Бастэя

абарончае збудаваньне

Бастэя — абарончае збудаваньне ў форме землянога насыпу альбо каменнай двухпавярховай вежы формы паўкруга ці падковы, высунутай за пэрымэтар умацаваньняў. Элемэнт позьнесярэднявечнай абарончай фартыфікацыі: пераходная форма ад вежы да бастыёна. Бастэя характэрна для фартыфікацыі позьняга сярэдняднявечча і раньняга новага часу.

Бастэя ў Вільні
Бастэя ў Шафгаўзэне, праект Дурэра

Ідэі Дурэра

рэдагаваць

Асаблівую ўвагу бастэям надаваў у сваёй фартыфікацыйнай тэорыі Альбрэхт Дурэр. Яго ідэі палягалі ў наступным:

  • бастэя — нізкія шырокая ўзмоцненая знадворкавыя вежы ва ўмацаваньні;
  • равы прапаноўвалася паглыбіць і пашырыць для флянкаваньня з бастэяй;
  • на бастэі стваралася месца з бруствэрам для гарматаў;
  • адлегласьць між бастэямі павінна была забясьпечваць магчымасьць прыкрыць вал;
  • у валах і бастэях ствараліся казэматы з унутранымі памяшканьнямі, перакрытымі скляпеньнямі для бясьпечнасьці гарнізону ад бомбаў;
  • распарацоўвалася спэцыяльныя формы для байніц, сьветлавых вокнаў і вэнтыляцыйных адтулінаў.

Бастэі ў ВКЛ

рэдагаваць

Бастэі былі добра вядомыя ў Вялікім княстве Літоўскім. У чыста дурэраўскім выглядзе яны сустракаюцца ў Вільні (Віленскія мескія муры і ў Коўне (Ковенскі замак). Адныя з самых раньніх бастэі былі збудаваныя ў пачатку XVI стагодзьдзя ў Геранёнскім замку, якія магчыма таксама атаясамліваць зь вежамі-рандэлямі.

Глядзіце таксама

рэдагаваць

Літаратура

рэдагаваць
  • Архітэктура Беларусі: Энцыклапедычны даведнік. — Менск: Беларус. энцыкл., 1993. — 620 с.: іл. ISBN 5-85700-078-5.