Сэсар Вальеха (па-гішпанску: César Abraham Vallejo Mendoza; 16 сакавіка 1892, г. Сант’яга-дэ-Чука, Пэру15 красавіка 1938, Парыж, Францыя) — пэруанскі празаік, паэт.

Сэсар Аўраам Вальеха Мендоса
(па-гішпанску: César Abraham Vallejo Mendoza
Сэсар Вальеха, 1929
Асабістыя зьвесткі
Нарадзіўся 16 сакавіка 1892(1892-03-16)[1][2][3][…]
Памёр 15 красавіка 1938(1938-04-15)[1][2][3][…] (46 гадоў)
Пахаваны
Сужэнец Жаржэта Вальеха[d]
Літаратурная дзейнасьць
Род дзейнасьці паэт, драматург, перакладнік, журналіст, эсэіст, навэліст, навэліст, пісьменьнік
Жанр паэзія
Мова гішпанская мова[6]
Подпіс Выява аўтографу

Творчасьць рэдагаваць

У першым зборніку вершаў «Чорныя геральды» (1918; беларускі пераклад Рыгора Барадуліна, 1993) элемэнты паэтыкі лацінаамэрыканскага мадэрнізму арганічна спалучаны з протаавангардысцкімі тэндэнцыямі і індзейскім фальклёрам. У 1920—21 зьняволены за ўдзел у сялянскіх хваляваньнях. У турме напісаў зборнік «Трыльсэ» (1922), вытрыманы ў традыцыях авангардысцкай паэзіі. 3 1923 у эміграцыі (Францыя, Гішпанія). У 1928 і 1931 наведаў СССР. Напісаў раман пра рабочых-індзейцаў «Вальфрам» і публіцыстычную кнігу «Расея ў 1931 годзе» (абодва 1931). Пад уражаньнем грамадзянскай вайны ў Гішпаніі 1936—1939 стварыў цыкль «Гішпанія, няхай абмінае мяне чаша гэта» (выд. 1939). Сталая творчасьць (зборнік «Чалавечыя вершы», выд. 1939) характарызуецца прастатой і эмацыянальнасьцю, спалучэньнем авангардысцкага наватарства з сацыяльнай і агульначалавечай праблематыкай. Аўтар публіцыстычнай кнігі «Супраць прафэсійнай тайны», «Мастацтва і рэвалюцыя» (абедзьве выд. 1973).

Зноскі рэдагаваць

Літаратура рэдагаваць

  • Міхееў К. Вальеха // БЭ ў 18 т. Т. 3. Мн., 1996.
  • Ferrari A. El universo poético de César Vallejo: ensayo. Carácas: Monte Ávila, 1972
  • Ortega J. César Vallejo. Madrid: Taurus, 1975
  • Franco J. César Vallejo: the dialectics of poetry and silence. Cambridge; New York: Cambridge UP, 1976.
  • Larrea J. César Vallejo y el surrealismo. Madrid: A. Corazón, 1976
  • Sharman A. The poetry and poetics of Cesar Vallejo: the fourth angle of the circle. Lewiston: Edwin Mellen Press, 1997.
  • César Vallejo: recopilación de textos sobre César Vallejo/ Raúl Hernández Novás, ed. El Vedado, La Habana,: Centro de Investigaciones Literarias, Casa de las Américas; Santafé de Bogotá: Impr. Patriótica del Instituto Caro y Cuervo, 1999
  • Kapsoli Escudero W. César Vallejo en la crítica internacional. Lima: Universidad Ricardo Palma, 2001
  • Hart S.M., Polar J.C. César Vallejo: a critical bibliography of research. London: Tamesis; Rochester: Boydell and Brewer, 2002
  • Rodríguez Chávez I. César Vallejo al pie del orbe. Lima: Universidad Ricardo Palma, 2006
  • Сесар Вальехо: Биобиблиографический указатель / Сост. В.Гинько. М.: Книга, 1986.

Беларускія пераклады рэдагаваць

  • Чорныя геральды: Выбр. лірыка / Пераклад з ісп. Р.Барадуліна. — Мн. : Маст.літ., 1993. — 143 с. — («Паэзія народаў свету»).
  • Выбраныя творы / Сэсар Вальеха. — Мінск : Зміцер Колас, 2018. — 105, [1] с. — («Паэты планеты»).

Вонкавыя спасылкі рэдагаваць