Вольга Ількіў
Во́льга Фаўстынаўна Ількіў (па-ўкраінску: Ольга Фаустинівна Ільків; мянушкі «Роксоляна», «Ольга Звіробій»; 21 чэрвеня 1920, Стрый, Украінская Народная Рэспубліка — 6 сьнежня 2021, Львоў, Украіна) — украінская партызанка, афіцэрка сувязі Ўкраінскай паўстанчай арміі, сувязная Рамана Шухевіча, палітвязьнеўка, паэтка[2].
Вольга Ількіў | |
| укр. Ольга Ільків | |
 | |
| Імя пры нараджэньні | укр. Ольга Фаустинівна Ільків |
|---|---|
| Род дзейнасьці | партызанка, сувязная |
| Дата нараджэньня | 21 чэрвеня 1920 |
| Месца нараджэньня | |
| Дата сьмерці | 5 сьнежня 2021[1] (101 год) |
| Месца сьмерці | |
| Грамадзянства | Украіна |
| Занятак | паэтка, пісьменьніца |
| Вядомая як | сувязная Рамана Шухевіча, партызанка, палітвязьнеўка |
| Псэўданімы | «Роксоляна», «Ольга Звіробій» |
| Узнагароды |  |
Жыцьцяпіс рэдагаваць
Вольга Ількіў нарадзілася 21 чэрвеня 1920 году ў месьце Стрый, які пасьля падпісаньня Варшаўскай дамовы (за пару месяцаў да ейнага зьяўленьня на сьвет) увайшоў у склад Другой Польскай Рэспублікі. Ейныя бацькамі былі Фаўстын Ількіў і Разалія-Кацярына (народжаная Кацур).
Пасьля разводу бацькоў у 1934 годзе Вольга Ількіў зьехала з маці жыць у Варшаву. Яна вучылася ва Ўкраінскім жаночым інстытуце ў Пярэмышлі, дзе стала чаліцай украінскай скаўцкай арганізацыі «Пласт». 30 чэрвеня 1941 г. В. Ількіў уступіла ў Арганізацыю ўкраінскіх нацыяналістаў (АУН). Пасьля нямецкага ўварваньня ва Ўкраіну Ількіў зьбегла ў Жытомір, дзе ўладкавалася працаваць на чыгунку. Там яна выкарыстоўвала свае дакумэнты, каб атрымліваць на сваё імя білеты на цягнік і перадаваць іх украінскім байцам.
Да акупацыі Львова бальшавікамі вучылася ў Львоўскім мэдычным інстытуце і наведвала курсы касмэталёгіі.
27 красавіка 1943 г. у Львове ў царкве сьв. Спаса пабралася шлюбам з байцом Украінскай паўстанчай арміі Ўладзімірам Лікотам («Данілам») (загінуў 17 сакавіка 1948 г.)[3].
Зьняволеньне рэдагаваць
14 сакавіка 1950 году вырашыла паехаць разьвітацца з сябрамі ў Львоў, дзе і была арыштаваная. Як удзельніца супраціву Ількіў была арыштаваная і заключаная ў Львове. У турме яна даведалася, што Шухевіч загінуў у перастрэлцы з апэратыўнай групай МДБ, якая атакавала яго ў сяле Белагоршча (цяпер частка Львову) 5 сакавіка 1950 году. Ільків падвяргалася зьбіцьцю і катаваньням, ахоўнікі таксама прымушалі яе глынаць псіхатропныя рэчывы[4].
У 1952 годзе Ількаў была асуджаная да 25 гадоў зьняволеньня за «удзел у антысавецкай бандзе». Заключэньне яна адбывала ў Аляксандраўскім і Ўладзімірскім цэнтралах, а таксама ў Іркуцкай вобласьці, вызваліўшыся толькі 6 лютага 1964 году. Ейных дзяцей аддалі ў дзіцячы дом у Пагулянцы, зьмяніўшы іх імёны на Веру і Андрэя Бойку. Яны выхоўваліся ў духу ўзорных «савецкіх людзей»[5].
