Фолькспрок

Фолькспрок
Арыгінальная назва:	Folkspraak ды інш.
Рэгулюецца:	Інстытут фолькспроку
Клясыфікацыя структуры:	Штучныя мовы^[a] Міжнародныя штучныя мовы Фолькспрок
Моўныя коды
ISO 639-1:
ISO 639-2:
ISO/DIS 639-3:
Гл. таксама: Штучныя мовы

Фо́лькспро́к (саманазва Folkspraak, Folksprák, Folksprahk, Folksprak, Folksprok, таксама Folk-Spraak альбо Folk-sprok^[1]) — штучная мова, незавершаны праект распрацоўкі^[2] занальна сканструяванае мовы. Лінгвістычна адносіцца да германскае моўнае групы індаэўрапейскае моўнае сям’і. Праектавана прызначаецца як мова, прыдатная для лёгкага засваеньня любым носьбітам германскіх моваў^[2], што тэарэтычна можа надаць мове ролю своеасаблівага лінгуа франка серад германамоўнае супольнасьці^[3].

Назва

Назва мовы ўтвораная ад асноваў folk і spraak (па-беларуску: «народ» і «мова» адпаведна), што ў літаральным перакладзе з саманазвы азначае «народная мова».

Гісторыя ўтварэньня

Разьвіцьцё праекту мовы адбываецца ў асноўным шляхам абмеркаваньняў на інэрнэт-форумах Yahoo group; рознагалосьсі сярод распрацоўнікаў мовы наконт граматыкі ды артаграфіі мовы сьведчаць аб тым, што ў праекце мовы існуюць розныя вэрсіі^[3]. Рознагалосьсі наконт праекту мовы ўзьнікаюць нават пры пытаньні ўжываньня мовы-крыніцы для стварэньня фолькспроку, так, прыкладам, некаторыя рэдактары выкарыстоўваюць у якасьці падмурку для стварэньня мовы фрыскія мовы, ніжненямецкую, нарвэскую (нюношк) і некаторыя іншыя бліжэйшыя мовы. Больш распаўсюджанымі мовамі-крыніцамі зьяўляюцца ангельская, галяндзкая, нямецкая, дацкая, нарвэская (букмол) і швэдзкая мовы^[3].

Агляд

Мэтаю ў стварэньні мовы стала наданьне носьбітам германскіх моваў мажлівасьці чытаць і разумець фолькспрок праз тыдзень навучаньня, пісаць на мове — празь месяц^[2].

Разьвіцьцё мовы па сваім працэсе блізкае да мовы інтэрлінгва — існуе мэта стварэньня словаў і граматычных нормаў, узятых з усіх германскіх моваў і формаў, агульных для большасьці абраных для канструяваньня фолькспроку моваў^[2].

Граматыка

Альфабэт і вымаўленьне

Альфабэт фолькспроку цалкам ідэнтычны базаваму лацінскаму альфабэту паводле ISO (26 лацінскіх літараў без дыякрытычных знакаў). Двайныя зычныя ды іх групы ўказваюць на кароткія галосныя. Літара c у вымаўленьні рэалізоўваецца як /s/ перад галоснымі e, i, y, eu, у іншых пазыцыях — як /k/. Дыграфы th, ph у вымаўленьні рэалізоўваюцца як /t/, /p/ адпаведна. Дыякрытычныя знакі не выкарыстоўваюцца.

Марфалёгія

У фолькспроку адсутнічае прыметнікавая ці дзеяслоўная варыятыўнасьць. Назоўнікі ўтвараюцца з прыметнікаў, інфінітывы маюць канчатак -e, як прыкладам de andere (па-беларуску: «іншы»), have (па-беларуску: «мець»). Не існуе розьніцы між прыметнікам і прыслоўем.

Адсутнічае род ды склоны (за выняткам асабовых займеньнікаў, напрыклад si (па-беларуску: «яна»), hi (па-беларуску: «ён»), ik (па-беларуску: «я»), mi (па-беларуску: «мяне»)).

Назоўнікі ў множным ліку афармляюцца з -e альбо, калі назоўнік заканчваецца ненаціскным складам, з -s: напрыклад, mann (па-беларуску: «чалавек»), manne (па-беларуску: «людзі»), auto (па-беларуску: «машына»), autos (па-беларуску: «машыны»).

