Беларуска-расійскі слоўнік Байкова і Некрашэвіча
«Беларуска-расійскі слоўнік» Байкова і Некрашэвіча — беларуска-расейскі слоўнік, падрыхтаваны пад рэдакцыяй Міколы Байкова і Сьцяпана Некрашэвіча і выпушчаны Дзяржаўным выдавецтвам Беларусі ў Менску ў 1926 годзе. Меў 356+IV старонак, каштаваў 2 рублі.
Гісторыя
рэдагавацьСлоўнік быў падрыхтаваны згодна з заданьнем Інбелкульту ўсяго за 4 месяцы і быў аддадзены ў друк у 1925[1], але не выходзіў з друку да пачатку 1927. Пасьля масавых рэпрэсіяў у беларускім навуковым асяродзьдзі (1929—1931) карыстацца слоўнікам, як і іншымі працамі «ворагаў народа», было забаронена, кнігі былі перададзеныя ў бібліятэчныя спэцфонды.
У 1993 годзе слоўнік перавыдадзены факсымільным спосабам выдавецтвам «Народная асьвета» (сэрыя «Беларуская мова: гісторыя і сучаснасьць»).
Апісаньне
рэдагавацьСлоўнік утрымліваў больш за 20 тыс. словаў, большую частку зь якіх складалі словы агульнага ўжываньня, значна меншую — навуковыя тэрміны, прафэсіяналізмы, некаторыя ўласныя беларускія імёны, назвы беларускіх гарадоў і рэк, устойлівыя спалучэньні словаў. Рэестравыя беларускія словы забясьпечаныя асобнымі граматычнымі і стылістычнымі пазнакамі[2]. Прыкладаў ужываньня няма, бо аўтары жадалі скараціць аб’ём слоўніка.
Па выпуску слоўніка адзначалася[3], што слоўнік няпоўны, ня мае некаторых вельмі патрэбных словаў (г. зн., складзены без належнага іх выбару)[a], утрымлівае штучныя словы, русізмы, палянізмы; шмат якія беларускія словы патлумачаны няправільна або недакладна[b]. Слоўнік складзены без належнай крытыкі (напрыклад, неапраўдана ўведзена нелітаратурная лексыка). Агульнай ацэнкай Я. Лёсіка была парада «адносіцца да слоўніка з асьцярожнасьцю» і канстатацыя таго, што слоўнік Насовіча надалей заставаўся недасягнёнай тады велічынёй.
Глядзіце таксама
рэдагавацьЗаўвагі
рэдагаваць- ^ У Лёсіка адзначана, што нястача звычайных, чыста беларускіх словаў такая, што з дапамогай гэтага слоўніка нельга цалкам зразумець «Новую зямлю» Якуба Коласа або «Курган» Янкі Купалы.
- ^ У рэцэнзіі Лёсіка падаюцца больш за 100 канкрэтных прыкладаў памылковых тлумачэньняў, якія «кожнаму могуць кінуцца ў вочы». Такія памылкі Лёсік прыпісваў благому веданьню мовы аўтарамі.
Крыніцы
рэдагавацьЛітаратура
рэдагаваць- І. К. Германовіч. Анатацыя // Байкоў М. Я., Некрашэвіч С. М. Беларуска-расійскі слоўнік [факсімільн.].. — Мн.: Народная асвета, 1993. — 360 с. — ISBN 5-341-00918-5
- Я. Лёсік. Рэцэнзія на кнігу // Лёсік Язэп. 1921—1930: Збор твораў / Уклад., прадм. і камент. А. Жынкіна. — Мн.: НАРБ; Выд. Логвінаў, 2003. — 396 с. — ISBN 985-6372-31-3 (НАРБ), ISBN 985-6701-29-5 (ІП Логвінаў)