Абмеркаваньне:Аўкштота

Апошні каментар: 1 год таму, ад удзельніка Kazimier Lachnovič у тэме Перанесена са старонкі Вікіпэдыя:Артыкулы для рэцэнзаваньня

А ёсьць якія зьвесткі, што Аўкштота была дзяржаваю/княствам на нейкім этапе? Бо тытулаваньне Гедзіміна само па сабе не аб чым ня кажа (як, скажам, "...Малыя і Белыя Русі" ў расейскім імператарскім тытуле ня сьведчыць пра існаваньне палітычных адзінак з такімі назвамі - адно тэрыторыяў). AntonBryl 10:38, 20 жніўня 2008 (UTC)

Арыгіналу дамовы Гедыміна нямаш, ёсць адно нямецкі тэкст. Немцы там маглі ўсё што заўгодна напісаць, называлі ж яны "оўхштойцяй" ў 1387 г. "Верхнюю Літву", па іх словах, з Ваўкавыскам, Наваградкам, Візнай і Слонімам. Вось, уласна кажучы, і ўсе даводы на карысць нейкай нікім у ВКЛ не веданай "оўхштойці". Rasool 09:46, 12 жніўня 2010 (UTC)

История сохранило немало источников об Аукштайтии. Хотя период ее упоминания очень невелик: конец 13 века до первой половины 15 века. После этого аукштайтия ищезает их упоминания источников уступая термину "Литва" а далее и "Lithuania propria", которая появилась на той самой территории которая обхватывало и Ауштайтию. В первые Аукштайтия в источниках появилась в 1294 г. в хронике Петра из Дусбурга, Аукштайтию он назвал землей короля: Austechiam, terram regis Lethowie. Казалось тут нет нечего такого, но далее в хронике он опять упомянул о аукштайтии и опять подчеркнул что эта "земля короля". То есть Дусбург все время подчеркивал какую та связываюшию свез между королем и Аукштайтией. Что интересно не одной другой территорией он не связывал лично с землями короля и называл их то "волостями", то Литвой, то жемайтией и т.д. Во второй раз Аукштайтия упоминается в договоре Гедимина с Ливонией 1323 г. В тексте Гедимина: Dit sint de lant, dar wi den vrede mede hebbet: van unser wegene dat lant to Eusteythen unde Sameyten, Plessekowe unde alle der Russen, de under uns besethen sin..." (Вот земля, на которой мы установили мир: с нашей стороны земля Аукштайтия и Жемайтия, Плессеков и все [земли] русских, которыми мы владеем...) В Линонской копии: "Dit sind de lant, da wi dea vrede mede maket hebbet; van des koninges wegene van Lettowen dat lant to Ousteyten un Sameyten, Plesaekowe und alle de Russen, de under eme beseten sint" (со стороны короля Литвы земля Аукштайтов и Жемайтов, Пскова и все [земли] русских, которыми он владеет...)

Размешчанне той самай "Аўкштоты" рэдагаваць

Чаму няма пра галоўнае - што тэрмін гэты вядомы амаль вылучна з нямецкіх крыніц? Што яго не знае ніводны дакумент ВКЛ? І што паказвалі нямецкія крыніцы яе зусім не там, дзе лічыцца зараз. "Оўхштэтэн" - гэта простае нямецкае слова, якое ўжывалі як сінонім да азначэння "Верхняя Літва". У Littauische Wegeberichte канца 14 ст. так і напісана: "Оўхштэтэн альбо Верхняя Літва". І паказуюць яны гэтую "Аўхштоту" зусім не там дзе намалявана зараз - а каля Аліты, Трокаў, Вільні, Крэва, Наваградку, Слоніму, Горадні і Візны. Нешта не падобна на арэал пражывання нейкіх летувісаў-"аўкштайтаў"... Rasool 09:46, 12 жніўня 2010 (UTC)

В 1337 г. 12 декабря император Св. Ромы Людвик 4 Виттелсбах (Liudvikas IV Wittelsbachas) подарил немецкому Ордену Литву: "земли неверных, врагов Христа, литовец (Litwinorum), а именно Аукштайтию (Ochsteten), Жемайтию (Samayten), Каршуву (Karsoco), Русь (Ruezzen) и другие земли которые принадлежать этим краям... ". Очень интересно что поздние "младшая хроника" великого магистра указывая на договор Гедимина с Магистром Еберхарда из Мунгеима от 1338 г. Упоминает, что договор подписал король аукштайтии и жемайтии (Die coninck van Ansteiden ende van Sameyten). (источник: Die Jengere Hochmeisterchronik/ herausgegeben von Theodor Hirsch. – Scriptores rerum Prussicarum, Leipzig, 1874, Bd. 5, p. 118; Chronicon equestris ordinis Teutonici incerti auctoris. – Veteris aevianalecta seu Vetera monumenta hactenus nondum visa / primus in lucem edidit adjectis observationibus suis Antonius Matthaeus. – Editio secunda, Hagae-Comitum,1738, t. 5, p. 778.) В немецких источниках о походах 1315–1326 г. есть упоминания о военных планах литовцев против Ордена. В них Гедимин из запросто назван королем аукштайтии: rex de Owsteiten. Чтож в этом случи цитаты Дусбурга имеют свое значения. Preusisches Urkundenbuch, Kenigsberg, 1935,Bd. 2, Lief. 2 (1324–1331)/ herausgegeben von Max Hein, p. 381.) Немецкие источники также создавали опись литовских дорог 14 веке, где описывали как и куда надо идти в военные походы, этот документ назван "Die Littauischen Wegeberichte" – в них аукштайтия названа "Великой Литвой" (Auxteten oder Ober-Lіttauen). В источниках Рагайнского комтура 1327-1329 г. есть упоминания о побеге 3 рабов из Аукштайтии (tres servos fugitivos de Owehsteten), которые сбежали из дома брата Вирселера, это аукштайти утверждали, что жили неподалеку от Гродно (qui eciam asserunt omnes de Owehsteten circa Garten domi esse).

Троцкае ваяводзтва рэдагаваць

З усіх земляў, якія зараз акрэслены як "Аўкштота", у Троцкае ваяводзтва ўваходзіла толькі Упіцкая зямля і Панявеж[1]. Усё астатняе - у Віленскае ваяводзтва. Rasool 09:46, 12 жніўня 2010 (UTC)

рэдагаваць

Дзеля лягічнага закрыцьця сэрыі (Жамойць, Малая Летува) прапаную разгледзець магчымасьць вылучэньня гэтага артыкула ў добрыя. Некалькі месяцаў таму ў час працы над агульнай тэмай, здаецца, паспрабаваў сабраць усё найбольш значнае і цікавае датычнага гісторыі гэтага паняцьця. --Kazimier Lachnovič (гутаркі) 14:29, 13 траўня 2022 (+03)Адказаць

Вярнуцца да старонкі «Аўкштота».