Павал Шпілеўскі

Вікіпэдыя мае артыкулы пра іншых асобаў з прозьвішчам Шпілеўскі.

Па́вал Міха́йлавіч Шпіле́ўскі (12 лістапада 1823, вёска Шыпілавічы Бабруйскага павету, цяпер Любанскі раён Менскай вобласьці — 29 кастрычніка 1861, Санкт-Пецярбург) — беларускі этнограф, пісьменьнік, публіцыст і тэатральны крытык. Кандыдат багаслоўя (1847).

Нарадзіўся ў сям’і сьвятара. У 1837—1843 вучыўся ў Менскай духоўнай сэмінарыі, у 1843—1847 — у Пецярбурскай духоўнай акадэміі. Акадэмію скончыў са званьнем кандыдата багаслоўя, быў прызначаны выкладчыкам славеснасьці ў Варшаўскую павятовую духоўную вучэльню. У 1853 пераехаў у Санкт-Пецярбург, дзе са сьнежня 1853 працаваў пакаёвым наглядчыкам у Галоўным пэдагагічным інстытуце, а з красавіка 1855 — настаўнікам у школе пры экспэдыцыі нарыхтаваньня дзяржаўных папераў.

Зьмясьціў цікавыя зьвесткі з гісторыі местаў, мястэчак і вёсак Беларусі, апісаньні побыту, павер’яў, абрадаў і звычаяў беларускага народу, становішча сельскай гаспадаркі і прамысловасьці. Адзначыў сумленнасьць, сьціпласьць, кемлівасьць і працавітасьць беларускага селяніна, самабытнасьць беларускай мовы. Запісаў і надрукаваў паданьне пра Мянеска, пра паходжаньне Менску. Зьбіраў зьвесткі пра беларускую мову з мэтаю напісаць граматыку, але не закончыў гэтую працу.

Асноўныя працы

• «Описание посольства Льва Сапеги в Московию» (1850).
• «Белоруссия в характеристических описаниях и фантастических ее сказках» («Пантеон», 1853—1856)
• «Белорусские пословицы» (1853).
• «Путешествие по Полесью и Белорусскому краю» («Современник», 1853—1855)
• «Дожинка, белорусский обычай. Сценическое представление» (1857).

Ушанаваньне памяці

• У гонар П. Шпілеўскага названая вуліца ў Менску (мікрараён Лошыца).

Літаратура

• Памяць: Гіст.-дакум. хроніка Мінска. У 4 кн. Кн. 1-я. — Мн.: БЕЛТА, 2001. — 576 с.: іл. ISBN 985-6302-33-1.
• Шпілеўскі П. Падарожжа па Палесьсі і Беларускім Краі. Менск, 1993 (перавыдадзена ў 2003).
• Шпілеўскі Павел. Беларусь у абрадах і казках // Пераклад з рускай Аляксандра Вашчанкі. – Мінск : Літаратура і Мастацтва, 2010. – 304 с. ISBN 978-985-6941-92-7