Царква Раства Багародзіцы (Ворша)

Помнік сакральнай архітэктуры
Царква Раства Багародзіцы
Царква Раства Багародзіцы, аўтэнтычны выгляд
Краіна	Беларусь
Места	Ворша
Каардынаты	54°30′22.08″ пн. ш. 30°25′03.52″ у. д.
Архітэктурны стыль	барока, клясыцызм
Дата заснаваньня	XVII ст.
Статус	Ахоўная зона
Царква Раства Багародзіцы на мапе Беларусі Царква Раства Багародзіцы
Царква Раства Багародзіцы на Вікісховішчы

Царква Раства Багародзіцы — помнік архітэктуры XVII стагодзьдзя ў Воршы. Знаходзіцца пры ўтоку ракі Аршыцы ў Дняпро, на Зааршыньні. Пры пабудове была ў юрысдыкцыі Канстантынопальскага патрыярхату, цяпер — у валоданьні Маскоўскага патрыярхату. Твор архітэктуры барока і клясыцызму.

Утварала адзіны ансамбль з службовым корпусам, над якіх узвышалася вежа-званіца. У 1961 годзе савецкія ўлады зруйнавалі ўвесь комплекс, у 2000-я гады царкву аднавілі на старых падмурках.

Гісторыя

Вялікае Княства Літоўскае

Мураваную царкву ў Воршы збудавалі ў 1661 годзе. На пляне места 1770 году яна значыцца насупраць замка і гарадзішча.

Пад уладай Расейскай імпэрыі

Па першым падзеле Рэчы Паспалітай, калі Ворша апынулася ў складзе Расейскай імпэрыі, царква працягвала дзеяць. У 1781 годзе яна мела назву саборнай у імя Раства Багародзіцы. У XIX ст. царкву пераасьвяцілі ў імя Сьвятога Мікалая.

Будынак царквы рамантаваўся ў 1818 годзе. На пляне 1843 году перад царквой значыцца званіца.

Найноўшы час

У 1961 годзе савецкія ўлады зруйнавалі царкву разам з званіцай. У 1994—1995 гадох праводзіліся археалягічныя дасьледваньні падмуркаў царквы.

У 2000-я гады Беларускі экзархат Маскоўскага патрыярхату аднавіў царкву на старых падмурках, аднак пры адбудове аўтэнтычныя барокавыя купалы-бані з 4-канцовымі крыжамі замянілі на маскоўскія пахалочаныя купалы-цыбуліны з 8-канцовымі крыжмі.

Архітэктура

Помнік архітэктуры пераходнага стылю ад барока да клясыцызму. Гэта цэнтрычны кубападобны аб’ём з завяршэньнем у выглядзе магутнага паўсфэрычнага купала, над якім узвышаецца 8-гранны ліхтар. Падобныя вежы адзначаюць куты асноўнага аб’ёму. Рысы барока выявіліся ў плястыцы вежаў і авальных люкарнах у аснове купала, складана пряфіляваных антаблемэнтах, плястычных ліштвах прастакутных аконных праёмаў. Рысы клясыцызму — у аднолькавых кампазыцыях роўнічных фасадаў, завершаных трыкутнымі франтонамі, антаблемэнце з дарычным фрызам, парных паўкалёнах. Да асноўнага аб’ёму восьсю ўсход—захад далучаецца акруглая апсыда з бакавымі рызьніцамі і прытвор. Будынак мае галоўны і 2 бакавыя ўваходы.

Інтэр’ер ў стылі позьняга барока меў багатую плястыку. Пад царквой існавала крыпта з пахаваньнямі.

Побач з царквой стаяў службовы корпус зь вежай-званіцай, які выходзіў на вуліцу.

Галерэя

Гістарычная графіка

• Старая графіка
• 
  1818 г.
• 
  XIX ст.
• 
  1840 г.

Гістарычныя здымкі

• Старыя здымк
• 
  1895 г.
• 
  1895 г.
• 
  1904 г.
• 
  1907 г.

• 
  1914 г.
• 
  1914 г.
• 
  да 1918 г.
• 
  да 1918 г.

• 
  1941 г.
• 
  1941 г.
• 
  ліпень 1941 г.
• 
  6 верасьня 1941 г.

• 
  1941—1944 гг.
• 
  1941—1944 гг.
• 
  1941—1944 гг.
• 
  1941—1944 гг.

• 
  1941—1944 гг.
• 
  1941—1944 гг.
• 
  1941—1944 гг.
• 
  1941—1944 гг.

• 
  1941—1944 гг.
• 
  1941—1944 гг.
• 
  1942 г.
• 
  па 1944 г.

Сучасныя здымкі

• Сучасны стан
• 
  Агульны выгляд
• 
  Галоўны фасад
• 
  З боку апсыды
• 
  З боку Аршыцы

Літаратура

• Кулагін А. Праваслаўныя храмы на Беларусі: Энцыкл. даведнік. — 2-е выд. — Менск: БелЭн, 2001. — 328 с.: іл. ISBN 985-11-0190-7.

Вонкавыя спасылкі

• Царква Раства Багародзіцы ў Воршы, Radzima.org