Сынтаксіс

Парадак словаў у сказе будуецца паводле схемы SVO (дзейнік-дзеяслоў-дапаўненьне), пытаньні ўтвараюцца адваротнай схемай — VSO (дзеяслоў-дзейнік-дапаўненьне).

Прыклады

Ойча наш на некалькіх варыяцыях фолькспроку:

Folkspraak («афіцыйная»)	Дыялект Folksprak	Дыялект Middelsprake
Ons Fater, whem leven in der Himmel, Mai din Name werden helig, Mai din Konigdom kommen, Mai din will werden, in der Erd und in der Himmel. Geven os distdag ons Brod, Und forgiv ons sindens, samme Weg als wi forgiv dem whem eren skuld to uns. Und test os nihte, men spare os fraum der Sind.	Usser fader, in de himmel, wes dain nam helig dain koningdum schall komme dain will schall wese dan, so upann erd als in himmel Giv us disdag usser brod, end fergiv us usser schuld, als wi fergiv dem weh schuld gegn us End lad us nit in fersyking doch mak us fri fron yvel.	User Fader wae is in de hevel, diin name schal wese helliged, diin riik schal kom, diin wille schal schee, so up erd as in de hevel. geve us dis dag user daglig broed on forgeve us user skuld as wi forgeve dat af anderes. • On late us nik wesed forsoeked doch make us fri fran oevel

Folksprak (Boksprak)	Fůlkspræk (Orsprak)
Onser Fader in de hemmen,	Ůnsĕr Fadĕr ĭn đă ħemmĕn,
Werde heliged din nam,	Werđĕ ħạlĭgĕd đin nam,
Kome din rick,	Kwe°mĕ đin rikj,
Gescheje din will,	Găskeƕĕ đin wėll,
Hu in de hemmen, so up de erd.	Hu ĭn đă ħemmĕn, so ŭp đă erđ.
Gev ons hidag onser daglik brod.	Geƀ ůns ħidag ůnsĕr dãglĭk brḁđ.
Ond fergev ons onser schuld,	Ůnđ fĕrgeƀ ůns ůnsĕr skuld,
Hu ok wi fergev dem onser schuldern.	Hu ḁk wi fĕrgeƀ đĕm ůnsĕr skuldĕrĕn.
Ond led ons nit in ferseuking,	Ůnđ led ůns nĭt ĭn fĕrsȍking,
Aver erleus ons af de yvel.	Aƀĕr ŭtlọs ůns ăf đă ȕbĕl.
(Als din er de rick ond de macht	(Alns đin ez đă rikj ůnđ đă maħt
Ond de herlikhed in eeighed.)	Ůnđ đă ħạrlĭkħạd ĭn ạwĭgħạd.)
Amen.	Amĕn.

З Артыкула 1 Усеагульнае дэклярацыі правоў чалавека:

All mensklik wesings âre boren frî on' gelîk in werđigheid on' rejte. Đê âre begifted mid ferstand on' gewitt on' skulde behandele êlkên in en gêst av brôđerhêd.
Усе людзі нараджаюцца свабоднымі і роўнымі ў сваёй годнасьці і правох. Яны надзеленыя розумам і сумленьнем і павінныя ставіцца адзін да аднаго ў духу братэрства.

Заўвагі

^ Індаэўрапейская аснова, у прыватнасьці германская.

Глядзіце таксама

Эўранорд

Вонкавыя спасылкі

Старонка фолькспроку на Langmaker
Старонка фолькспроку на Omniglot
Folkspraak: Germanic Auxiliary Language — Yahoo Group, дзе адбываецца распрацоўка фолькспроку
Folkspraak у Вікікнігах

Крыніцы

^ Constructed Languages at travelphrases.info
^ ^а ^б ^в ^г Folkspraak at Langmaker
^ ^а ^б ^в Folkspraak at omniglot.com

[1] Індаэўрапейская аснова, у прыватнасьці германская.

[travelphrases-2] Constructed Languages at travelphrases.info

[langmaker-3] а ^б ^в ^г Folkspraak at Langmaker

[omniglot-4] а ^б ^в Folkspraak at omniglot.com

[a]

[1]

[2]

[3]