Вялікая сынагога (Віцебск)

Помнік сакральнай архітэктуры
Вялікая сынагога
Вялікая сынагога
Краіна	Беларусь
Места	Віцебск
Каардынаты	55°11′24.1″ пн. ш. 30°11′59.6″ у. д. / 55.190028° пн. ш. 30.199889° у. д. / 55.190028; 30.199889Каардынаты: 55°11′24.1″ пн. ш. 30°11′59.6″ у. д. / 55.190028° пн. ш. 30.199889° у. д. / 55.190028; 30.199889
Канфэсія	юдаізм
Дата скасаваньня	1929
Вялікая сынагога на мапе Беларусі Вялікая сынагога
Вялікая сынагога на Вікісховішчы

Вялікая сынагога^[a] або Заручаўская сынагога — помнік архітэктуры XVII—XIX стагодзьдзяў у Віцебску. Знаходзілася ў Заручаўі, на беразе ракі Дзьвіны паміж Набярэжнай і Заручаўскай вуліцамі. Твор архітэктуры барока і клясыцызму.

Гісторыя

Вялікае Княства Літоўскае

Узьнікненьне жыдоўскай грамады Віцебску датуецца другой чвэрцю XVII ст. У 1627 годзе яна атрымала дазвол на будаваньне сынагогі, якую скончылі каля 1630 году. Да сярэдзіны XVIII ст. грамада налічвала больш за 600 чалавек^[1].

Пад уладай Расейскай імпэрыі

У канцы XVІІІ — пачатку XІX ст. сынагогу рэканструявалі

Найноўшы час

У 1929 годзе савецкія ўлады зачынілі сынагогу, а па Другой сусьветнай вайне — зьнішчылі яе будынак.

Архітэктура

Помнік архітэктуры барока і клясыцызму. Гэта быў 2-павярховы аб’ём, пастаўлены на высокі цокаль. З заходняга боку далучаліся жаночыя галерэі на другім паверсе, з паўднёвага і паўночнага бакоў — прастакутныя 2-павярховыя прыбудовы, пад адной зь якіх знаходзіліся скляпеністыя сутарэньні. Таўшчыня сьценаў каля падмуркаў дасягала двух мэтраў. Фасады завяршаліся фігурнымі шчытамі зь люкарнамі і калёнамі на высокіх пастамэнтах.

У аснове ўнутранага пляну будынка — квадрат, скляпеньні якога падзяляліся на 9 роўных палёў, якія абапіраліся на чатыры слупы ў цэнтры. Слупы, паміж якімі знаходзілася біма, перакрываліся высокім купалам^[2].