Каталектыка

Катале́ктыка (па-старажытнагрэцку: κατάληκτος — усечаны) — тэрмін традыцыйнай стопнай мэтрыкі, які абазначае супадзеньне або несупадзеньне заканчэньня вершаванага радка са стапой. Калі апошняя стапа карацейшая за астатнія стопы вершаванага радка на адзін ці два ненаціскныя склады — гэта каталектычны верш, або ўласна каталектыка. У ямбе ці анапесьце каталектыка немагчымая, бо радок тут завяршаецца націскным складам. Але ў амфібрахіі ці харэі можа быць каталектыка на адзін склад, у дактылі — на адзін ці два склады. Калі апошняя стапа мае на адзін ці некалькі ненаціскных складоў больш, чым папярэднія стопы вершаванага радка, утвараецца гіпэркаталектычны верш, або гіпэркаталектыка. У сучасным вершазнаўстве такой клясыфікацыяй заключных стопаў карыстаюцца рэдка. Звычайна гавораць пра характар кляўзулаў у вершы (мужчынскія, жаночыя, дактылічныя ці гіпэрдактылічныя).

Літаратура

• Рагойша В. П. Паэтычны слоўнік. — 3-е выд., дапрац. і дапоўн. — Менск: Беларуская навука, 2004. — 576 с. — 2000 ас. — ISBN 985-08-0598-6
• Рагойша В. П. Тэорыя літаратуры ў тэрмінах. — Менск: Беларуская энцыклапедыя, 2001. — 384 с. — 1000 ас. — ISBN 985-11-0197-4