Сьцяг Украінскай ССР
Сьцяг Украінскай ССР — рэспубліканскі сымбаль Украінскай ССР.
.svg)
Сьцяг Украінскай ССР 1949—1992 гадоўСьцяг Украінскай Сацыялістычнай Савецкай Рэспублікі зацьверджаны першай Канстытуцыяй УССР 10 сакавіка 1919 году:
35. Гандлёвы, марскі і ваенны сьцяг УССР складаецца з палотнішча чырвонага (пунсовага) колеру, у левым куце якога — у тронка наверсе — зьмешчаныя літары «У.С.С.Р.» або надпіс «Украінская Сацыялістычная Савецкая Рэспубліка».
Сьцяг адлюстроўваўся з разьмешчанымі ў тронка наверсе залатымі літарамі У.С.С.Р. (па правілах граматыкі, дзейнічалымі на той момант, у абрэвіятурах пасьля кожнай літары ставілася кропка) акрэсьленымі справа і зьнізу залатой аблямоўкай.
У сувязі з утварэньнем 30 сьнежня 1922 году Саюза Сацыялістычных Савецкіх Рэспублік, 15 студзеня 1923 году пастановай УУЦВК (Усеўкраінскі Цэнтральны Выканаўчы Камітэт) зацьверджаныя прадстаўленыя НКЮстам (Народны камісарыят юстыцыі) праекты пячаткі, гербу, гандлёвага, рыбалоўчага і дзяржаўнага сьцягоў.[1] У адрозьненьне ад папярэдняга сьцягу прыбраная аблямоўка.
У інструкцыі НКУС УССР ад 3 красавіка 1926 году[2] усталяваныя наступныя правілы:
- 1. Дзяржаўны сьцяг УССР складаецца з даўгаватага чырвонага палотнішча, у левым верхнім куце якога поруч тронка, намаляваныя залатыя літары «УССР» або надпіс: «Украінская Сацыялістычная Савецкая Рэспубліка».
- 2. Колер палотнішча павінен быць пунсовы або чырвоны. Колер можа быць і іншай гушчыні, але з умовай, каб адценьне было блізкае да чырвонага і не схілялася ў якія-небудзь іншыя адценьні (як напрыклад: жоўты, карычневы, малінавы і т. п.).
- …4. Агульны памер палотнішча не павінен быць менш як паўмэтра шырынёю, пры чым даўжыня яго павінна быць, прынамсі разу ў паўтара больш шырыні.
.svg)
Паводле пастановы УУЦВК і СНК УССР[3] тэкст на дзяржаўным гербе і пячатке УССР вынікала выкладаць на ўкраінскай мове. Хоць аб сьцягу ў ім прамова не вялася, але:
…варта сказаць, што і на дзяржаўным сьцягу УССР тэкст славесных пазначэньняў варта наносіць украінскай мовай, а ў нацыянальна-тэрытарыяльных адукацыях дазваляецца рабіць пазначэньні на дзяржаўным сьцягу УССР на ўкраінскай мове і на мове нацыянальнай меншасьці.[4]
У 1929 годзе прынятая новая Канстытуцыя УССР, у якой зьменена апісаньне сьцягу:
Дзяржаўны сьцяг Украінскай сацыялістычнай савецкай рэспублікі складаецца з палотнішча чырвонага (пунсовага) колеру, у левым куце якога, у тронка наверсе, зьмешчаныя залатыя літары «У.С.Р.Р.» або надпіс «Українська Соціалістична Радянська Республіка».
У Канстытуцыі УССР ад 30 студзеня 1937 году, якая таксама зьмяніла найменьне рэспублікі на — Украінская Савецкая Сацыялістычная Рэспубліка, зноў зьмянілася апісаньне сьцягу:
Артыкул 144. Дзяржаўны сьцяг УССР складаецца з чырвонага палотнішча, у левым куце якога, у тронка наверсе, зьмешчаныя залатыя серп і молат і літары УРСР.
Сьцяг адлюстроўваўся з надпісам УРСР (бяз кропак), як над сярпом і молатам, так і пад ім.
21 лістапада 1949 году прыняты новы сьцяг Украінскай ССР[5] і на наступны дзень зацьверджана яго апісаньне[6]:
- Апісаньне Дзяржаўнага сьцягу Ўкраінскай СССР.
