Клезьмер

Кле́зьмер (ад ід. קלעזמער‎ кле(й)зьмер, слова з двух каранёў, якое ўзыходзіць да іўр. כְּלִי‎ [клей] інструмэнты і זֶמֶר [зэмер] напеў) — традыцыйная нелітургічная музыка ўсходнеэўрапейскіх жыдоў і асаблівы стыль яе выкананьня. Выканаўцы музыкі ў гэтым стылі — кле́зьмеры (на ідышы: קלעזמער‎ — адз. л. кле(й)змэр, мн. л. клезмо́рым/кле́зьмерс/кле́зьмер).

Клезьмерская музыка
Паходжаньне	Паўднёва-Ўсходняя Эўропа, у асноўным Малдова, Бэсарабія, румынская частка Букавіны, Паўднёвая Ўкраіна
Роднасныя жанры
жыдоўская музыка
Klezmer ў Вікісховішчы

Выступ вулічнага клезьмерскага ансамблю, Нью-Арлеан, 2009

Апісаньне

Вытокі клезьмера знаходзяцца як у старажытным жыдоўскім фальклёры, так і ў музыцы суседніх народаў, асабліва малдоўскай. Першапачаткова клезьмерская музыка прызначалася для выкананьня на вясельлях, адсюль структурна адпавядае традыцыйнаму абраду заключэньня шлюбу. У пісьмовым выглядзе слова «клезьмер» у цяперашнім значэньні ўпершыню зафіксаванае ў Манускрыпце XVI стагодзьдзя. Тэрмін «клезьмерская музыка» (на ідышы: קלעזמערישע מוזיק‎ кле́зьмерышэ музі́к) быў уведзены ва ўжываньне савецкім музыказнаўцам Мойшам (Майсеем Якаўлевічам) Берагоўскім (1892—1961) у 1938 року.

Музычныя формы

• Фрэйлахс (фрэйлекс)
• Хора
• Шэр
• Нігун
• Хосідл (хусідл)

Уплыў на іншыя музычныя жанры і культуры

У канцы XIX і першай палове XIX стагодзьдзя, асабліва ў паўднёва-заходніх рэгіёнах Расейскай імпэрыі, клезьмер аказаў уплыў на расейскі гарадзкі раманс, а таксама блатную песьню. Аранжыроўкі ў стылі клезьмера дагэтуль папулярныя ў многіх выканаўцаў гэтага жанру.

Глядзіце таксама

• Хава Нагіла

Вонкавыя спасылкі

Клезьмер — сховішча мультымэдыйных матэрыялаў

• Электронная габрэйская энцыкляпэдыя (рас.)
• Клезьмер — тэорыя і мінуўшчына (рас.) на бачыне ансамблю жыдоўскай песьні «Дона-Дона» (Масква)