Біблія каралевы Соф’і
Бі́блія карале́вы Со́ф’і, Шаро́шпатацкая Бі́блія — найстарэйшая спроба перакласьці Стары Запавет на польскую мову. Зроблены па просьбе каралевы Соф’і Гальшанскай, жонкі караля Ягайлы. Пераклад зроблены з ранейшага чэскага перакладу Вульгаты і завершаны ў 1453—1455. Праца ілюстравалася і пазьней — у XVI ст. Адзін зь перакладнікаў — капелян каралевы Андрэй зь Яшовіц.
Мінуўшчына рэдагаваць
З 1708 року Біблія захоўвалася ў бібліятэцы кальвінскага калегіюму ў Шарошпатку (Вугоршчына). Ад гэтай мясцовасьці і паходзіць другая назва перакладу.
Да Другой сусьветнай вайны захаваліся 185 аркушаў з тэкстамі Старога Запавету да кнігі Эстэр. Былі знойдзеныя таксама фрагмэнты наступных кніг, аднак дакладна невядома, ці быў перакладзены таксама Новы Запавет.
Напрыканцы вайны Біблія была зьнішчаная, верагодна падчас бітваў за Будапэшт у 1945 року. Да нашага часу дайшлі толькі асобныя аркушы, два зь якіх знаходзяцца ва ўнівэрсытэцкай бібліятэцы ва Ўроцлаве, фрагмэнт яшчэ аднаго — у бібліятэцы Нацыянальнага музэю ў Празе.
Бібліяграфія рэдагаваць
- B. Bieńkowska, H. Chamerska. Tysiąc lat książki i bibliotek w Polsce. — Wrocław: 1992.
- Encyklopedia Wiedzy o książce. — Wrocław: 1971.
- Andrzej z Jaszowic, Jerzy Henryk Lubomirski, Antoni Małecki. Biblia Królowej Zofii żony Jagiełły z kodeksu szaroszpatackiego. — Lwów: Druk. Zakładu Narodowego im. Ossolińskich, 1871.
- B. Miodońska. Małopolskie malarstwo książkowe 1320—1540. — Warszawa: 1993.
- E. Potkowski. Książka rękopiśmienna w kulturze Polski średniowiecznej. — Warszawa: 1984.
- Z. Satała. Poczet polskich królowych, księżnych i metres. — Szczecin: 1990.
- W. Semkowicz. Paleografia łacińska. — Kraków: 1951.
- Zbiory rękopisów w bibliotekach i muzeach w Polsce. — Warszawa: 1988.