Станіслаў Нямцэвіч

Станіслаў Урсын-Нямцэвіч (па-польску: Stanisław Ursyn Niemcewicz) (1753—1817) гербу Равіч — пасол другой кадэнцыі Чатырохгадовага Сойма, гарадзенскі губэрнатар.

Станіслаў Нямцэвіч
Асабістыя зьвесткі
Нарадзіўся 1753[2][3][4][…]
Памёр 22 лістапада 1817(1817-11-22)[3][5]
Род Нямцэвічы[d]
Бацькі Францішак Урсын-Нямцэвіч[d]
Ганна з Карытынскіх[d]

Жыцьцяпіс рэдагаваць

Нарадзіўся ў Кленіках (Клейнікі пад Берасьцем). Бацькі — Францішак і Ганна з Карытынскіх. Брат Юльяна Юстына Нямцэвіча.

1768—1773 — вучыўся ў Рыцарскай школе ў Варшаве.

1773 — падчас першага падзелу Рэчы Паспалітай прымаў удзел у камісіі па вызначэньні новай мяжы паміж ВКЛ і Расеяй.

1776 — выконваў функцыі рэгента справаў літоўскіх пры Вайсковым дэпартамэнце Пастаяннай Рады.

1781—1782 — быў дэпутатам на Літоўскім Трыбунале ад Берасьцейскага ваяводзтва.

1782 — быў паслом ад Берасьцейскага ваяводзтва на Сойме ў Варшаве.

На Сойме 1786 г. Нямцэвіч выбраны ў склад Пастаяннай Рады і ў 1786—1788 гг. працаваў у Дэпартамэнце паліцыі.

У 1790 абраны на другую кадэнцыю Чатырохгадовага Сойма ад Берасьцейскага павету.

У 1791 г. выконваў функцыю соймавага судзьдзі. Канстытуцыю 3 мая 1791 г. прыняў не адразу. Разам з паслом Ваўжэцкім падрыхтаваў праект рэформы заканадаўства вольных гарадоў Рэчы Паспалітай, які быў прыняты 27.06.1791 г. як «Ostrzeżenie wzgliędem egzekucji prawa o miastach… wolnych…».

У 1791—1792 — уваходзіў у склад камісіі па справах Курляндыі. Браў чынны ўдзел у вайне з Расеяй у 1792 г., як кіраўнік 32 харугвы, ІІ брыгады Нарадовай Пяцігорскай кавалерыі. Браў непасрэдны ўдзел у бітве пад Мірам (11.06.1792 г.).

Паўстаньне 1794 г. сустрэў у Варшаве. У траўні-ліпені займаўся агітацыяй і арганізацыяй ваяводзкай міліцыі ў Берасьцейскім ваяводзтве.

У 1795 г. уваходзіў у склад камісіі па «ліквідацыі захопаў і крыўд», учыненых войскамі Суворава.

1801—1807 — маршалак Гарадзенскай губэрні.

У 1806 прадставіў Адаму Чартарыскаму праект «Myśli względem ziem litewskich i ruskich», у адпаведнасьці зь якім прапаноўваў распачаць агітацыю сярод жыхароў былой Рэчы Паспалітай выступіць збройна супраць французаў, за што польскія й літоўскія (беларускія) землі атрымлівалі б аўтаномію ў складзе Расеі, зь вяртаньнем Канстытуцыі 3 траўня. Аднак Аляксандар І не падтрымаў гэты праект.

У 1809—1810 — выехаў углыб Расеі.

У 1816 стаў цывільным гарадзенскім губэрнатарам.

Да канца жыцьця верыў у аб’яднаньне Польшчы і Літвы ў адну дзяржаву. Быў ганаровым сябрам масонскай ложы «Вэнзэль адзінства».

Памёр 22.11.1817.

Крыніцы рэдагаваць

  1. ^ Sejm-Wielki.pl (пол.) — 2002.
  2. ^ Stanisław Ursyn Niemcewicz // NUKAT — 2002.
  3. ^ а б Stanisław Niemcewicz (Ursyn Niemcewicz) h. Rawicz // Польскі біяграфічны інтэрнэт-слоўнік (пол.)
  4. ^ Stanisław Ursyn Niemcewicz // MAK (пол.)
  5. ^ Urzędnicy Wielkiego Księstwa Litewskiego. Spisy, t. VIII, Ziemia brzeska i województwo brzeskie XIV‒XVIII wiek / пад рэд. А. РахубаWarszawa: 2020. — С. 162. — ISBN 978-83-65880-89-5

Літаратура рэдагаваць

  • Szczygielski Wacław. Niemcewicz Stanisław. Polski słownik biograficzny. Tom 22, Wrocław-Kraków, 1977.

Вонкавыя спасылкі рэдагаваць