Ян ад Крыжа (па-гішпанску Juan de la Cruz, сапраўднае імя Хуа́н дэ Е́пэс А́льварэс, па-гішпанску Juan de Yepes Álvarez) (24 чэрвеня 1542 - 14 сьнежня 1591) — каталіцкі сьвятар, сьвяты, манах ордэну кармэлітаў, адзін з найярчэйшых прадстаўнікоў гішпанскай хрысьціянскай містыкі.

Ян ад Крыжа
Дата нараджэньня 24 чэрвеня 1542[1]
Месца нараджэньня
Дата сьмерці 14 сьнежня 1591(1591-12-14)[2][3][4][…] (49 гадоў)
Месца сьмерці
Прычына сьмерці стрэптакокавая інфэкцыя[d]
Месца пахаваньня
Месца вучобы
Занятак пісьменьнік, паэт, каталіцкі сьвятар
Жанры паэзія

Нарадзіўся ў сям'і гандляра шоўкам Гансала дэ Епэса і Каталіны Альварэс. Зь сямнаццаці год працаваў у шпіталі, паралельна з гэтым вучыўся ў езуіцкім каледжы. У дваццаць адзін год стаўся манахам ордэну кармэлітаў, дзе прыняў імя брат Ян ад сьвятога Мація. Працягнуў багаслоўскую адукацыю ва Ўнівэрсітэце Саламанкі. Яшчэ ня скончыўшы навучаньне, пачаў ужо і сам выкладаць. Рукаўскладзены ў сьвятара ў 1567. У тым жа годзе пазнаёміўся са сьвятою Тэрэзаю ад Езуса, рэфарматаркаю жаночае часткі ордэну, і натхніўся ейнымі ідэямі.

У лістападзе 1568 разам з яшчэ трыма манахамі ордэну ён заснаваў маленькую манаскую супольнасьць, якая ў хуткім часе атрымала празваньне «басаногія кармэліты», бо яны сапраўды не насілі абутку і жылі ў асаблівае беднасьці. У той час сьв. Ян і зьмяніў імя на тое, пад якім мы ведаем яго сёньня — Хуан дэ ла Крус, Ян ад Крыжа. Рэформы Тэрэзы сустрэлі супраціўленьне старой часткі ордэну, «абутых кармэлітаў». У 1576 яны арыштавалі сьв. Яна і пэўны час трымалі яго ў маленькай келейцы аднога са сваіх кляштароў, але ён здолеў уцячы на поўдзень Гішпаніі, да сваіх аднадумцаў. Супрацьстаяньне скончылася ў 1580, калі Папа надаў басаногім кармэлітам пэўную незалежнасьць ад абутых.

Памёр сьв. Ян 14 сьнежня 1591. У 1726 ён быў кананізаваны, а ў 1926 абвешчаны настаўнікам Царквы.

Літаратурныя працы

рэдагаваць

Сьв. Ян ад Крыжа пакінуў пасьля сябе больш як 2000 вершаў і тры багаслоўскія трактаты, найбольш вядомы зь якіх — Узыходжаньне на гару Кармэль. Ягонае творчасьць грае вялікую ролю ў разьвіцьці гішпанскае літаратуры.

Найважнейшыя творы:

  1. ^ BeWeB
  2. ^ St. John of the Cross // Encyclopædia Britannica (анг.)
  3. ^ Johannes vom Kreuz // Энцыкляпэдыя Бракгаўза (ням.)
  4. ^ John of the Cross // GCatholic.org — 1997.