Мар’ян Янкайтыс
Мар’ян Янкайтыс (па-польску: Marian Jonkajtys; 20 траўня 1931, Аўгустаў — 4 красавіка 2004, Варшава) — польскі актор, тэатральны рэжысэр, паэт, скульптар, пэдагог. Заснавальнік і шматгадовы дырэктар варшаўскага тэатру «Рампа».
Мар’ян Янкайтыс | |
Дата нараджэньня | 20 траўня 1931 |
---|---|
Месца нараджэньня | |
Дата сьмерці | 4 красавіка 2004[1] (72 гады) |
Месца сьмерці | |
Занятак | актор, тэатральны рэжысэр |
Сябра ў | Зьвяз сыбіракоў[d] |
Узнагароды | |
IMDb | ID nm3468814 |
Жыцьцяпіс
рэдагавацьНарадзіўся ў сям’і настаўнікаў. Бацька — Геранім Янкайтыс — у кастрычніку 1939 року арыштаваны і закатаваны НКУС. Старэйшы брат Мар’яна — падхарунжы Войска Польскага Браніслаў — загінуў у верасьні 1939 падчас бітвы з савецкімі войскамі. 13 красавіка 1940 року маці Марыю, Мар’яна, ягонага брата Яна і чатырох сёстраў: Гелену, Гражыну, Зоф’ю і Тэрэсу — вывезьлі ў калгас у Паўночным Казахстане, у ваколіцы Петрапаўлаўску і Какшатаў.
У Польшчу сям’я змагла вярнуцца толькі праз 6 гадоў катаргі, 30 сакавіка 1946. Пасялілілся ў Варшаве, дзе Мар’ян пайшоў у Агульнаадукацыйны ліцэй імя Баляслава Ліманоўскага. Скончыўшы, у 1950—1952 роках вывучаў русістыку на Філялягічным факультэце Варшаўскага ўнівэрсытэту, а пасьля паступіў у Дзяржаўную вышэйшую тэатральную школу (ДВТШ) імя Аляксандра Зэльвяровіча (на эстрадна-акторскім аддзяленьні). Скончыў навучаньне з адзнакаю ў 1957.
У 1957—1959 роках выступаў у варшаўскім тэатры «Buffo», у 1959—1961 — у тэатры «Syrena», у 1961—1969 — у Народным тэатры і Новым тэатры. У 1961 быў рэжысэрам першага Конкурсу польскай песьні ў Варшаве. У 1965 разам з Войцехам Млынарскім, Ежы Дэрфэлем і Рэнай Рольскай заснаваў тэатрык «Dreszczowiec». Быў канфэрансье на Фэстывалі савецкай песьні ў Зялёнай Гуры.
У 1974 зарганізаваў музычна-эстрадны Тэатар на Таргоўку (будучая «Рампа») і быў ягоным галоўным дырэктарам і мастацкім кіраўніком. 27 гадоў выкладаў у ДВТШ курс інтэрпрэтацыі эстраднай песьні.
Па ўвядзеньні ваеннага стану звольнены з пасады дырэктара тэатру. Не жадаючы граць акторскія ролі, заняўся мэталаплястыкай і дэкаратыўна-прыкладным мастацтвам (здаў рамесьнічкі экзамэн). У скульптуры й інкрустацыі мэталам драўляных абразоў і помнікаў яму дапамагала жонка, сьпявачка Рэна Рольская, якая таксама сышла з эстрады.
Пасьля 1989, калі быў адноўлены Зьвяз сібіракаў, пісаў вершы, пераважна прысьвечаныя пакутам польскіх сасланцаў у Сібіры і ў Казахстане.
Памёр у Варшаве, пахаваны на камунальных Павонзкаўскіх могілках.
Сям’я
рэдагавацьУ 1965 року ажаніўся з Рэнай Рольскай. У 1972 у іх нарадзіўся сын Гжэгаж, аўтар вокладак ды ілюстрацый амаль да ўсіх кніг свайго бацькі.
Памяць
рэдагавацьУ 2005 адной з вуліцаў у цэнтры Аўгустава нададзенае імя Мар’яна Янкайтыса.
Прэміі і ўзнагароды
рэдагаваць- Залаты Крыж Заслугі (1977)
- Заслужаны дзяяч культуры Польшчы (1979, 1997, 2001)
- Залатая адзнака «За заслугі для Варшавы» (1980)
Крыніцы
рэдагаваць- ^ Marian Jonkajtys // http://www.encyklopediateatru.pl/osoby/3026/wd