Генадзь Каханоўскі
- Вікіпэдыя мае артыкулы пра іншых асобаў з прозьвішчам Каханоўскі.
Гена́дзь Кахано́ўскі (8 студзеня 1936, в. Дамашы, Маладэчанскі павет, Польшча, цяпер Маладэчанскі раён — 10 студзеня 1994, Маладэчна) — беларускі гісторык, археоляг, фальклярыст, літаратуразнавец, краязнавец, які ўсё жыцьцё прысьвяціў роднаму Маладэчанскаму краю.
Генадзь Каханоўскі | |
 | |
| Дата нараджэньня | 8 студзеня 1936 |
|---|---|
| Месца нараджэньня | в. Дамашы, Маладэчанскі павет, Віленскае ваяводзтва, Польшча, цяпер Маладэчанскі раён, Беларусь |
| Дата сьмерці | 15 студзеня 1994 (58 гадоў) |
| Месца сьмерці | Маладэчна |
| Месца вучобы | Маскоўскі пэдагагічны інстытут |
| Занятак | літаратуразнаўца, гісторык, археоляг, краязнавец |
| Навуковая сфэра | гісторыя[1], краязнаўства[1], фальклярыстыка, археалёгія[1], этнаграфія і літаратуразнаўства |
| Месца працы | Інстытут мастацтвазнаўства, этнаграфіі і фальклёру АН Беларусі |
| Навуковая ступень | доктар гістарычных навук[d] |
| Узнагароды |  |
Біяграфія рэдагаваць
Нарадзіўся 8 студзеня 1936 году ў Дамашах каля Маладэчна. Юначыя гады правёў у Маскве, дзе ачольваў беларускае студэнцкае зямляцтва, сустракаўся там з Уладзімерам Дубоўкам і Міколам Улашчыкам. Там у 1963 годзе скончыў Маскоўскі пэдагагічны інстытут.
Па заканчэньні вучобы вярнуўся ў Маладэчна, дзе з 1964 году працаваў ў абласным краязнаўчым музэі, дзе стварыў экспазыцыю, за якую яго абвінавацілі ў нацыяналізьме. У 1969 годзе атэстацыйная камісія прызнала працу маладога гісторыка-патрыёта шкоднай для камуністычнага выхаваньня савецкіх людзей. Звольненага Каханоўскага аднавілі на працы, дзякуючы заступніцтву Максіма Танка і Янкі Брыля, але нападкі на вучонага не спыняліся. Нягледзячы на перашкоды з боку камуністычных улад, стаў спачатку намесьнікам, а потым і дырэктарам Менскага абласнога краязнаўчага музэю ў Маладэчне. З 1981 году Генадзь Каханоўскі стаў старэйшым навуковым супрацоўнікам Інстытута мастацтвазнаўства, этнаграфіі і фальклёру АН Беларусі, з 1991 году старэйшы навуковы супрацоўнік, загадчык аддзела Нацыянальнага навукова-асьветнага цэнтру імя Ф. Скарыны.
У 1989 годзе спрычыніўся да заснаваньня Беларускага краязнаўчага таварыства і стаў яго першым старшынём[2]. У 1992 годзе абараніў першую ў Беларусі доктарскую дысэртацыю па крыніцазнаўстве матэрыяльнай і духоўнай культуры нашага народу. Напісаў і выдаў шэраг кніг па фальклярыстыцы і археалёгіі, дасьледаваньні, прысьвечаныя Яўстаху Тышкевічу, Адаму Кіркору, Максіму Багдановічу. Вывучаў муры Койданаўскага кальвінскага збору[3].
Дасьледаваў гісторыю археалёгіі, музэйнай справы, краязнаўства, пытаньні аховы помнікаў гісторыі і культуры Беларусі. Выступаў у друку пад псэўданімамі Габрук, Верасень, Г. Гак. Аўтар літаратурна-краязнаўчых нарысаў пра Янку Купалу, Максіма Багдановіча, Яна Баршчэўскага, Адама Гурыновіча, Фэлікса Тапчэўскага, Міхася Чарота, гісторыка-эканамічных нарысаў «Вялейка» (1974), «Маладэчна» (1988) і інш. Адзін з аўтараў помніка «Дарозе» ў в. Мясата на Маладэчаншчыне.
Памёр 10 студзеня 1994 году ў Маладэчне ва ўзросьце 58 гадоў.
Працы рэдагаваць
- Адчыніся, таямніца часу. Мн., 1984;
- Археалёгія і гістарычнае краязнаўства Беларусі ў XVI—XIX стст. Мн., 1984;
- Повязь часоў. Мн., 1985;
- Беларуская фалькларыстыка: Эпоха фэадалізму. Мн., 1989 (разам з Л. Малаш, К. Цьвіркам);
- Прадвесьне навукі. Мн., 1990;
- Руплівец нашай старасьветчыны: Яўстах Тышкевіч. Мн., 1991 (разам з А. Каханоўскім);
- А сэрца ўсё імкне да бацькоўскага краю…: 3 біяграфіі М. Багдановіча. Мн., 1991;
- Мемуарная літаратура і краязнаўства //«Рэгіянальная газета», 7 студзеня 2000 г., № 1 (246), 4 лютага 2000 г., № 5 (250).
- «Вытокі музэйнай справы на Беларусі» — Беларускі Гістарычны Часопіс №2-1994 с.79-86
Крыніцы рэдагаваць
- ^ а б в Kachanoŭskì, Henadz‘ Aljaksandravìč // Нацыянальная служба Чэскай рэспублікі
- ^ Сяргей Чыгрын. «Генадзь Каханоўскі - краязнавец» //«Рэгіянальная газета», 7 студзеня 2000 г., № 1 (246)
- ^ Каханоўскі Генадзь Аляксандравіч // Памяць: Гіст.-дакум. хроніка Дзяржынскага р-на. — Мн.: БЕЛТА, 2004. С. 41.
Літаратура рэдагаваць
- Памяць: Гіст.-дакум. хроніка Дзяржынскага р-на. — Мн.: БЕЛТА, 2004. — 704 с.: іл. ISBN 985-6302-64-1.
Вонкавыя спасылкі рэдагаваць
- Імёны Свабоды: Генадзь Каханоўскі
- Біяграфія на «Мая Беларусь»(недаступная спасылка)