Ухта

Ухта́ (рас. Ухта, комі-зыр. Уква) — горад у мескай акрузе Ўхта рэспублікі Комі, Расея. Зьяўляецца адміністратыўным цэнтрам акругі. Разьмешчаны ў даліне рэк Ухта й Чыб'ю.

Ухта
рас. Ухта
Герб Ухты
Дата заснаваньня:	1929
Мясцовая назва:	комі-зыр. Уква
Краіна:	Расея
Суб’ект фэдэрацыі:	Рэспубліка Комі
Меская акруга:	Ухцінская
Плошча:	13 200 км²
Вышыня:	100 м н. у. м.
Насельніцтва:	▼77 187 чал. (2024)
Часавы пас:	UTC+3
Тэлефонны код:	82167
Паштовы індэкс:	169300
Нумарны знак:	11, 111
Геаграфічныя каардынаты:	63°34′0″ пн. ш. 53°42′0″ у. д.
Ухта на мапе Расеі Ухта
Галерэя здымкаў у Вікісховішчы
http://ухта.рф

Аўтамаґістралямі зьвязаны з Саснагорскам, Емвай, Сыктыўкарам і Траецка-Пячорскам. Праз горад праходзяць лініі Паўночнае чыгункі Расеі, дзякуючы якой горад зьвязаны з Саснагорскам, Мікуньню і Варкутой.

Гісторыя

Гісторыя гораду пачынаецца ў 1929 годзе, калі на месцы Ўхты быў заснаваны ляґерны пункт Чыб'ю, названы па рацэ, якая працякае недалёка. З 1939 гораду населены пункт набывае статус працоўнага пасёлку і назву Ўхта, а з 1943 году Ўхта атрымлівае гарадзкі статус.

Раней навакольная мясцовасьць была вядомай у Расеі як адзін з найгалоўнейшых цэнтраў здабычы нафты. Саматужная нафтаздабыча вядомая ў гэтых мясьцінах ужо зь 15 стагодзьдзя, а ў часы Расейскае імпэрыі нафтаздабыча дасягнула прамысловага ўзроўню. У 1930 годзе ў пасёлку Ўхта пабудавана першая буравая вышка.

Пазьней у пасёлку знаходзіўся адна з найважнейшых частак сыстэмы ГУЛАГ — Ухтпечляг.

У 1930-ых гадох у пасёлку пабудаваны электрычная станцыя і школа, заснавалі працоўны гарадок і саўгас, а таксама вучэбны корпус, інтэрнат, клюб-тэатар, парк зь летнім тэатрам, сталовую, гатэль, стадыён і ўнівэрмаг. Дзейнічалі радыёсетка, каналізацыя й вадаправод.

У 1939-1940 гадох у савецкім кіраўніцтве існавала думка аб пераносе сталіцы Комі АССР з Сыктыўкару ўва Ўхту. На думку кіраўніцтва гэта паспрыяла б хутчэйшаму засваеньню прыпалярных раёнаў Комі, што было вельмі патрэбным для савецкае дзяржавы, якая ў той час мела вялікую патрэбу ў вугалі, запасы якога былі вялікімі ў паўночных раёнах рэспублікі. Будаўніцтва сталічнае інфраструктуры плянавалася весьці рукамі палітзьняволеных. Але гэтым плянам перашкодзіла Другая сусьветная вайна.

Пачынаючы з 1989 году насельніцтва Ўхты няўхільна скарачаецца.

Агульныя зьвесткі

Горад знаходзіцца на тэрыторыі басэйну ракі Іжма, побач зь ейнымі прытокамі Ўхта і Чыб'ю. Адлегласьць да сталіцы рэспублікі — Сыктыўкару — 320 км. Горад падпарадкоўваецца маскоўскаму часу (GMT +4). Таксама горад зьяўляецца другім паводле колькасьці насельніцтва ў рэспубліцы Комі.

Клімат ва Ўхце кантынэнтальны, блізкі да субарктычнага. Сярэдняя тэмпэратура студзеня дасягае −16,5 °C, сярэдняя тэмпэратура ў ліпені — 16,5 °C. Зьяўленьне сьнегу прыпадае на пачатак кастрычніка, зьнікненьне — на пачатак траўня.

Эканоміка гораду засноўваецца перш за ўсё на нафтаздабычы й нафтаперапрацоўцы, машынабудаўніцтве і будаўнічай прамысловасьці. У горадзе існуюць навукова-дасьледчыя інстытуты ў галінах геоляґавыведкі, абслугоўваньня аб'ектаў нафтаздабычы й г.д.

У горадзе існуюць 43 дашкольных адукацыйных установаў, 2 ліцэі, адна гімназія, 20 сярэдніх агульнаадукацыйных школ, 5 тэхнічных каледжаў, 2 тэхнікумы і цэнтар навучаньня кадраў. Таксама адукацыю можна атрымаць ва Ўхцінскім дзяржаўным тэхнічным унівэрсытэце, філіі Маскоўскага дзяржаўнага ўнівэрсытэту шляхоў паведамленьня, інстытуце ўпраўленьня, інфармацыі й бізнэсу, а таксама ў некаторых іншых філіях маскоўскіх ВНУ.

Ва Ўхце існуюць два музэі, тры тэатры, адзін плавальны басэйн, тры спартовых комплексы і лядовы палац спорту.

У горадзе налічваецца прыкладна 200 вуліцаў, плошчаў і шашаў.

Вонкавыя спасылкі

• Главная страніца - Портал Администрации МОГО «Ухта»(недаступная спасылка) (рас.)
• Ухта: Главные новости | ухтинский городской сайт - жизнь города онлайн (рас.)