Міхал Рукевіч

Міхаіл Іванавіч Рукевіч (12 лістапада 1794, в. Гожна (?), Падляскае ваяводства — 30 жніўня (11 верасьня) 1841, в. Коркіна, Забайкальле, Расейская імпэрыя) — удзельнік дваранскага рэвалюцыйнага руху пачатку XIX стагодзьдзя, ініцыятар стварэньня «Таварыства вайсковых сяброў».

Міхаіл Іванавіч Рукевіч
Род дзейнасьці	вайсковец, рэвалюцыянэр
Дата нараджэньня	12 лістапада 1794
Месца нараджэньня	Гожна(?), Падляскае ваяводзтва, Малапольская правінцыя, Карона Каралеўства Польскага, Рэч Паспалітая
Дата сьмерці	30 жніўня (11 верасьня) 1841
Месца сьмерці	Коркіна, Іркуцкая губэрнія, Усходне-Сыбірскае гэнерал-губэрнатарства, Расейская імпэрыя
Месца вучобы	Віленскі ўнівэрсітэт
Занятак	рэвалюцыянэр, вайсковец

Біяграфія

Паходзіў з беларускае шляхты. Сумесна зь сёстрамі валодаў домам у Беластоку. У 1812—1814 гадох ваяваў на баку Напалеона ў Літоўскіх войсках (1812). Служыў у 1-ым палку гвардыі Красінскага фур’ерам. У 1814 годзе трапіў у палон на тэрыторыі Францыі, 23 лютага 1815 году выйшаў у адстаўку па хваробе.

З 1815 году — на радзіме. Скончыў Віленскі ўнівэрсітэт у ступені кандыдата юрыспрудэнцыі (1820). Зь 1819 году — член, зь сакавіка 1820 году — выканаўца абавязкаў прэзыдэнта тайнага Саюза сяброў.

Зь 1819 году — член-карэспандэнт, зь 1820 году — правадзейны член Таварыства філяматаў. Адзін зь ініцыятараў стварэньня Таварыства прамяністых (1820), для якога напісаў «Малітву прамяністых», выконваў абавязкі «маршалка надворнага».

Удзельнічаў у стварэньні Таварыства філярэтаў. Пасьля заканчэньня ўнівэрсітэта займаўся сельскай гаспадаркай у вёсцы Мількаўшчына Ваўкавыскага павета, а зь 1823 году — у арандаваным фальварку Завыкі Беластоцкага павета.

У 1820 годзе разам зь З. Навіцкім стварыў у Беластоцкай гімназіі таварыства «Згодных братоў» (зь 1823 году — «Заране»). У 1823—1824 гадох быў арыштаваны па справе філяматаў і філярэтаў, вызвальены за недастатковасьцю доказаў. У 1825 годзе ініцыяваў стварэньне арганізацыі «Вайсковыя сябры», быў галоўным натхняльнікам выступленьня Літоўскага піянернага батальёна (1825).

У 1826 годзе арыштаваны й прыгавораны да сьмяротнага пакараньня, але па царскай канфірмацыі 1827 году пазбаўлены шляхецтва й высланы на 10 гадоў катаржных работ зь наступным пасяленьнем у Сыбіры. Катаргу адбываў разам зь дэкабрыстамі ў Чыце (зь 1828) і Пятроўскім заводзе ў Забайкальлі (зь 1830). У 1833 годзе пераведзены на пасяленьне ў вёску Коркіна Іркуцкай губэрні, дзе вёў буйны гандаль вавёркай, хлебам, паркалем, займаўся продажам віна. Там жа й памёр.

Сям’я

Грамадзянская жонка — ураджэнка Забайкальля Лізавета Іванаўна Ісакава, у шлюбе зь ёй меў дзвух дзяцей.

Сёстры — Антаніна (у шлюбе — Крамкоўская), Ксаверыя й Карнэлія.

Літаратура

• Мысліцелі і асветнікі Беларусі: Энцыкл. даведнік / Беларус. Энцыкл.; Гал. рэд. «Беларус. Энцыкл.»: Б. І. Сачанка (гал. рэд) і інш.; Маст. Э. Э. Жакевіч. — Мн.: БелЭн, 1995.
• Швед В. В. Рукевіч Міхаіл Іванавіч // Беларуская энцыклапедыя: У 18 т. / Рэдкал.: Г. П. Пашкоў і інш.. — Мн.: БелЭн, 2001. — Т. 13: Праміле — Рэлаксін. — 576 с. — 10 000 экз. — ISBN 985-11-0216-4 (т. 13), ISBN 985-11-0035-8.
• Швед В. В Рукевіч Міхаіл Іванавіч // Энцыклапедыя гісторыі Беларусі. У 6 т. Т. 6. Кн. 1: Пузыны — Усая / Беларус. Энцыкл.; Рэдкал.: Г. П. Пашкоў (галоўны рэд.) і інш.; Маст. Э. Э. Жакевіч. — Мн.: БелЭн, 2001. — 591 с.: іл. ISBN 985-11-0214-8.
• ЦГВИА, ф. 801, оп. 70, 1827 г., д. 45, ч. 1-3; ГАРФ, ф. 109, 1 эксп., 1827 г., д. 136, ч. 7

Вонкавыя спасылкі

• Уладзімер Арлоў. Міхал Рукевіч (12.11.1794, в. Гожна (?), Беласточчына — 11.9.1841, в. Коркіна, Забайкальле, Расея. // Імёны Свабоды
• Міхаіл Іванавіч Рукевіч