Царква Божага Яўленьня (Магілёў)

Помнік сакральнай архітэктуры
Царква Божага Яўленьня
Царква Божага Яўленьня
Краіна	Беларусь
Места	Магілёў
Каардынаты	53°53′44.55″ пн. ш. 30°19′55.98″ у. д.
Царква Божага Яўленьня на мапе Беларусі Царква Божага Яўленьня

Царква Божага Яўленьня — помнік архітэктуры XVII—XVIII стагодзьдзяў у Магілёве. Знаходзілася ў Старым Месьце, на Шклоўскай вуліцы. Твор архітэктуры магілёўскага барока. Уваходзіла ў склад комплексу Богаяўленскага манастыра. У 1950-я гады савецкія ўлады дашчэнту зьнішчылі помнік.

Гісторыя

Вялікае Княства Літоўскае

Мураваную царкву Магілёўскага Богаяўленскага манастыра збудавалі ў 1633—1636 гадох паводле прывілея, выдадзенага каралём і вялікім князём Уладзіславам Вазам. У 1700 годзе над царквой паставілі купал.

Будынак царквы разбураўся ў 1708 і 1748 гадох, у 1750—1760 гадох праводзіліся аднаўленчыя працы. Каля 1750 году былыя магілёўскія войты Карабанькі прыбудавалі да Богаяўленскай царквы прыдзел у імя Феадосія Пячэрскага і вялікі прытвор. У сутарэньнях прыдзела спачылі прадстаўнікі роду.

Пад уладай Расейскай імпэрыі

Па першым падзеле Рэчы Паспалітай (1772 год), калі Магілёў апынуўся ў складзе Расейскай імпэрыі, царква канчаткова перайшла ў валоданьне Ўрадавага сыноду Расейскай імпэрыі (Маскоўскай царквы). У 1850 годзе праводзілася аднаўленьне будынка царквы.

Найноўшы час

У 1928 годзе савецкія ўлады зачынілі царкву, у яе будынку разьмяшчаліся цэнтральныя архівы Беларускай ССР. У Другую сусьветную вайну будынак царквы атрымаў пашкоджаньні, па чым савецкія ўлады дашчэнту зьнішчылі помнік.

Архітэктура

Помнік архітэктуры магілёўскага барока. Гэта 3-вежавая 3-апсыдная 10-стаўповая крыжова-купальная базыліка з 8-гранным барабанам і купалам над сяродкрыжжам. Галоўны фасад меў ярусную кампазыцыю, завяршаўся дзьвюма вежамі і фігурным франтонам паміж імі. Верхні ярус аздабляўся роўнымі аркавымі нішамі з гіркамі.

Інтэр’ер меў багатую размалёўку і пазалочаны разны іканастас (XVІІ—XVІІІ стагодзьдзі) працы мясцовых майстроў з абразамі іканапісца Апанаса Пігарэвіча ды іншых у срэбраных абкладах (1755 год) працы магілёўскага чаканьніка Пятра Сьлізіка (Сьліжыка).

Галерэя

Гістарычная графіка

• Старая графіка
• 
  В. Вашчанка, 1702 г.
• 
  XIX ст.
• 
  1882 г.
• 
  Д. Гнезьдзіч-Гнязьдзілаў, 9 красавіка 1925 г.

• 
  Д. Гнезьдзіч-Гнязьдзілаў, 5 траўня 1925 г.
• 
  Д. Гнезьдзіч-Гнязьдзілаў, 7 траўня 1925 г.
• 
  Д. Гнезьдзіч-Гнязьдзілаў, 7 траўня 1925 г.
• 
  Д. Гнезьдзіч-Гнязьдзілаў, 18 траўня 1925 г.

Гістарычныя здымкі

• Старыя здымкі
• 
  1909 г.
• 
  М. Вінаградаў, 11 сьнежня 1917 г.
• 
  М. Вінаградаў, 11 сьнежня 1917 г.
• 
  М. Вінаградаў, 11 сьнежня 1917 г.

• 
  1936—1939 гг.
• 
  А. Вінэр, 1939 г.
• 
  А. Вінэр, 1939 г.
• 
  А. Вінэр, 1939 г.

• 
  А. Вінэр, 1939 г.
• 
  А. Вінэр, 1939 г.
• 
  1941 г.
• 
  ліпень 1941 г.

Літаратура

• Вялікае княства Літоўскае: Энцыклапедыя. У 3 т. / рэд. Г. П. Пашкоў і інш. — Мн.: Беларуская Энцыклапедыя, 2005. — Т. 2: Кадэцкі корпус — Яцкевіч. — 788 с. — ISBN 985-11-0378-0

Вонкавыя спасылкі

• Царква Божага Яўленьня ў Магілёве, Radzima.org