Купяціцкі крыж-энкалпіён
Купяціцкі крыж-энкалпіён, або Купяціцкі абраз Маці Божай — бронзавы крыж-энкалпіён з в. Купяцічы каля Пінску.
![](http://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/68/%D0%A1%D1%82%D0%B2%D0%BE%D1%80%D0%BA%D0%B0_%D0%BA%D1%80%D1%8B%D0%B6%D0%B0%E2%80%93%D1%8D%D0%BD%D0%BA%D0%B0%D0%BB%D0%BF%D1%96%D1%91%D0%BD%D0%B0._%D0%9C%D0%B0%D1%86%D1%96_%D0%91%D0%BE%D0%B6%D0%B0%D1%8F_%D0%9A%D1%83%D0%BF%D1%8F%D1%86%D1%96%D1%86%D0%BA%D0%B0%D1%8F.jpg/220px-%D0%A1%D1%82%D0%B2%D0%BE%D1%80%D0%BA%D0%B0_%D0%BA%D1%80%D1%8B%D0%B6%D0%B0%E2%80%93%D1%8D%D0%BD%D0%BA%D0%B0%D0%BB%D0%BF%D1%96%D1%91%D0%BD%D0%B0._%D0%9C%D0%B0%D1%86%D1%96_%D0%91%D0%BE%D0%B6%D0%B0%D1%8F_%D0%9A%D1%83%D0%BF%D1%8F%D1%86%D1%96%D1%86%D0%BA%D0%B0%D1%8F.jpg)
Гісторыя
рэдагавацьЗнойдзены 15 лістапада 1182 (дата вылічана мітрапалітам кіеўскім Яўгенам Балхавіцінавым у 1-й палове 19 ст.) у Купяцічах, паводле царкоўнай легенды, пры дзівосных абставінах.
Крыж шанаваўся як цудатворны абраз Маці Божай[1]. Для яго была зроблена дарагая срэбраная аправа. Абраз захоўваўся ў адмыслова пабудаванай царкве. У 1636 годзе манахі Купяціцкага манастыру перасяліліся ў Кіеў і перанесьлі з сабой энкалпіён, які быў зьмешчаны ў Сафійскім саборы.
Апісаньне
рэдагавацьКупяціцкі энкалпіён тыпалягічна адпавядае мадэлі, якая зьяўляецца найбольш характэрнай для кіеўскай металаплястыкі XI стагодзьдзе-пач. ст.[2] Яе выявы рэльефныя. На адной створцы зьмешчана расьпяцьце з пагруднымі выявамі сьвятых, на другой — Маці Божай з дзіцем, а ў медальёнах — бюсты пакутнікаў.
Цікавыя факты
рэдагавацьУ 1630-я ў манастыры жыў вядомы рэлігійны дзяяч і пісьменьнік Афанасі Філіповіч, які ў сваіх творах усхваляў купяціцкі абраз як галоўную праваслаўную сьвятыню Рэчы Паспалітай.
Крыніцы
рэдагавацьЛітаратура
рэдагаваць- Гісторыя беларускага мастацтва: У 6 т. Т. 1: Ад старажытных часоў да другой паловы XVI ст.; [рэд. кал.: С. В. Марцэлеў (гал.рэд.) [і інш.] ; рэд. тома С. В. Марцэлеў, Л. М. Дробаў ; АН БССР, Ін-т мастацтвазнаўства, этнаграфіі і фальклору. — Мінск : Навука і тэхніка, 1987. — 303 с. : іл.