Марыя Раеўская-Іванова

украінская мастачка

Марыя Дзьмі́трыеўна Раéўская-Іванóва (укр.: Марія Дмитрівна Раєвська-Іванова; рас.: Мария Раевская-Ивано́ва; 1840, Гаўрылаўка, Харкаўская губэрня, Расейская імпэрыясьнежань 1912, Харкаў, Расейская імпэрыя) — украінская і расейская жывапісіца і пэдагогіца, першая жанчына ў Расейскай імпэрыі, якой Пецярбурская Акадэмія мастацтваў прысвоіла званьне мастачкі (1868).

Марыя Раеўская-Іванова
Імя пры нараджэньні Марыя Іванова
Дата нараджэньня 1840(1840)
Месца нараджэньня Гаўрылаўка, Харкаўская губэрня
Дата сьмерці сьнежань 1912
Месца сьмерці
Месца пахаваньня Гарыўлаўка, Харкаўская вобласьць
Занятак мастачка, пэдагогіца
Навуковая сфэра малярства[1]
Жанры партрэт
Плынь жывапіс
Працы Автопортрет (1866), Смерть селянина на Україні (1868)

Жыцьцяпіс

рэдагаваць

Нарадзілася ў 1840 годзе ў сям’і землеўладальнікаў Харкаўскай губэрні[2].

Атрымала добрую агульную хатнюю адукацыю. Затым на працягу пяці гадоў навучалася жывапісу за мяжой — у Францыі, Італіі і Дрэздэне (Нямеччына) пад кіраўніцтвам прафэсара Эргарта. У час вучобы адначасова наведвала курсы археалёгіі, этнаграфіі, гісторыі мастацтваў, лінгвістыкі[3].

Вярнуўшыся на радзіму, у 1868 годзе яна першая з расейскіх жанчынаў здала іспыт пры Імпэратарскай акадэміі майстацтва на званьне вольнага мастака і ў пачатку 1869 года адкрыла ў Харкаве першую ў Расейскай імпэрыі прыватную школу маляваньня і жывапісу (з агульнадаступнай платай, для немаёмных — бясплатна). Арганізаваная ёй школа функцыянавала амаль 30 гадоў. Яе скончылі каля 100 вучняў. У 1896 годзе перадала школу месту, на ейнай базе была створаная мястовая школа маляваньня і жывапісу, а ў 1912 годзе — мастацкая навучальня. Навучальня ў гады савецкай улады стала тэхнікумам, а пазьней — Мастацкім інстытутам, цяпер гэта — Харкаўская дзяржаўная акадэмія дызайну і мастацтваў[4].

Ейны муж, Сяргей Раеўскі, быў дзеячам народнай асьветы, апякуном Харкаўскай навучальнай акругі. Сын Аляксандр Раеўскі стаў канструктарам паравозаў[5].

У Барвенкаўскім краязнаўчым музэі Харкаўскай вобласьці ёсць экспазіцыя, прысьвечаная Марыі Раеўскай-Івановай. Некаторыя ейныя рэчы захоўваюцца ў музэі: адзеньне, прадметы побыту[6].

Памерла ў сьнежні 1912 году ў Гаўрылаўцы, Харкаў[7].

Творчасьць

рэдагаваць

Прадстаўніца акадэмізму. Стварыла шэраг палотнаў (алей і акварэль)[8].

Аўтарка падручніка «Абэцэда маляваньня для сям’і і школы» (1879) і кіраўніцтва «Пропісы элементаў арнамэнту для тэхнічных школаў», акрамя таго, артыкулаў і брашураў па мастацка-пэдагагічных пытаньнях[9].

  1. ^ Rajevs‘ka-Ìvanova, Marìja Dmytrìvna // Нацыянальная служба Чэскай рэспублікі
  2. ^ Українська радянська енциклопедія: у 12 т. / гол. ред. М. П. Бажан; редкол.: О. К. Антонов та ін. — 2-ге вид. — К.: Головна редакція УРЕ, 1983. — Т. 9: Поплужне — Салуїн. — 558, [2] с., [24] арк. іл.: іл., табл., портр., карти + 1 арк с. — С. 270.
  3. ^ Митці України: Енциклопедичний довідник / упоряд.: М. Г. Лабінський, В. С. Мурза; за ред. А. В. Кудрицького. — К.: «Українська енциклопедія» ім. М. П. Бажана, 1992. — 848 с. — ISBN 5-88500-042-5. — С. 485.
  4. ^ С. Н. Кондаков. Юбилейный справочник Императорской Академии художеств. 1764—1914. — СПб.: Товарищество Р. Голике и А. Вильборг, 1915. — Т. 2 (Часть биографическая). — С. 163. — 459 с.
  5. ^ С. Н. Кондаков. Юбилейный справочник Императорской Академии художеств. 1764—1914. — СПб.: Товарищество Р. Голике и А. Вильборг, 1915. — Т. 2 (Часть биографическая). — С. 163. — 459 с.
  6. ^ Митці України: Енциклопедичний довідник / упоряд.: М. Г. Лабінський, В. С. Мурза; за ред. А. В. Кудрицького. — К.: «Українська енциклопедія» ім. М. П. Бажана, 1992. — 848 с. — ISBN 5-88500-042-5. — С. 485.
  7. ^ Українська радянська енциклопедія: у 12 т. / гол. ред. М. П. Бажан; редкол.: О. К. Антонов та ін. — 2-ге вид. — К.: Головна редакція УРЕ, 1983. — Т. 9: Поплужне — Салуїн. — 558, [2] с., [24] арк. іл.: іл., табл., портр., карти + 1 арк с. — С. 270.
  8. ^ Мистецтво України: Біографічний довідник / упоряд.: А. В. Кудрицький, М. Г. Лабінський; за ред. А. В. Кудрицького. — К.: «Українська енциклопедія» ім. М. П. Бажана, 1997. — 700 с. — ISBN 5-88500-071-9.. — С. 499.
  9. ^ Мистецтво України: Біографічний довідник / упоряд.: А. В. Кудрицький, М. Г. Лабінський; за ред. А. В. Кудрицького. — К.: «Українська енциклопедія» ім. М. П. Бажана, 1997. — 700 с. — ISBN 5-88500-071-9.. — С. 499.