Старакаталіцтва

Старакаталі́цтва — плыня ў каталіцтве, якая зьявілася ў 1870 року ў выніку супраціву часткі Рымска-каталіцкай царквы абвешчанаму на I Ватыканскім саборы дагмату бясхібнасьці і першынства Папы рымскага.

Мінуўшчына

Утрэхцкая царква

Нагодай для незалежнасьці біскупства Ўтрэхта паслужылі чатыры прычыны: Вормскі канкардат, I і IV Лятэранскіх сабораў ды саступкі Льва X. У XII стагодзьдзі адбылася барацьба за інвэстытуру, падчас якое Сьвяты Рымскі Імпэратар і Папа спрачаліся за права выбару біскупаў. У 1122 быў падпісаны Вормскі канкардат, дзякуючы якому запанаваў мір. Імпэратар адмовіўся ад права выбару прапаведнікаў. Спрэчку завяршылі Генрых V і Папа Калікст II. Канкардат быў зацьверджаны I Лятэранскім саборам у 1123 року.

IV Лятэранскі сабор у 1215 прасунуў права ўсіх катэдраў на абіраньне сваіх біскупаў. Філіп Бургундзкі, 57-ы біскуп Утрэхту (1517—1524), пры пасярэдніцтве сямейных сувязяў з Сьвятым Рымскім імпэратарам Карлам V, змог дабіцца шэрагу саступак ад Льва X, які надаў яму й ягоным пераемнікам шырокую аўтаномію. Адгэтуль пачынаецца гісторыя разьвіцьця незалежнасьці Утрэхцкай дыяцэзіі.

Разьвіцьцё

Старакаталіцкі рух разьвіваўся на базе нацыянальна-царкоўных рухаў, якія праяўлялі сваю актыўнасьць ужо з XV стагодзьдзя. Пачаткова старакаталіцтва мела юрыдычна-царкоўны характар, зьяўляючыся беспасярэднім пераемнікам новазапаветных традыцыяй парадкаваньня грамадаў, прадстаўленага найперш у Апостальскіх дзеях ды Апостальскіх лістах, а з канца II стагодзьдзя распаўсюджанага найперш на Ўсходзе, а пасьля на Захадзе.

Прыхільнікі новазапаветнага ўладкаваньня хрысьціянскіх грамадаў, пачынаючы ад Сярэднявечча і да найноўшых часоў супрацьпастаўляліся курыяльнаму папізму, які дасягнуў свайго піку ў XIV стагодзьдзі. Яны вылучыліся ў некалькі нефармальных групаў:

Адказам каталікоў на ўсе гэтыя рухі меў стаць I Ватыканскі сабор. Ён ухваліў апостальскую канстытуцыю Pastor aeternus, якая ўтрымлівае дактрынальнае тлумачэньне: Romani Pontificis definitiones esse ex sese irreformabiles, non autem ex consensu Ecclesiae (азначэньне Папы рымскага нязьменнае само па сабе, а не вынікае са згоды Царквы). Гэтая прапанова, а таксама дагмат пра бясхібнасьць Папы ў справах веры і маральнасьці цяпер шмат у чым вызначае стасункі ў Каталіцкай царкве. Акрамя дагмату пра бясхібнасьць, важным вынікам сабору была канстытуцыя Dei Filius, якая проціпастаўляла пантэізму, матэрыялізму і рацыяналізму навуку, заснаваную на Богаяўленьні.

Старакаталікі асьцерагаліся, што новыя папскія тэзісы зробяць немагчымым будучае аб’яднаньне хрысьціянскіх Цэркваў. Пачалася новая форма старакаталіцкага пратэсту, скіраванага супраць абодвух ватыканскіх дэкрэтаў, супраць іхняга памылковага вучэньня пра сутнасьць самое Царквы ды супраць дзейнасьці на падзел Царквы.

Старакаталікі зладзілі шэраг арганізацыйных і багаслоўскіх канфэрэнцыяў з мэтаю афармленьня самастойнай царквы:

Кангрэс каталікоў у Мюнхэне (22—24 верасьня 1871);
Кангрэс старакаталікоў у Кёльне (20—22 верасьня 1872);
Кангрэс старакаталікоў у Канстанцы (12 верасьня 1872 — 15 верасьня 1873).

Пасьля гэтых кангрэсаў была створаная Нямецкая старакаталіцкая царква, а з пэўнымі адрозьненьнямі таксама швайцарская і аўстрыйская.

Цяпер самастойныя старакаталіцкія цэрквы дзейнічаюць у 7 дзяржавах: Нідэрляндах, Нямеччыне, Швайцарыі, Аўстрыі, Польшчы, Харватыі ды Чэхіі.

Крыніцы

Вонкавыя спасылкі

Старакаталіцтва — сховішча мультымэдыйных матэрыялаў

Гэта — накід артыкула. Вы можаце дапамагчы Вікіпэдыі, пашырыўшы яго.