Электронная дэмакратыя

Электро́нная дэмакра́тыя (па-ангельску: e-democracy, таксама лі́чбавая дэмакратыя) — форма дэмакратыі, што выкарыстоўвае інфармацыйна-камунікацыйныя тэхналёгіі (ІКТ) як асноўны сродак для калектыўных палітычных і кіраўніцкіх працэсаў (напрыклад, інфармаваньня, прыняцьці супольных пастаноў — электроннае галасаваньне, кантраляваньне выкананьні пастаноў і г. д.) ^[1] на ўсіх узроўнях — пачыная з узроўня мясцовага самакіраваньня і сканчаючы міжнародным. Гэта форма кіраваньня, пры якой усе сталыя грамадзяне маюць права ў роўнай ступені браць удзел у прапанове, распрацоўцы і стварэньні законаў ^[2].

Тэрміналёгія

Варта адрозьніваць электронную дэмакратыю ад электроннага ўраду. Стывен Кліфт (Steven Clіft) падкрэсьлівае:

«Электронная дэмакратыя» (e-democracy) і «электронны ўрад» (e-government) — гэта зусім розныя паняткі. Калі апошняе азначае павышэньне апэратыўнасьці і выгоды доступу да паслуг дзяржавы зь любога месца і ў любы час, то першае належыць да выкарыстаньня інфармацыйных тэхналёгій для пашырэньня магчымасьцяў кожнага грамадзяніна.

Некаторыя дасьледнікі замест тэрміна электронная дэмакратыя ўжываюць панятак сеткавая дэмакратыя.

Мэты

Права чалавека

Распаўсюд інфармацыі праз інтэрнэт спрыяе свабодзе і разьвіцьцю чалавека. Інтэрнэт выкарыстоўваецца для пасоўваньня правоў чалавека, у тым ліку свабоды слова, рэлігіі, выразу думак, мірных сходаў, падсправаздачнасьці ўрады і правы на веды і разуменьне, якія падтрымваюць дэмакратыю. Працэс электроннай дэмакратыі быў нядаўна прапанаваны ў навуковым артыкуле ^[3] для вырашэньня пытаньня, якое мае вырашальнае значэньне для ўсіх людзей у 21 стагодзьдзі: «Будучы грамадзянамі плянэты Зямля, ці спыніце вы пацяпленьне клімату?» Для адказу на гэта пытаньне аўтар прапанаваў скарыстаць мабільны тэлефон падчас Алімпійскіх гульняў у Пхёнчхане і Токіё.

Лічбавая інтэграцыя

Лічбавая інтэграцыя патрэбна для ўдзелу грамадзянаў у фармаваньні дзяржаўнай палітыкі пасярэдніцтвам раўнапраўнага ўдзелу ўсіх пластоў грамадзтва незалежна ад узроўню прыбыткаў грамадзянаў, узроўня адукацыі, стаці, рэлігіі, мовы карыстаньня, фізычнага і разумовага стану здароўя і г. д. Любая дзяржаўная палітыка, сфармуляваная без улучэньня якой-небудзь пэўнай часткі грамадзтва, заўсёды будзе заставацца неахопнай па сваёй прыродзе, што будзе супярэчыць ідэалам дэмакратыі^[4].

Паляпшэньне дэмакратыі

Сучасныя дэмакратыі звычайна ўяўляюць сабою прадстаўнічыя дэмакратыі, дзе грамадзяне абіраюць прадстаўнікоў для кіраваньня стварэньнем і ўжываньнем законаў, палітыкі і пастаноў ад іх імя, у адрозьненьне ад непасрэдных дэмакратый, у якіх грамадзяне захоўваюць гэту адказнасьць. Іх можна назваць больш-менш «дэмакратычнымі» у залежнасьці ад таго, наколькі добра ўрад уяўляе волю ці зацікаўленьні людзей. Пераход да электроннай дэмакратыі фактычна перадаў бы палітычную ўладу ад абраных прадстаўнікоў да асобы.

