Софія Кавалеўская
Со́фія Кавале́ўская (таксама Зоф'я Кавалеўская, польск. Zofia Kowalewska, 1853, вёска Малыя Бакшты Маладэчанскага раёну — 22 лютага 1918, Менск[2]) — беларуская і польская фальклярыстка, этнографка, пісьменьніца.
| Софія Кавалеўская | |
| Zofia Kowalewska | |
 | |
| Асабістыя зьвесткі | |
|---|---|
| Імя пры нараджэньні | Зоф'я Лентоўская |
| Нарадзілася | 1853 |
| Памерла | 22 лютага 1918 Менск |
| Літаратурная дзейнасьць | |
| Род дзейнасьці | фальклярыстка, пісьменьніца, пэдагог, публіцыстка |
| Гады творчасьці | 1912-1918 |
| Мова | польская мова[1] |
| Значныя творы | Obrazki Mińskie 1850-1863 (1912), Ze wspomnień wygnańca z roku 1863 (1912), Dzieje powstania lidzkiego: wspomnienie o Ludwiku Narbucie (1934) |
- Вікіпэдыя мае артыкулы пра іншых асобаў з прозьвішчам Кавалеўская.
Жыцьцяпіс
рэдагавацьЗоф’я Кавалеўская (у дзявоцтве Лентоўская) нарадзілася ў памешчыцкай сям’і ў 1853 годзе ў Малых Бакштах Менскай губэрні. Яна была жонкай Яўгена Завадзкага зь Віленскага павету. У сваім маёнтку, дзе правяла большую частку жыцьця, вяла асьветніцкую дзейнасьць і таемнае выкладаньне польскай мовы і польскай гісторыі[3].
У часопісе «Tygodnik Ilustrowany» No 6 за 1918 г. было напісана: «Яна памірала, распытваючы пра ход бітваў (польскіх) легіянэраў»[4].
Памерла 22 лютага 1918 г. у Менску.
Творчасьць
рэдагавацьСабрала калекцыю прадметаў народных рамёстваў, твораў мастацтва, а таксама матэрыялы пра паўстаньне 1863—1864 рр. на Меншчыне і прысьвяціла яму некалькі артыкулаў і кнігу «3 успамінаў выгнанца 1863 году», якая выйшла ў сьвет у 1911. Аўтарка працы «Вясельная ўрачыстасьць у Вялейскім павеце ў ваколіцах Маладэчна і Радашковічаў». У 1912 выдала кнігу ўспамінаў выкладніка Менскай гімназіі Ф. Шаблоўскага «Менскія абразкі 1850—1863 гг.» пра гісторыю гімназіі і яе выкладнікаў, тэатар, сям’ю В. Дунін-Марцінкевіча, памятныя мясьціны места.[5]
Пісала артыкулы і апавяданьні ў газэце «Kurier Litewski» і часопісе «Wisła»[6].
Творы
рэдагаваць- Obrazki Mińskie 1850-1863, nakładem księgarnia Józefa Zawadzkiego w Wilnie ,1912.
- Ze wspomnień wygnańca z roku 1863, nakładem księgarnia Józefa Zawadzkiego w Wilnie, 1912.
- Z pamiętników doktora:powieść współczesna, nakładem księgarnia Józefa Zawadzkiego w Wilnie 1913.
- Dzieje powstania lidzkiego: wspomnienie o Ludwiku Narbucie, nakładem Wyd. "Dziennika Wileńskiego" w Wilnie, 1934.
Крыніцы
рэдагаваць- ^ Kowalewska, Zofia // Нацыянальная служба Чэскай рэспублікі
- ^ Kowalewska Zofia, z Łętowskich // Poczet twórców literatury wileńskiej od wieku xvi do roku 1945 (15), „Znad Wilii”, 2016.4(68), с. 45-46, https://www.znadwiliiwilno.lt/wp-content/uploads/2020/04/Znad-Wilii-68.pdf
- ^ Mścisław Olechnowicz, Polscy badacze folkloru i języka białoruskiego w XIX wieku, Wydawnictwo Łódzkie, 1986, s. 109,
- ^ 100 lat temu - Zofia z Łętowskich Kowalewska, m.100lattemu.pl, https://web.archive.org/web/20230309022248/http://m.100lattemu.pl/aktualnosci/ze-swiata/32394-zofia-z-letowwskich-kowalewska
- ^ Памяць: Гіст.-дакум. хроніка Мінска. Кн. 2. — Мн., 2002. С. 553.
- ^ 100 lat temu - Zofia z Łętowskich Kowalewska, m.100lattemu.pl, http://m.100lattemu.pl/aktualnosci/ze-swiata/32394-zofia-z-letowwskich-kowalewska
Літаратура
рэдагаваць- Памяць: Гіст.-дакум. хроніка Мінска. У 4 кн. Кн. 2-я. — Мн.: БЕЛТА, 2002. — 714 с.: іл. ISBN 985-6302-46-3.