Хуткая дывізія

Хуткая дывізія (па-славацку: Rýchla divízia) — матарызаваная славацкая дывізія, якая ваявала на ўсходні фронце на баку Восі. Была пераўтвораная з «Хуткай брыгады», якая ў сваю чаргу была сфармаваная з «Хуткай групы», створанай ужо 23 чэрвеня 1941, на другі дзень вайны. Кіраваў дывізіяй палкоўнік Рудальф Пілфаўсак.

Арганізацыя

Склад «Хуткай групы» 25 чэрвеня 1941 пры пераходзе савецкай граніцы: 59 афіцэраў, 27 унтэр-афіцэраў, 1824 жаўнеры.

Камандаваньне
2-і мэханізаваны разьведны аддзел — раварысцкая рота, рота цяжкага ўзбраеньня, кулямётны зьвяз
Матарызаваны пяхотны батальён — 2-і батальён 6-га пяхотнага палку, 3 роты пяхоты, кулямётная рота, зьвяз супрацьтанкавых гарматаў, батарэя 75 мм гарматаў, інжынэрны зьвяз
1-ы артылярыйскі аддзел — 1-ы аддзел 11-га артылярыйскага палку, 3 батарэі 100 мм гарматаў, радыёзьвяз
Рота сувязі
Батальён аўтаматычнай зброі — 2 роты супрацьтанкавых гарматаў (9 адзінак 37 мм супрацьтанкавых гарматаў), штабная рота, 2-я і 3-я танкавыя роты (агулам 30 танкаў LT-35, 10 танкаў LT-38 і 7 танкаў LT-40)

Склад па стане на 22 жніўня 1941 па рэарганізацыі ў дывізію: 301 афіцэр, 90 унтэр-афіцэраў, 8060 жаўнераў.

Камандаваньне
20-ы пяхотны полк
21-ы пяхотны полк
11-ы артылярыйскі полк (16 адзінак 100 мм гарматаў, 4 105 мм гарматы)
11-я разьведная рота
2-і батальён сувязі
11-ы інжынэрны зьвяз
11-я горная батарэя (4 75 мм гарматы)
11-я супрацьтанкавая рота (12 37 мм супрацьтанкавых гарматаў)
Зэнітная група (12 20 мм супрацьпаветраных гарматаў і 4 88 мм супрацьпаветраныя гарматы)
аўтамабільная майстэрня і службы пастаўкі

Аднак бронемашыны адсутнічалі, паколькі на той час яны ўсе былі адпраўленыя на рамонт у Славаччыну. 29 кастрычніка 1942 да дывізіі была далучаная адна танкавая рота (6 танкаў LT-38 і 6 танкаў LT-40).

Дзеяньні

Хуткая група, падпарадкаваная г. зв. Славацкай групе войскаў на чале з Фэрдынандам Чатлашам, сьпярша выступіла на польскі Санак, аднак пазьней была перанакіраваная на Львоў і Віньніцу. Прыкладна 8 ліпеня 1941 падразьдзяленьне пакінула тэрыторыю, якая адносілася да славацкай мяжы ўплыву, і трапіла ў падпарадкаваньне нямецкай 17-й арміі, дзейнічаючы пад яе кіраваньнем да самага ўварваньня на тэрыторыю СССР. Першая інтэнсіўная бітва супраць Чырвонай арміі адбылася пад Ліпаўцам. Пасьля група ўдзельнічала ў нямецкім наступе на паўднёвую Ўкраіну. Больш як паўгады трымала абарончую пазыцыю ля Азоўскага мора, Таганрогу і ракі Міус.

У чэрвені 1942 дзякуючы сваёй матарызаванасьці адзінка вельмі хутка перасоўвалася і 22 чэрвеня дасягнула Растову-на-Доне. Удзельнічала ў бітвах за места і стала першаю адзінкаю войскаў Восі, якая паставіла пляцдарм на ўсходнім беразе Дону^[1].

Адтуль да лістапада 1942 перайшла на Каўказ. У выніку контранаступу савецкіх войскаў, аднак, адступіла да Крыму. У гэты час маральны дух славацкіх жаўнераў быў ужо ня той, што на пачатку вайны, многія ня мелі болей жаданьня ваяваць супраць Савецкага Саюзу і разумелі, што стаяць на няправільным баку. Уночы з 29 на 30 кастрычніка 1943 дывізія ўдзельнічала ў бітве пад Мелітопалем, дзе Чырвоная армія паланіла каля 2300 славацкіх жаўнераў і 45 афіцэраў^[2]. Болей нямецкае камандаваньне не выкарыстоўвала «Хуткую дывізію» на фронце, а ў сакавіку 1945 ейныя рэшткі былі ўзятыя ў палон у Аўстрыі каля Вінэр-Нойштату.

Крыніцы

^ Mičianik, P., 2009, Rýchla divízia v nemeckej ofenzíve na Rostov. Vojenská história, 2, 13, s. 43-70
^ Cséfalvay, F., 2007: Nemecký dokument o zlyhaní slovenskej 1. pešej divízie v októbri 1943 (I. časť). Vojenská história, 1, s. 128—144

Літаратура

Арушанян, Б.: Боевые действия 12-й армии в нчальный период войны. In: Военно-Истоический журнал, 1973, No. 6.
Каминский, В.: Для долговременной обороны. У: Техника молодёжи, 1989, No. 8, str. 42.
Bajtos, I.: História slovenského Pluku útočnej vozby 1939—1944. Košice, 1987.
Gajdos-Breza, J.: Krvavá zem (Po stopách vojny na východe). Bratislava: MNO, 1941.
Jamriska, D.: Zaisťovacia divízia v ZSSR. Martin, júl 1967.
Charles Kliment: Slovenská armáda 1939—1945. Pilzno, 1996.
Korcek, F.: Obrázky z Ukrajiny (Dojmy vojenského dopisovateľa). Bratislava: MNO, 1941.
Padli za vlasť. w : Kalendár slovenského vojska (1943). Bratislava: MNO, 1943.
Padzev, M. G.: V prvej i druhej línii (Pohraničníci vo vojne). Bratislava: Pravda, 1982.
Pysny, E.: Oceľ a myšlienka (Články, reči a úvahy o prvej kapitole bojov slovenského národa proti boľševizmu). Žilina: MNO, 1941.
Rudin, F. K.: Slovenská armáda na Ukrajine. Bratislava: MNO, 1941.

[1] Mičianik, P., 2009, Rýchla divízia v nemeckej ofenzíve na Rostov. Vojenská história, 2, 13, s. 43-70

[2] Cséfalvay, F., 2007: Nemecký dokument o zlyhaní slovenskej 1. pešej divízie v októbri 1943 (I. časť). Vojenská história, 1, s. 128—144

[1]

[2]