Любоў Яноўская
Любо́ў Аляксандраўна Яно́ўская (па-ўкраінску: Любов Олександрівна Яновська; псэўданімы Ф. Екуржа, Омелько Реп’ях; 30 ліпеня 1861, Мікалаеўка, Барзьнянскі павет, Чарнігаўская губэрня, Расейская імпэрыя — 1933, Кіеў, УССР, СССР) — украінская пісьменьніца, грамадзкая і палітычная дзяячка, сябра Ўкраінскай цэнтральнай рады.
| Любоў Яноўская | |
| укр. Любов Яновська | |
 | |
| Асабістыя зьвесткі | |
|---|---|
| Імя пры нараджэньні | укр. Любов Олександрівна Щербачова |
| Псэўданімы | Ф. Екуржа, Омелько Реп'ях |
| Нарадзілася | 30 ліпеня 1861 або 1861 |
| Памерла | 1933 |
| Пахаваная | |
| Сужэнец | Vasyl Yanovsky[d] |
| Дзеці | Valentyna Radzymovska[d] |
| Літаратурная дзейнасьць | |
| Род дзейнасьці | навэлістка, грамадзкая дзяячка, пісьменьніца |
| Гады творчасьці | 1897-1933 |
| Мова | украінская мова[1] |
| Дэбют | 1897 |
| Значныя творы | «Повернувся з Сибіру» (1897), «Городянка» (1900) |
Жыцьцяпіс
рэдагавацьРодам з Мыкалаіўкі Барзнянскага павету (цяпер Бахмацкі раён Чарнігаўскай вобласьці). Шляхецкага роду[2].
Юная Любоў (Шчарбачова — дзявочае прозьвічша) вучылася ў Крамянчугскай прагімназіі[3].
1881 — скончыла Палтаўскі інстытут шляхетных паненак, актыўна займалася самаадукацыяй. Працавала настаўніцай у Лубенскім раёне Палтаўскай губэрні, была заснавальніцай нядзельных школаў[4].
З 1905 г. жыла ў Кіеве. У 1923 годзе яна перанесла паралітычны інсульт[5].
Памерла ў 1933 годзе ў Кіеве, пахаваная на Байкавых могілках[6].
Творчасьць
рэдагавацьПачала пісаць па-расейску ў 1897, потым пад уплывам Уладзімера Шэмета перайшла на ўкраінскую[7].
Першае апавяданьне па-ўкраінску «Злодійка Оксана» датуецца 1897 годам[8].
Л. Яноўская — аўтарка каля 100 апавяданьняў, аповесьцяў, раманаў, значная частка зь якіх не была надрукаваная пры ейным жыцьці, а некаторыя так і не былі скончаныя[9].
Падчас знаходжаньня ў Кіеве ўзначальвала кіеўскую «Просвіту», арганізоўвала літаратурна-мастацкія вечары, прапагандуючы сярод зрусіфікаваных кіяўлянаў родную мову і творчасьць украінскіх пісьменьнікаў[10].
Творы
рэдагаваць- Твори, І—II (1930 р.)
- Твори, І—II (1959 р.)
- Твори, І—II (1991 р.)
Крыніцы
рэдагаваць- ^ Нацыянальная служба Чэскай рэспублікі
- ^ Драй-Хмара М. Любов Яновська (До 25-літнього ювілею літературної діяльності) / М. Драй-Хмара // Літературно-наукова спадщина / М. Драй-Хмара. — К., 2002. — С. 295—297.
- ^ Лелюк П. Полтавский институт благородных девиц. Персоналии / П. Лелюк. — Харьков, 2018. — С. 11, 325.
- ^ Інна Приймак. Любов Яновська у дзеркалі доби кінця XIX — початку ХХ ст.: відома і невідома. — Дрогобич, ВФ «Відродження». — 2011.
- ^ Шумило Н. Любов Яновська: до 150-річчя від дня народження / Н. Шумило // Дивослово. — 2011. — № 7. — С. 52-58.
- ^ Шумило Н. Любов Яновська: до 150-річчя від дня народження / Н. Шумило // Дивослово. — 2011. — № 7. — С. 52-58.
- ^ Ротач П. Яновська Любов Олександрівна (уроджена Щербачова) / П. Ротач // Полтавська Шевченкіана : спроба обласної (крайової) Шевченківської енциклопедії: у 2-х кн. — Кн. 2: Л-Я / П. Ротач. — Полтава, 2009. — С. 511—512.
- ^ Ротач П. Яновська Любов Олександрівна (уроджена Щербачова) / П. Ротач // Полтавська Шевченкіана : спроба обласної (крайової) Шевченківської енциклопедії: у 2-х кн. — Кн. 2: Л-Я / П. Ротач. — Полтава, 2009. — С. 511—512.
- ^ Павловский И. Ф. Яновская Любовь Александровна (урожденная Щербачева) / И. Ф. Павловский // Краткий биографический словарь ученых и писателей Полтавской губернии с половины XVIII века. Первое дополнение к краткому биографическому словарю у ученых и писателей Полтавской губернии; Предисловие В. А. Мокляк / И. Ф. Павловский. — Харьков, 2009. — С. 232—233.
- ^ «З когорти просвітян». До 150-річчя від дня народження української письменниці, громадської діячки Любові Яновської (1861—1933) // Літературна Україна. — 2011. — № 4. — 25 серпня.