Кацярына I
Кацярына I (Ма́рта Скаўро́нская, Кацяры́на Аляксе́еўна Міха́йлава; 1684—1727) — расейская імпэратрыца з 1721 як жонка дзейнага імпэратара, з 1725 як кіруючая гасударыня; другая жонка Пятра I, маці імпэратрыцы Лізаветы Пятроўны.
| Кацярына I Марта Самуілаўна Скаўронская | ||||
 | ||||
| Партрэт Кацярына I Жан-Марка Нацье (1717 г.) | ||||
 2-я імпэратрыца ўсерасейская | ||||
|
28 студзеня (8 лютага) 1725 — 6 (17 траўня) 1727 | ||||
| Каранацыя | 7 (18) траўня 1724 (як імпэратрыца-супруга) | |||
| Папярэднік | Пётар I | |||
| Наступнік | Пётар II | |||
| Асабістыя зьвесткі | ||||
| Імя пры нараджэньні | Марта Самуілаўна Скаўронская | |||
| Нарадзілася | 15 красавіка 1684, Рынген, Лівонія (меркавана) | |||
| Памерла | 17 траўня 1727 (43 гады), Санкт-Пецярбург | |||
| Пахаваная | Петрапаўлаўскі сабор, Санкт-Пецярбург | |||
| Нашчадкі |
Ганна Пятроўна Лізавета Пятроўна Пётар Пятровіч Натальля Пятроўна | |||
| Дынастыя | Раманавы (па шлюбу) | |||
| Сужэнец |
1) Ёган Крузэ (альбо Рабэ) 2) Пётар I | |||
| Бацька | па найбольш распаўсюджанай вэрсіі Самуіл Скаўронскі | |||
| Маці | меркавана (Ганна-)Даратэя Ган[3] | |||
| Узнагароды |
| |||
| Подпіс |
 | |||
Па найбольш распаўсюджанай вэрсіі сапраўднае імя Кацярыны — Марта Самуілаўна Скаўронская, пазьней ахрышчаная Пятром I пад новым імем Кацярына Аляксееўна Міхайлава. Яна нарадзіліся ў сям’і латыскага селяніна паходжаньнем з ваколіцаў Кегумсу[a]. Падчас яе кіраваньня расейскі ўрад пачаў выкупаць з прыгоньніцтва ў паноў Вялікага княства Літоўскага братоў і сёстраў Кацярыны I[4]. Кацярына была захоплена ў палон расейскімі войскамі, стала палюбоўніцай Пятра I, затым яго жонкай і кіруючай імпэратрыцай расейскай. У яе гонар Пятром I заснаваны ордэн Сьв. Кацярыны (у 1713) і названы Кацярынскі палац у Царскім Сяле (збудаваны пры яе дачцы Лізавеце).
Заўвагі
рэдагаваць- ^ Па іншай вэрсіі Кацярына I была родам зь беларускіх сялянаў Менскага ваяводзтва, прыгонных магнатаў роду Сапегаў
Крыніцы
рэдагаваць- ^ а б Екатерина I Алексеевна (рас.) // Энциклопедический словарь — СПб: Брокгауз — Ефрон, 1894. — Т. XIа. — С. 569—570.
- ^ а б Екатерина I // Большая советская энциклопедия (рас.): [в 30 т.] — 3-е изд. — Москва: Советская энциклопедия, 1969.
- ^ О. И. Хоруженко. О происхождении императрицы Екатерины I // Европейские монархии в прошлом и настоящем. М., Алетейя, 2001, с. 146 (рас.)
- ^ https://web.archive.org/web/20091126073411/http://www.belta.by/ru/bel/culture/knoun
Літаратура
рэдагаваць- Грыцкевіч А. Кацярына I // ЭГБ у 6 т. Т. 4. Мн., 1997.
- Арсеньев К. И. Царствование Екатерины I. Тип. Императорской Российской Академии. СПб., 1856.
- Вильбоа Н. П. Записки Вильбоа, современника Петра Великого. (Материалы для русской истории) / Пересказ Г. Благосветлова // Общезанимательный вестник, 1858. — Т. 2. — № 4. — С. 186—194.
- Записка о кончине государыни императрицы Екатерины Алексеевны и о вступлении на престол государя императора Петра II Алексеевича. — Изд. 2-е. — Спб., 1913. — 4 с.
- Кантемир А. Д. Заметки кн. Кантемира в его календаре 1728 г. // Кантемир А. Д. Сочинения, письма и избранные переводы. — Т.2. — Спб.: И. И. Глазунов, 1868. — С. 344—349.
- Ключевский В. О. Курс русской истории. Лекция 70
- Лирия де. Записки герцога де-Лирия-Бервика, бывшего Испанским послом при Российском дворе, с 1727 по 1731 год / Сообщ. И. П. Сахаров // Сын отечества, 1839. — Т. 12. — Отд. 3. — С. 71-125.
- Описание о браке между её высочеством Анною Петровною цесаревною Всероссийскою и его королевским высочеством Карлом Фридрихом герцогом Голштейноготторпским. — 2-е изд. // Сын отечества, 1839. — Т. 8. — Отд. 3. — С. 265—272.
Вонкавыя спасылкі
рэдагаваць
Кацярына I — сховішча мультымэдыйных матэрыялаў