Іван Нікітчанка
Іван Мікалаевіч Нікітчанка (10 студзеня 1939, вёска Гарыцы Пагарскага раёну Бранскай вобласьці — 20 лістапада 2010, места Маладэчна) — беларускі навуковец у галіне сэлекцыі жывёлаў. Чалец-карэспандэнт Нацыянальнай акадэміі навук Беларусі (1986), доктар сельскагаспадарчых навук (1979), прафэсар (1981).
Іван Нікітчанка лац. Ivan Nikitčanka | |
| Дата нараджэньня | 10 студзеня 1939 |
|---|---|
| Месца нараджэньня |
|
| Дата сьмерці | 20 лістапада 2010 (71 год) |
| Месца сьмерці | |
| Месца пахаваньня | |
| Месца вучобы | |
| Занятак | навуковец, палітык, сэлекцыянэр |
| Навуковая сфэра | сэлекцыя жывёлаў |
| Месца працы | Нацыянальная акадэмія навук Беларусі |
| Сябра ў | Беларуская перспектыва[d] |
| Навуковая ступень | доктар сельскагаспадарчых навук[d] (1979) |
| Узнагароды |   |
Біяграфія
рэдагавацьСкончыў Віцебскі вэтэрынарны інстытут (1960). З 1968 навуковы супрацоўнік, загаднік сэктару, кіраўнік сэлекцыйнага цэнтру Беларускага НДІ жывёлагадоўлі. Ляўрэат дзяржаўнай прэміі СССР (1982). З 1986 намесьнік старшыні Дзяржаграпраму БССР, ад 1991 генэральны дырэктар НДІ «Агранавука». З 1993 віцэ-прэзыдэнт Нацыянальнага цэнтру стратэгічных дасьледаваньняў. Дэпутат Вярхоўнага Савету БССР ў 1985—1990.
19 лістапада 2010 году а 14:45 на ўласным аўто сутыкнуўся з грузавіком «ЗІЛ», які належыць РУП «Рамонтна-будаўнічы трэст» Управы справамі прэзыдэнта Беларусі[1]. Навукоўца даставілі ў шпіталь гораду Маладэчна, дзе ён памёр а 2 гадзіне ночы на 20 лістапада[2]. Пахаваны на Паўночных могілках у Менску.
Грамадзка-палітычная дзейнасьць
рэдагавацьСябар партыі БНФ. У першай палове 1990-х уваходзіў у склад ценевага кабінэту апазыцыі БНФ у Вярхоўным Савеце XII скліканьня.
Доўгі час узначальваў аргкамітэты правядзеньня «Чарнобыльскага шляху». Крытыкаваў пляны пабудовы ў Беларусі атамнай электрастанцыі. У інтэрвію Радыё Свабода (2007) Іван Нікітчанка сказаў[3]:
|
Да ідэі будаўніцтва АЭС у Беларусі я стаўлюся вельмі адмоўна. Бо тыя 20 адсоткаў, што зьбіраюцца атрымаць празь яе будаўніцтва, можна атрымаць іншым шляхам. Найперш, праз мадэрнізацыю тэхналёгіяў. У адным толькі аграрным сэктары мы можам значна больш зэканоміць энэргіі, чым дасьць АЭС. І такая мадэрнізацыя вывела б нашу сельскую гаспадарку на патрэбны ўзровень і зрабіла б яе канкурэнтаздольнай. | 
|
У часе прэзыдэнцкай выбарчай кампаніі 2010 увайшоў у лік давераных асобаў кандыдата ў прэзыдэнты ад партыі «Беларуская хрысьціянская дэмакратыя» Віталя Рымашэўскага. Гэты крок тлумачыў тым, што менавіта В. Рымашэўскі аддае найбольшую ўвагу пытаньням пераадоленьня наступстваў чарнобыльскай катастрофы[4].
Навуковая дзейнасьць
рэдагавацьДасьледаваў генэтыка-матэматычныя мэтады аналізу сэлекцыйнай працы і аўтаматызаваных сыстэмаў кіраваньня ў племянной жывёлагадоўлі. Распрацаваў прагнозныя індэксы абмену рэчываў, мэтады прагназаваньня прадуктыўнасьці і генэтычнай схільнасьці жывёлаў да захворваньняў і стрэсаў.
Меў больш за 280 навуковых працаў, у тым ліку 6 манаграфіяў, 5 вынаходзтваў[5].
Асноўныя працы:
- Системы ведения сельского хозяйства Белорусской ССР. Мн.: Ураджай, 1986 (в соавт.).
- Гетерозис в свиноводстве. Л.: Агропромиздат, 1987.
- Адаптация, стрессы и продуктивность сельскохозяйственных животных. Мн.: Ураджай, 1988 (в соавт.).
- Энциклопедия сельского хозяина. Мн.: БелЭн, 1994.
- Чернобыль: как это было. Мн., 1999.
Крыніцы
рэдагаваць- ^ Нікітчанка сутыкнуўся з ЗІЛам Упраўлення справамі Лукашэнкі Палітыка. «Хартыя’97» (23 лістапада 2010). Праверана 9 сьнежня 2010 г.
- ^ Генадзь Кеснер (22 лістапада 2010) Развітанне з Іванам Нікітчанка. «Новы час». Праверана 9 сьнежня 2010 г.
- ^ Іван Нікітчанка // «Радыё Свабода», 25 красавіка 2007.
- ^ У аўтакатастрофе пад Маладэчнам загінуў Іван Нікітчанка // «Радыё Свабода», 20 лістапада 2010.
- ^ Член-карэспандэнт НІКІТЧАНКА Іван Мікалаевіч. Афицыйны сайт НАН Беларусі. Праверана 20 лістапада 2010 г.