Пасьля сьмерці Сталіна ў 1953 годзе ягоны пераемнік Мікіта Хрушчоў памілаваў сотні людзей пры ўмове іх раскаяньня. В. Ількіў гэтага не зрабіла. У СССР такіх было чатыры жанчыны, апроч яе гэта Кацярына Зарыцкая, Галіна Дзідык і Дар’я Гусяк[6]. Усе яны былі сувязныя Рамана Шухевіча. Іх зьмясцілі ў адну камэру, каб яны не падбухторвалі сваіх сукамэрніцаў. 14 гадоў пасьля арышту В. Ількіў была вызваленая пасьля падачы ёю прашэньня аб памілаваньні. А яшчэ ў 1953 годзе, пасьля сьмерці Сталіна, дырэктарка дзіцячага дома, дзе ўтрымліваліся дзеці Ількіў, Валянціна Анціпава на свой страх і рызыку перадала ейныя ліст дзецям, якія дзякуючы гэтаму даведаліся, што іх маці жывая[7].
Пасьля вызваленьня рэдагаваць
Зь верасьня 1964 году В. Ількіў зьмяніла некалькі працаў: прадавачкі ў кіёску, гардэробніцы і мэдсястры ў Львоўскай абласной бальніцы, з 1966 году яна працавала дворніцай. З 1972 году да выхаду на пэнсію ў 1976 годзе Ількіў працавала ў Львоўскім гістарычным музэі і ў адзьдзеле фондаў Музэю народнай архітэктуры і побыту (1977—1979)[8].
Загадам Прэзыдэнта Ўкраіны № 32 ад 17 студзеня 2008 году Вольга Ількіў узнагароджаная ордэнам княгіні Вольгі III ступені[9]. Сябра Ўсеўкраінскага аб’яднаньня «Свабода» з 2015 году і Львоўскага абласнога брацтва ветэранаў нацыянальна-вызваленчай барацьбы.
Вольга Ількіў памерла ў Львове 6 сьнежня 2021 году ва ўзросьце 101 году. Пахаваная на Лычакіўскіх могілках[10].
Працы рэдагаваць
Кнігі рэдагаваць
- Ільків Ольга Фаустинівна. У тенетах двох «закриток»: поезія / Ольга Ільків. — Л.: Каменяр, 2011. — 183 с.: фотогр., ноти. — 1000 екз. ISBN 978-966-607-171-5
Артыкулы рэдагаваць
- Ільків Ольга Фаустинівна. «Роман Шухевич як літературний критик» // «Роман Шухевич: постать на тлі доби Воюючої України» (Т., 2005).
- Ільків Ольга Фаустинівна. «Роман Шухевич у моєму житті» // «Літопис УПА. Т. 45. Генерал Роман Шухевич — „Тарас Чупринка“ Головний Командир УПА» (Торонто; Л., 2007).
- Ільків Ольга Фаустинівна. «Провідник Роман Шухевич та жінки» // «Роман Шухевич: постать на тлі доби Воюючої України» (Т., 2005).
Крыніцы рэдагаваць
- ^ https://city-adm.lviv.ua/news/society/public-sector/289472-hromada-lvova-sumuie-z-pryvodu-smerti-zviazkovoi-upa-olhy-ilkiv
- ^ Єжижанський Олег. Зв’язкова Шухевича: «Моїх дітей хотіли виховати яничарами» // Історія. — 2017. — № 8 (45) (серпень). — С. 18—19, 24.
- ^ Шот Микола. На пагорбі долі — Тернопіль : Укрмедкнига, 2013. — С. 331—335.
- ^ Шот Микола. На пагорбі долі — Тернопіль : Укрмедкнига, 2013. — С. 331—335.
- ^ Полюга Любомир. Шляхами спогадів: 1944—1956. — Львів, 2003. — 180 с.
- ^ Антонова Тетяна. Жінки в житті Романа Шухевича, Головного командира Української Повстанської Армії // Життя та діяльність Романа Шухевича. — № 10. — С. 244—256.
- ^ Єжижанський Олег. Зв’язкова Шухевича: «Моїх дітей хотіли виховати яничарами» // Історія. — 2017. — № 8 (45) (серпень). — С. 18—19, 24.
- ^ Незламна: життя та боротьба зв’язкової Шухевича Ольги Ільків. lvivski.info,14 грудня 2021, https://web.archive.org/web/20211215203051/https://lvivski.info/uk/article-2478-nezlamna-zhittya-ta-borotba-zvyazkovoi-shukhevicha-olgi-ilkiv
- ^ Указ Президента України Про відзначення державними нагородами України (від 17 січня 2008 р. № 32/2008, Указ Президента України Про відзначення державними нагородами України (від 17 січня 2008 р. № 32/2008,. Архів оригіналу за 21 лютого 2014.
- ^ У Львові померла 101-річна зв’язкова УПА // Укрінформ, 06.12.2021, https://www.ukrinform.ua/rubric-regions/3363491-u-lvovi-pomerla-101ricna-zvazkova-upa.html