Якуб Вуек

Якуб Ву́ек (па-польску: Jakub Wujek SJ; 1541, Вангровец — 27 ліпеня 1597, Кракаў) — польскі каталіцкі сьвятар, езуіт, доктар багаслоўя, рэктар Віленскай акадэміі, аўтар перакладу Бібліі на польскую мову.

Якуб Вуек
Jakub Wujek SJ
рэктар Віленскай акадэміі
1578 — 1580
Папярэднік	Пётар Скарга
Адукацыя	Рымская калегія
Дзейнасьць	перакладнік, перакладнік Бібліі, пісьменьнік, тэоляг, каталіцкі тэоляг
Нарадзіўся	1541 Вангровец
Памёр	27 ліпеня 1597 Кракаў
Пахаваны	Кракаў
Прыняцьце сьвятога сану	лістапад 1568
Галерэя здымкаў у Вікісховішчы

Жыцьцяпіс

Сын Мацея Вуйка. Пачатковую адукацыю атрымаў у сямейным Вангроўцу ў школе цыстэрцыянаў. Працягваў навучаньне ў гуманітарна-прыродазнаўчых навуках у Сылезіі. Па рашэньні бацькоў у 1558 пакінуў Сылезію і пераехаў у Кракаў, дзе працягнуў адукацыю. У 1559 атрымаў званьне бакаляўра.

Працаваў настаўнікам у школе кракаўскага біскупа Якуба Уханскага, а калі таго прызначылі прымасам Польшчы, ён накіраваў Вуйка апекуном сваіх братоў у езуіцкую калегію ў Вене. Тут Якуб скончыў магістарскую праграму па філязофіі, а таксама палепшыў веды па матэматыцы і грэцкай мове.

У 1565 у Вене ўвайшоў у ордэн езуітаў, па навіцыяце пачаў навучаньне ў Рымскай калегіі, дзе атрымаў дактарат. Правёўшы ў Рыме два гады, пераехаў у Пултуск, дзе выкладаў у езуіцкім калегіюме. У 1568 высьвячаны на капэляна і з тае пары прысьвяціў сябе інтэнсіўнай прапаведніцкай і літаратурнай працы. У 1571—1578 быў рэктарам езуіцкага калегіюму ў Познані, у 1578—1580 — рэктарам Віленскай акадэміі. У 1579—1584 заклаў езуіцкую правінцыю ў сяміградзкай Клюж-Напоцы.

Памёр 27 ліпеня 1597 року, пахаваны ў скляпеньнях касьцёла сьвятой Барбары ў Кракаве.

Творчасьць

Выдаў 2 вялікія творы: Пастыльлі каталіцкія (Postylla catholica, to iest Kazania na każdą niedzielę i na każde święto przez cały rok, 1573), Пастыльлі меншыя, а таксама «Жыцьці», «Жарсьці» й іншыя публікацыі.

У 1584 кіраўнікі ордэну езуітаў даручылі яму пераклад Сьвятога Пісьма. Пераклад ладзіўся з лацінскага варыянту сьвятога Гераніма — г. зв. Вульгаты, на Трыдэнцкім саборы ў 1546 року прызнаным афіцыйным тэкстам рыма-каталіцкае царквы.

У 1593 зьявіўся пераклад Новага Запавету, выдадзены з папраўкамі і псальмамі ў 1594 року. Поўны пераклад Бібліі быў скончаны ў 1595, аднак паколькі ён зьдзясьняўся зь лёвэнскай Вульгаты, езуіты абавязаныя былі рэдагаваць яго дзеля дастасаваньня да клемэнтынскай Вульгаты. Праца рэвізійнае камісіі заняла некалькі гадоў, і афіцыйны пераклад выйшаў толькі праз два гады па сьмерці Якуба Вуйка, у 1599. Унесеныя рэвізійнай камісіяй зьмены былі даволі значныя і шматлікія, аднак тым ня меней гэты пераклад стаў вядомы як пераклад Вуйка.

Зь лінгвістычнага пункту гледжаньня Вуек карыстаўся з працы сваіх папярэднікаў. Пераклад адзначаецца сьцісласьцю і шматбаковасьцю: мова простая і зразумелая, а разам з тым паважная і годная. Пераклад замяніў Біблію Леапаліты і выконваў ролю асноўнага польскага перакладу болей за тры стагодзьдзі.

Літаратура

• Bibliografia Literatury Polskiej — Nowy Korbut, t. 3 Piśmiennictwo Staropolskie, Państwowy Instytut Wydawniczy, Warszawa 1965, s. 419—424

Вонкавыя спасылкі

Якуб Вуек — сховішча мультымэдыйных матэрыялаў