Тытус Лівіюс

рымскі гісторык
(Перанакіравана з «Тыт Лівіюс»)

Тытус Лі́віюс (па-лацінску: Titus Livius; 59 да н. э., Патавіюм17) — адзін з найбольш вядомых рымскіх гісторыкаў, аўтар значна цытаванай «гісторыі ад заснаваньня гораду» (па-лацінску: Ab urbe condita), а таксама гісторыка-філязофскіх дыялёгаў і рытарычнага твору эпісталярнай формы да сына, якія не захаваліся на нашых дзён.

Тытус Лівіюс
Ab Urbe condita, 1714

Стаў заснавальнікам так званай альтэрнатыўнай гісторыі, апісаўшы рытарычным чынам магчымую барацьбу між Рымам і Аляксандрам Македонскім, калі б апошні пражыў больш працяглы час. Узорамі дасканалага стылю Лівіюс называў Дэмасфэна і Цыцэрона.

Лівіюс паходзіў з заможнай сям’і, у раньняй маладосьці прыехаў у Рым, дзе атрымаў добрую адукацыю, пасьля чаго заняўся філязофіяй, гісторыяй і рыторыкай. Нягледзячы на тое, што блізкія стасункі зьвязвалі яго з Аўгустам, Лівіюс не прымаў дзейнага ўдзелу ў палітычным жыцьці.

Пасьля 27 году да н. э. Лівіюс пачаў працаваць над фундамэнтальнай работай па гісторыі Рыма ў 142 кнігах, дзе апісваў маральныя каштоўнасьці. У іх ён бачыў сродак адраджэньня Рыму. У той самы час, падзяляючы погляды стоікаў, Тытус Лівіюс верыў у фатум. У творах Лівіюса, якія захаваліся да нашых дзён, прысутнічае вялікая колькасьць прамоваў гістарычных і паўлегендарных фігураў. З храналягічнага пункту гледжаньня, стыль Лівіюса зьяўляецца прамежкавым этапам паміж клясычным і так званай лацінай срэбнага веку Імпэрыі. Да Лівіюса з павагай ставіліся старэйшы і малодшы Сэнэкі, Квінтыліян і Тацыт, а ягоныя працы выкарыстоўвалі Валеры Максімус, Анэюс Флёр, Люканус і Сыліюс Італікус.

Нікалё Мак’явэльлі напісаў «Развагі пра першую дэкаду Тытуса Лівіюса».

Вонкавыя спасылкі рэдагаваць