Палітыка стала залежнай ад Інтэрнэту, таму што Інтэрнэт зьяўляецца асноўнай крыніцай інфармацыі для большасьці насельніцтва. Інтэрнэт дапамагае ім быць у курсе таго, што адбываецца ў іх урадзе. Інтэрнэт-рэкляма робіцца ўсё папулярнейшай сярод палітычных кандыдатаў і групавых думак па прапановах ^[5]. Для многіх Інтэрнэт часта зьяўляецца асноўнай крыніцай інфармацыі. Прычына гэтага, асабліва сярод моладзі, палягае ў тым, што пры слушным выкарыстаньні ён просты і надзейны, што зьніжае нагрузку на чалавека. Сацыяльныя сеткі дазваляюць людзям выяўляць сваю погляд пра ўрад і падзеі праз псэўданім, ананімна і без асуджэньня. З-за памеру Інтэрнэту і дэцэнтралізаванай структуры кожны чалавек можа стаць вірусным і атрымаць уплыў на вялікую колькасьць іншых.

Інтэрнэт дазваляе грамадзянам атрымваць і публікаваць інфармацыю пра палітыкаў, а таксама дазваляе гэтым палітыкам атрымваць дарады ад вялікага ліку людзей. Такое калектыўнае прыманьне пастаноў і разьвязак праблем дае грамадзянам прыладу ўплыву на ўладу і дапамагае палітыкам хутчэй прымаць разьвязкі. Гэта стварае больш прадукцыйнае грамадзтва, якое можа разьвязваць праблемы хутчэй і эфэктыўней. Атрыманьне зваротнай сувязі і дарадаў ад насельніцтва утвараецца вялікай часткай працы палітыка, а Інтэрнэт дазваляе ім эфэктыўна працаваць з думкамі большага ліку людзей. Дзякуючы гэтай падвышанай здольнасьці мець зносіны з грамадзкасьцю, ўрад можа дзеяць больш умела і эфэктыўна ў якасці дэмакратыі ^[6].

Крыніцы

^ Ann Macintosh (2004). "Characterizing E-Participation in Policy-Making" (PDF). 2004 International Conference on System Sciences.
^ Hosein Jafarkarimi; Alex Sim; Robab Saadatdoost; Jee Mei Hee (January 2014). "The Impact of ICT on Reinforcing Citizens' Role in Government Decision Making" (PDF). International Journal of Emerging Technology and Advanced Engineering.
^ Zanella, A (2017). "Humans, humus, and universe". Appl. Soil Ecol. 123: 561–567. doi:10.1016/j.apsoil.2017.07.009.
^ "Why the UN's e-government survey in India needs to better understand the idea of digital inclusion". South Asia @ LSE. 5 March 2019.
^ Chung-pin Lee; Kaiju Chang; Frances Stokes Berry (9 May 2011). "Testing the Development and Diffusion of E-Government and E-Democracy: A Global Perspective". Public Administration Review. 71 (3): 444–454. doi:10.1111/j.1540-6210.2011.02228.x.
^ Matt Leighninger (2012). "Citizenship And Governance In A Wild, Wired World: How Should Citizens And Public Managers Use Online Tools To Improve Democracy?". National Civic Review. 100 (2): 20–29. doi:10.1002/ncr.20056.

Вонкавыя спасылкі

e-gov.by — пляцоўка ідэяў электроннага ўраду для Беларусі

[1] Ann Macintosh (2004). "Characterizing E-Participation in Policy-Making" (PDF). 2004 International Conference on System Sciences.

[2] Hosein Jafarkarimi; Alex Sim; Robab Saadatdoost; Jee Mei Hee (January 2014). "The Impact of ICT on Reinforcing Citizens' Role in Government Decision Making" (PDF). International Journal of Emerging Technology and Advanced Engineering.

[3] Zanella, A (2017). "Humans, humus, and universe". Appl. Soil Ecol. 123: 561–567. doi:10.1016/j.apsoil.2017.07.009.

[4] "Why the UN's e-government survey in India needs to better understand the idea of digital inclusion". South Asia @ LSE. 5 March 2019.

[5] Chung-pin Lee; Kaiju Chang; Frances Stokes Berry (9 May 2011). "Testing the Development and Diffusion of E-Government and E-Democracy: A Global Perspective". Public Administration Review. 71 (3): 444–454. doi:10.1111/j.1540-6210.2011.02228.x.

[6] Matt Leighninger (2012). "Citizenship And Governance In A Wild, Wired World: How Should Citizens And Public Managers Use Online Tools To Improve Democracy?". National Civic Review. 100 (2): 20–29. doi:10.1002/ncr.20056.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]