990-х, пазьней і ў пачатку 2000-х беларусы пачалі актыўна гуртавацца. У 2020 годзе ў Львове склалася новая дыяспара, зьвязаная з рэпрэсіямі на Бацькаўшчыне[1].

XVI стагодзьдзе рэдагаваць

 
Партрэт Івана Фёдарава аўтарства І. Тамашэвіча

У канцы 1572—пачатку 1573 беларускі асьветнік Іван Фёдараў пераехаў у Львоў і заснаваў там першую на Ўкраіне друкарню, дзе ў 1574 г. убачыла сьвет першая ўкраінская дакладна датаваная кніга «Апостал». У тым жа годзе ў львоўскай друкарні выйшла «Азбука»[2].

XIX стагодзьдзе рэдагаваць

 
Сымон Шыдлоўскі з паплечнікамі ў часе паўстаньня

Па паразе паўстаньня 1863—1864 гадоў у Львоў перабраліся некаторыя паўстанцы зь Беларусі. Напрыклад, Сымон Шыдлоўскі, Адам Дамінік Барташэвіч, якія аселі ў Львове да канца свайго жыьцця. У 1872 годзе Барташэвіч заснаваў «Польскую кнігарню». Кнігарная выдавала часопіс «Літаратурны, мастацкі, навуковы і грамадзкі тыдзень», а важныя кнігі на гістарычную тэматыку друкаваліся ў межах сэрыі «Гістарычная бібліятэка». У 1886 Адам Дамінік Барташэвіч памёр, і ягонай кнігарняй апекавалася ягоная жонка[3].

У Львове з канца XIX стагодзьдзя і да 1940-х гадоў дзейнічала Львоўская асацыяцыя вэтэранаў паўстаньня 1863 году. У ёй былі ня толькі паўстанцы, але і іх жонкі ды дзеці[3].

XX стагодзьдзе рэдагаваць

 
Алаіза Пашкевіч

У лютым 1908 году ў Львоў пераехала Алаіза Пашкевіч. Пасьля чаго яна паехала ў Кракаў, але ў наступным годзе вярнулася ў Львоў, дзе паступіла на філязофскі факультэт унівэрсытэту. У 1911 годзе 7 лютага Алаіза Пашкевіч пабралася шлюбам з інжынэрам Сьцяпонасам Кайрысам, пасьля чаго хутка вярнулася на Бацькаўчыну[4].

У 1949—1950 навучальным годзе ў Львоўскім ўнівэрсытэце выкладала 297 чалавек, зь якіх 11 былі беларусамі[5].

У жніўні 1992 году ў Львове было заснаванае Нацыянальна-культурнае таварыства «Белая Русь». Актыўным беларускім дзеячам стаў палкоўнік у адстаўцы Барыс Цімошчанка. Улады мястэчка спрыялі беларусам: на Львоўскім радыё двойчы на тыдзень па-беларуску гучала перадача «Весткі з Беларусі», дапамаглі выдаць 4 нумары газэтаў «Беларус Галіччыны» і «Галіцкая Рунь». Актыўна беларусам дапамагала амбасада[6].

На Першым зьездзе беларусаў сьвету (8-10 ліпеня 1993) ад Львова прысутнічала 8 беларусаў[6].

XXI стагодзьдзе рэдагаваць

8 студзеня 2000 году адбыўся сход на якім заснавалі Беларускую грамаду Львоўскай вобласьці[6]. Грамада пачала выдаваць часопіс «Весткі з Беларусі». У пачатку 2001 году быў створаны Беларускі адукацыйна-культурны цэнтар (БАКЦ), які складаўся зь беларускай нядзельнай школы, бібліятэкі і іншых структураў.

У пачатку 2006 году на Трэці Ўсебеларускі народны сход ад беларусаў Украіны быў абраны беларус Львоўшчыны Сяргей Кулікоў[6].

