Адам Фрэйтаг

Адам Фрэйтаг
	Адам Фрэйтаг
Дата нараджэньня	1608
Месца нараджэньня	Торунь, Рэч Паспалітая;
Дата сьмерці	1650
Месца сьмерці	Кейданы, Жамойцкае староства, Вялікае Княства Літоўскае, Рэч Паспалітая;
Месца пахаваньня	Кейданы;
Месца вучобы	Лейдэнскі ўнівэрсытэт[d];
Занятак	вайсковы інжынэр, прафэсар, матэматык, інжынэр, генэральны падрадчык, лекар, настаўнік
Навуковая сфэра	матэматыка, мэдыцына, вайсковае збудаваньне[d], фартэцыя, фартыфікацыя[d] і фартыфікацыя
Месца працы	Кейданская гімназія[d];
	Адам Фрэйтаг у Вікісховішчы

Адам Фрэйтаг (1608—1650) — матэматык, вайсковы інжынэр.

Біяграфія

У 1608 годзе нарадзіўся ў Торуні. Ужо ў дзесяць гадоў праявіў талент да матэматыкі і лацінскай мовы (пісаў вершы). Па стыпэндыі месцкай рады Торуні паехаў навучацца ва ўнівэрсітэт Ляйпцыгу, а затым Франкфурту-на-Одэры. У далейшым патрапіў на вайсковую службу да Фрэдэрыка Генрыха Аранскага, дзе пазнаёміўся з галяндзкім вайсковым і фартыфікацыйным мастацтвам.

Справай жыцьця Фрэйтага стала кніга Architectura militaris nova et aucta oder newe vermehrte Fortification von Regular — Vestungen, von Irregular — Vestungen und Aussenwercken, von Praxi offensiva und devensiva, auff die neweste niederländische Praxin gerichte und beschreben durch Adamum Freitag der Mathematum Liebhaber. Zu Leyden bey Bonaventura und Abraham Elzeviers, a(nn)o 1631., дзе ён сыстэматызаваў і выклаў свой досьвед у г. зв. старагаляндзкай школе фартыфікацыі. Кніга ў хуткім часе стала бэстсэлерам і спрычынілася да распаўсюджаньня старагаляндзкай сыстэмы фартыфікацыі ва Ўсходняй Эўропе, асабліва ў Рэчы Паспалітай.

Кніга прынесла Фрэйтагу славу, аднак не палепшыла ягоны матэрыяльны стан. У 1633 годзе ён паступае на службу да князя Януша Радзівіла, у якасьці вайсковага інжынэра, фартыфікатара і лекара. Па яе заканчэньні вярнуўся ў Торунь, дзе ўдзельнічаў у адбудове гарадзкіх умацаваньняў. У 40-х гадох ізноў вяртаецца на службу да Януша Радзівіла, стаў яго асабістым мэдыкам, выкладаў матэматыку ў Кейданах, кіраваў будаўніцтвам фартыфікацыйных умацаваньняў Біржаў і Кейданаў. Аказаў вялікі ўплыў на разьвіцьцё фартыфікацыі ВКЛ.

Памёр у 1650 годзе ў Кейданах, дзе і быў пахаваны.

Творы

Architectura militaris nova et aucta, oder Newe vermehrte Fortification … beschrieben durch Adamum Freitag. Leyden: Elzeviers, 1631.
Prognosticon astrologicum abo rozsadekgwiazd niebieskich na rok panski (1635)

Крыніцы

^ ^а ^б Adam Freytag // Польскі біяграфічны інтэрнэт-слоўнік (пол.)
^ ^а ^б ^в ^г ^д ^е ^ё Freitag, Adam // Нацыянальная служба Чэскай рэспублікі

[_bbe6800f193b2543-1] а ^б Adam Freytag // Польскі біяграфічны інтэрнэт-слоўнік (пол.)

[_e8a5c9332517f88f-2] а ^б ^в ^г ^д ^е ^ё Freitag, Adam // Нацыянальная служба Чэскай рэспублікі

[1]

[2]

Адам Фрэйтаг

Дата нараджэньня	1608^[1]^[2]
Месца нараджэньня	Торунь, Рэч Паспалітая
Дата сьмерці	1650^[1]^[2]
Месца сьмерці	Кейданы, Жамойцкае староства, Вялікае Княства Літоўскае, Рэч Паспалітая
Месца пахаваньня	Кейданы
Месца вучобы	Лейдэнскі ўнівэрсытэт^[d]
Занятак	вайсковы інжынэр, прафэсар, матэматык, інжынэр, генэральны падрадчык, лекар, настаўнік
Навуковая сфэра	матэматыка^[2], мэдыцына^[2], вайсковае збудаваньне^[d]^[2], фартэцыя^[2], фартыфікацыя^[d] і фартыфікацыя^[2]
Месца працы	Кейданская гімназія^[d]
Адам Фрэйтаг у Вікісховішчы