Сігізмунд Леванеўскі

	Сігізмунд Аляксандравіч Леванеўскі; Сигизмунд Александрович Леваневский
	15 траўня 1902 — 13 жніўня 1937
Месца нараджэньня	Санкт-Пецярбург
Месца сьмерці	Паўночны полюс;
Прыналежнасьць	Чырвоная армія
Род войскаў	авіяцыя
Гады службы	1918
Бітвы/войны	Грамадзянская вайна ў Расеі
	Сігізмунд Аляксандравіч Леванеўскі ў Вікісховішчы

Сігізму́нд Алякса́ндравіч Леване́ўскі (па-расейску: Сигизмунд Александрович Леваневский; 15 траўня 1902, Санкт-Пецярбург, Расейская імпэрыя — 13 жніўня 1937) — савецкі палярны лётнік польскага паходжаньня, брат польскага лётніка Юзэфа Леванеўскага.

Жыцьцяпіс

Бацькі Зыгмунта Леванеўскага (Тэафіля і Аляксандар) паходзілі з Саколкі. У 1898 року выехалі ў Пецярбург у пошуках працы, дзе й нарадзіўся Зыгмунт. Большую частку дзяцінства правёў у Саколцы, працаваў рабочым. Падтрымаў бальшавікоў у Кастрычніцкай рэвалюцыі 1917 і наступнай грамадзянскай вайне. З 1918 служыў у Чырвонай арміі. У 1919 ачоліў роту, пасьля батальён, быў начальнікам штабу і камандзірам стралковага палку на Ўсходнім фронце. У 1921 ваяваў з антыбальшавіцкімі аддзеламі ў Дагестане.

З 1921 служыў у 4 аддзеле паветранай навігацыі ў Петраградзе, а з 1923 у Севастопальскай вайсковай школе марской авіяцыі (у наземнай службе). З 1924 навучаўся ў гэтай школе, скончыў у 1925, пасьля чаго служыў вайсковым пілётам, а таксама інструктарам сэвастопальскай школы. У 1928 пераведзены ў рэзэрв, пасьля чаго працаваў інструктарам Мікалаеўскай лётнай школы, ваенізаванай арганізацыі Асаавіяхім, у 1929—1933 — дырэктарам школы ў Палтаве.

Мэмарыяльная дошка братам Леванеўскім

Зь вясны 1933 працаваў пілётам у палярнай авіяцыі Глаўсеўмарпуці. Улетку 1933 на гідрасамалёце Dornier Wal зьдзейсьніў пералёт Сэвастопаль — Хабараўск. 13 ліпеня 1933 знайшоў і ўратаваў у раёне Анадыру на Чукотцы амэрыканскага пілёта Джэймза Матэрна, лятак якога трапіў у аварыю падчас спробы кругасьветнага палёту,і 20 ліпеня транспартаваў яго ў Ноўм на Алясцы. Увосені 1933 браў удзел у агітацыйных вылетах ва Ўкраіне.

У лютым 1934 з двума іншымі лётнікамі накіраваўся ў ЗША, каб закупіць самалёты «Consolidated Fleetster» дзеля экспэдыцыі эвакуацыі рэштак параходу «Чалюскін». 29 сакавіка 1934 на адным зь іх вылецеў з Ноўму. Аднак самалёт з-за абледзяненьня разьбіўся падчас вымушанай пасадкі ў вёсцы Ванкарэм на Чукотцы, дзе знаходзілася база ратаўнікоў. За адвагу ў гэтай экспэдыцыі Леванеўскі, тым ня меней, быў уганараваны 20 красавіка 1934 зь яшчэ 6 лётнікамі званьнем Герою Савецкага Саюзу.

З 1934 навучаўся ў Акадэміі паветраных сілаў імя Жукоўскага. Бў першым пілётам, які апрацаваў плян пералёту з СССР у ЗША праз Паўночны полюс. 3 жніўня 1935 з двума іншымі лётнікамі зьдзейсьніў першую ў гісторыі спробу пералёту самалётам Ант-25 з Масквы праз Паўночны полюс у Сан-Францыска, аднак з-за аварыі рухавіка палёт быў спынены над Баранцавым морам. Улетку 1936 выехаў у ЗША, дзе закупіў гідрасамалёт «Vultee V-1A», на якім 5 жніўня — 13 верасьня 1936 пераляцеў з Лос-Анджэлес праз Сан-Францыска, Уэлен, Якуцк і Сьвярдлоўск у Маскву. Увесну 1937 выпрабоўваў у Севастопалі набытыя ў ЗША самалёт-амфібію «S-43» і гідрасамалёт «Douglas DF».

12 жніўня 1937 прадпрыняў спробу пералёту праз Паўночны полюс з Масквы ў Фэарбэнкс чатырохрукавіковым самалётам DB-A № N-209 на чале экіпажу зь яшчэ 5 лётнікамі. 13 жніўня а 13:40 лятак перасёк полюс, але а 14:32 каманда паведамлі пра адмову скрайняга правага рухавіка, пасьля чаго самалёт зьнік бязь вестак і так і ня быў выяўлены. Хутчэй за ўсё, ён разьбіўся ля ўзьбярэжжа Аляскі.

Узнагароды

Залатая зорка Героя Савецкага Саюзу (20 красавіка 1934)
Ордэн Леніна
Ордэн Працоўнага Чырвонага Сьцягу
Ордэн Чырвонай Зоркі

Вонкавыя спасылкі

Героі краіны (рас.)