- Дзяржаўны сьцяг Украінскай Савецкай Сацыялістычнай Рэспублікі ўяўляе сабой палотнішча, якое складаецца з двух гарызантальна разьмешчаных каляровых палос: верхняй, чырвонага колеру, якая складае дзьве траціны шырыні сьцягу і ніжняй блакітнага колеру, якая складае адну траціну шырыні сьцягу, з малюнкам у верхняй частцы сьцяга, на адлегласьці адной траціны яго даўжыні ад тронка, залатых сярпа і молата і над імі пяцікутная зорка, апраўленая залатой аблямоўкай.
- Памер сьцягу ўсталёўваецца стаўленьнем шырыні да даўжыні як 1:2.
Канстытуцыя Ўкраінскай ССР 1978 году пакінула сьцяг безь зьмен.
6 красавіка 1981 году, указам Прэзыдыюма ВС УССР, прынята становішча аб дзяржаўным сьцягу УССР[7], якое дапоўніла апісаньне сьцягу словамі:
Серп і молат упісваюцца ў квадрат, бок якога роўны 1/4 шырыні сьцягу. Востры канец сярпа прыходзіцца пасярэдзіне верхняга боку квадрата, дзяржальні сярпа і молата ўпіраюцца ў ніжнія куты квадрату. Даўжыня молата з дзяржальняй складае 3/4 дыяганалі квадрату. Пяціканцовая зорка ўпісваецца ў акружнасьць дыямэтрам у 1/8 шырыні сьцягу, датычную верхняга боку квадрата. Адлегласьць вэртыкальнай восі зоркі, сярпа і молата ад тронка ўраўноўваецца 1/3 даўжыні сьцягу. Адлегласьць ад верхняй абзы сьцягу да цэнтра зоркі — 1/8 шырыні сьцягу.
24 жніўня 1991 году Вярхоўная Рада абвясьціла незалежнасьць Украіны, пацьверджаную ўсенародным рэфэрэндумам 1 сьнежня 1991 году.
18 верасьня 1991 году пастановай Прэзыдыюма Вярхоўнай Рады[8], было дазволенае выкарыстаньне сіне-жоўтага сьцягу.
28 студзеня 1992 году сьцяг Украінскай ССР быў канчаткова адменены.[9]
Зацемкі
рэдагаваць- ^ Пастанова Прэзыдыюма УУЦВК ад 15 студзеня 1923 г. «Аб сьцьвярджэньні сьцягоў, гербу і пячатак Рэспублікі па праекце НКЮста».
- ^ Інструкцыя Народнага Камісарыята ўнутраных справаў. 3 красавіка 1926 г. «Аб парадку карыстаньня ўстановамі і арганізацыямі дзяржаўным сьцягам УССР, а таксама вывешваньня сьцягоў прыватнымі асобамі.»
- ^ Пастанова УУЦВК і СНК УССР ад 6 ліпеня 1927 г. «Аб забесьпячэньні раўнапраўя моў і разьвіцьця ўкраінскай культуры»
- ^ Адміністрацыйны кодэкс УССР. Тэкст і прыватны камэнтар. Пад рэдакцыяй С. Канарскага і Ю. Мазурэнка. /Харкаў, 1929 год, стар. 310—315.
- ^ Указ Прэзыдыўма Вярхоўнай Рады УССР ад 21 лістапада 1949 г. «Аб дзяржаўным сьцягу Ўкраінскай ССР».
- ^ Указ Прэзыдыюма Вярхоўнай Рады УССР ад 22 лістапада 1949 г. «Аб сьцьвярджэньні апісаньня Дзяржаўнага сьцягу Ўкраінскай Савецкай Сацыялістычнай Рэспублікі».
- ^ Указ Прэзыдыюма Вярхоўнай Рады Ўкраінскай ССР ад 6 красавіка 1981 году аб сьцьвярджэньні «Становішчы аб Дзяржаўным сьцягу Ўкраінскай Савецкай Сацыялістычнай Рэспублікі».
- ^ Пастанова Прэзыдыюма Вярхоўнай Рады Ўкраіны ад 18 верасьня 1991 г. «Аб сьцягу Ўкраіны».
- ^ Пастанова Вярхоўнай Рады Ўкраіны ад 28 студзеня 1992 г. № 2067-XII «Аб Дзяржаўным сьцягу Ўкраіны».