Міхась Тычына

Міха́сь Алякса́ндравіч Тычы́на (10 лютага 1943 году, п. Ніжне-Сталінск Алданскага раёну, Якуцкай АССР — 7 лістапада 2022) — беларускі літаратуразнаўца, пісьменьнік. Доктар філялягічных навук.

Міхась Тычына
Дата нараджэньня	10 лютага 1943
Месца нараджэньня	Ленінскі (Якутыя), Алданскі ўлус[d], Якуцкая аўтаномная савецкая сацыялістычная рэспубліка[d], РСФСР, СССР
Дата сьмерці	7 лістапада 2022 (79 гадоў)
Месца сьмерці	Менск, Беларусь
Месца вучобы	філялягічны факультэт Берасьцейскага дзяржаўнага ўнівэрсытэту[d] (1964)
Занятак	літаратуразнаўца, пісьменьнік, літаратурны крытык, прафэсар унівэрсытэту
Месца працы	Беларускі гуманітарны ліцэй імя Якуба Коласа Інстытут мовазнаўства
Сябра ў	Саюз беларускіх пісьменьнікаў і Беларускі ПЭН-цэнтар
Навуковая ступень	доктар філялягічных навук
Бацька	Аляксандр Мітрафанавіч Тычына[d]
Дзеці	Ганна Кісьліцына
Узнагароды	Літаратурная прэмія імя Ўладзімера Калесьніка[d] (2000)

Біяграфія

Нарадзіўся ў сям’і ссыльнага селяніна. Бацька Аляксандар Мітрафанавіч Тычына, ураджэнец в. Завалочыцы ў 1930 г. быў высланы як кулак ў Алданскі раён ЯАССР; маці, Алашкіна Кацярына Сьцяпанаўна (расейка) як кулачка была высланая тады ж. У 1947 г. разам з бацькамі пераехаў на іх радзіму, у вёску Завалочыцы Глускага раёну. Скончыў філялягічны факультэт Берасьцейскага пэдагагічнага інстытуту (1964). Кароткі час працаваў настаўнікам на Піншчыне. Служыў у савецкім войску (1964—1965). Скончыў асьпірантуру пры Інстытуце літаратуры імя Янкі Купалы АН БССР (1970). Цяпер працуе вядучым навуковым супрацоўнікам Інстытуту літаратуры і мовы НАН Беларусі, загадчыкам аддзелу тэорыі літаратуры. З 1994 выкладае літаратуру ў Беларускім гуманітарным ліцэі. Доктар філялягічных навук. Сябра Беларускага ПЭН-Цэнтру з 1989. Спэцыяліст у галіне літаратуразнаўчае экспэртызы. Сябра Саюзу беларускіх пісьменьнікаў з 1976. Памёр 7 лістапада 2022 году.

Творчасьць

Друкавацца пачаў у 1963 годзе зь вершаў (берасьцейская абласная газэта «Заря»); як крытык і літаратуразнавец з 1969 (часопіс «Маладосьць»). Аўтар шматлікіх асабістых і калектыўных манаграфіяў, эсэ, нарысаў, аповесьцяў, апавяданьняў. Пераклаў на беларускую мову шэраг працаў і твораў Алеся Адамовіча. Адзін з аўтараў школьных падручнікаў і навучальных дапаможнікаў для базавай і сярэдняй школы.

Выбраная бібліяграфія

• Дажынкі. Аповесьць і апавяданьні. — Менск, 1979.
• Магчымасьці рэалізму: Прычыннасьць і гістарызм. (З В. Жураўлёвым). — Менск, 1982.
• Зьмена квадры: Зборнік літаратурна-крытычных артыкулаў. — Менск, 1983.
• Вяртаньне: Аповесьць пра Кузьму Чорнага. — Менск, 1984.
• Час прозы: Зборнік літаратурна-крытычных артыкулаў. — Менск, 1988.
• Аляксандр Пушкін і Якуб Колас. — Менск, 1999.
• Якуб Колас і руская літаратура першай паловы XIX ст.: Дыс….д-ра філял.навук. — Менск, 2000.
• Карані і крона: Фальклёр і літаратура. — 2-е, дапрац. выд. — Менск, 2002 (1-е выд.: 1991).
• Кузьма Чорны: Эвалюцыя мастацкага мысленьня. — 2-е, дапрац. выд. — Менск, 2004 (1-е выд.: 1973).
• Беларуская літаратура і сьвет: Папулярныя нарысы (Зь Л. Баршчэўскім і П. Васючэнкам). — Менск, 2006.
• Літаратура пераходнага пэрыяду: Тэарэт. асновы гіст.-літ. працэсу [у суаўтарстве; навуковае рэдагаваньне ўсяго тэксту]. — Менск, 2007.
• Чалавечае вымярэньне ў сучаснай беларускай літаратуры [у суаўтарстве; навуковае рэдагаваньне ўсяго тэксту]. — Менск, 2010.
• Міждысцыплінарныя дасьледаваньні актуальных праблемаў тэорыі літаратуры [у суаўтарстве; навуковае рэдагаваньне ўсяго тэксту]. — Менск, 2011.
• Вялікія і Малыя Тычыны: легенды і рэальнасьць: [зборнік літаратурна-дакумэнтальных матар’ялаў пра беларускі і ўкраінскі род Тычынаў]. — Менск, 2011.
• Янка Купала і Якуб Колас: учора і сёньня. — Менск, 2012.
• Словы ў часе: Літаратура ад рамантызму да сымвалізму і нашаніўскага адраджэньня. (З Л. Баршчэўскім і П. Васючэнкам). — 2014.
• Філязофія літаратуры. Беларускі варыянт. — Менск, 2014.
• Народ і вайна. — Менск, 2015.

Вонкавыя спасылкі

• Тычына Міхаіл Аляксандравіч. // Саюз беларускіх пісьменнікаў