У 2020 годзе, паводле Віталя Макаранкі, беларуская супольнасьць у Львове складала ў розныя часы да 300 чалавек[1], а на кастрычнік 2021 году ў Львове на пастаянным жыхарстве знаходзілася 50 грамадзянаў Беларусі[1].

У студзені 2021 году ў Львове адчыніўся Беларускі крызісны цэнтар на чале з Аляксеем Францкевічам[7]. 26 ліпеня 2021 году[7] Беларускі крызісны цэнтар пры падтрымцы ўкраінскай скаўцкай арганізацыі «Пласт» адкрыў першую школу беларускай мовы ў Львове[8]. На першыя заняткі прыйшло 30 чалавек[7]. У школе выкладае Віталь Макаранка[7].

У верасні 2021 года Алег Дулуб быў прадстаўлены як трэнэр клюбу «Львоў»[9].

Дэмаграфія рэдагаваць

Як зазначае Раман Лазынскі, колькасьць беларусаў у паваенных перапісах Львова крыху завышаная, бо ў беларусаў часта запісваліся беларускія жыды. Таксама беларусамі маглі запісвацца прадстаўнікі іншых этнічных суполак[5].

Колькасьць
Год Беларусы Адсотак
1959 5 136[5] 1.3%
1970 6 458[5] 1.2%
1979 5 982[5] 0.9%
1989 5 849[5] 0.7%
2001 3 119[5] 0.43%
Родная мова[5]
Год Беларуская Украінская Расейская
Асобаў Адсотак Асобаў Адсотак Асобаў Адсотак
1970 2 419 37.5% 247 3.8% 3 789 58.7%
1979 1 931 32.3% 299 5.0% 3 749 62.7%
1989 1 931 36.2% 443 7.8% 3 281 56.1%
2001 734 23.53% 830 26,61% 1 545 49.54%

Расьсяленьне паводле раёнаў рэдагаваць

Колькасьць[5]
Год Чыгуначны Ленінскі Шаўчэнкаўскі
Асобаў Адсотак Асобаў Адсотак Асобаў Адсотак
1959 2 085 1,4% 1 730 1,2% 1 730 1,1%
Доля ад насельніцтва[5]
Год Галіцкі Чыгуначны Лычакоўскі Франкоўскі Шаўчэнкаўскі
1979 0,9% 1,0% 0,7% 1,1% 0,7%
1989 0,8% 0,6% 0,7% 0,9% 0,7%

Крыніцы рэдагаваць

  1. ^ а б в Віталь Макаранка. Чым жыве беларуская дыяспара Львова?  (бел.). — 1 кастрычніка, 2021.
  2. ^ Іван Фёдараў (каля 1510–1583), асветнік, заснавальнік кнігадрукавання ў Расіі і на Украіне // Нацыянальная бібліятэка Беларусі.
  3. ^ а б Беатріче Белявців. Історична пам’ять Литви в Галичини  (укр.) // Zbruč. — 18.12.2015.
  4. ^ Алаіза Пашкевіч: таямніца шлюбу, перыпетыі навучання і «вясковая манера» // Дзянніца.
  5. ^ а б в г д е ё ж з і Роман Лозинський — Етнічний склад населення Львова (у контексті суспільного розвитку Галичини).
  6. ^ а б в г Сяргей Кулікоў. Беларуская абшчына Львоўскай вобласці на пачатку года адзначыла 15-годдзе // Беларусь сегодня. — 4 МАРТА 2015.
  7. ^ а б в г Во Львове открылась школа белорусского языка для беженцев из Белоруссии  (рас.). — 26 июля 2021.
  8. ^ У Львове запрацавала першая школа беларускай мовы  (бел.) // Белсат. — 2021.07.25.
  9. ^ Беларускі трэнер узначаліў «Львоў»  (бел.) // Хартыя'97. — 6.09.2021.

Вонкавыя спасылкі рэдагаваць

Атрымана з «https://be-tarask.wikipedia.org/w/index.php?title=Беларусы_ў_Львове&oldid=2272232»