Роза Паркс

Ро́за Лі Паркс (4 лютага 1913, Тускіджы, Алабама — 24 кастрычніка 2005, Дэтройт) — амэрыканская грамадзкая дзяячка, пачынальніца руху за правы афраамэрыканскіх грамадзянаў ЗША. Стала сымбалем барацьбы з расавай сэгрэгацыяй.

Роза Паркс
Rosa Parks
Роза Паркс у 1955 годзе з Марцінам Лютарам Кінгам
Род дзейнасьці	правы чалавека
Дата нараджэньня	4 лютага 1913
Месца нараджэньня	Тускіджы, ЗША
Дата сьмерці	24 кастрычніка 2005 (92 гады)
Месца сьмерці	Дэтройт, ЗША
Месца пахаваньня	Ўудлаўнскія могілкі[d]
Месца вучобы	Алабамскі дзяржаўны ўнівэрсытэт[d]
Занятак	аўтабіёграф, праваабаронка, праваахоўнік, грамадзкая дзяячка, палітычная актывістка
Навуковая сфэра	рух за грамадзянскія правы[d], цывільныя і палітычныя правы[d], расавая сэгрэгацыя[d], актывізм[d] і грамадзянскія правы[d]
Сябра ў	Альфа-Капа-Альфа[d]
Узнагароды	Нацыянальная жаночая заля славы[d] (1993) Заля славы жанчынаў Мічыгану[d] (1983) Заля славы жанчынаў Алабамы[d] (2008) прэмія «Кандэс»[d] (1984) Залаты мэдаль Кангрэсу ЗША[d] (1999) Сьпінгарнаў мэдаль[d] (1979) залатая таблічка Амэрыканскай акадэміі дасягненьняў[d] (1995) прэмія «Міжнародны праваднік свабоды»[d] (198) прэмія «За жыцьцёвыя дасягненьні» Жаночых кокусаў за мастацтва[d] (1981) прэмія «Карцінка НАСПКЛ» найлепшай акторцы другога пляну ў драматычным сэрыяле[d] (2000)
Подпіс
Роза Паркс у Вікісховішчы

Роза (Макколі) Паркс нарадзілася 4 лютага 1913 году ў горадзе Таскіджы, штат Алабама ў мэтадысцкай мурынскай сям’і. Вырасла на фэрме і вывучылася на швачку. У 1932 годзе яна выйшла замуж за Рэйманда Паркса, актыўнага праваабаронцу.

Роза Паркс увайшла ў гісторыю дзякуючы здарэньню 1 сьнежня 1955 году, калі падчас паездкі ў аўтобусе ў горадзе Мантгомэры, штат Алабама, яна адмовілася саступіць месца беламу мужчыну па патрабаваньні кіроўцы Джэймса Блэйка. Пасьля гэтага выпадку Роза Паркс была арыштаваная за парушэньне правілаў карыстаньня грамадзкага транспарту. Гэта справа дайшла да Вышэйшага Суду ЗША, дзе было прызнана, што расавая сэгрэгацыя зьяўляецца неканстытуцыйнай. Пасьля гэтага здарэньня Марцін Лютэр Кінг арганізаваў байкот грамадзкіх аўтобусаў у Мантгомэры і дабіўся скасаваньня расавых правілаў. Пасьля гэтага Марцін Лютар Кінг атрымаў сваю папулярнасьць. Нягледзячы на рашэньне суда, Роза Паркс усё ж такі пацярпела ад гэтага здарэньня — яна страціла працу швачкі ў мясцовай краме.

У 1960-х Роза Раркс пераехала ў Дэтройт, дзе працавала ў штабе дэмакратычнага кангрэсмэна ад штату Мічыган, Джона Корніерса. Пасьля выхаду на пэнсію Паркс засталася ў Дэтройце і напісала аўтабіяграфію.

Роза Паркс стала сымбалем барацьбы за правы чалавека і супраць расавай дыскрымінацыі ў ЗША. У 1999 годзе Роза Паркс была ўзнагароджаная Залатым мэдалём Кангрэсу ЗША, а ў лістападзе 2001 году ў Мантгомэры была адчынена бібліятэка і музэй яе імя.