Кандэнсатар

Кандэнсатар — двухполюсьнік, якому ўласьцівыя даволі вялікія ёмістасьць і амічны супор; прылада для захаваньня зараду і энэргіі электрычнага поля. Звычайна складаецца з двух электродаў у форме пласткоў (абкладак), падзеленых дыэлектрыкам, таўшчыня якога малая ў параўнаньні з памерам абкладак. Выкарыстоўваецца таксама як частка вагальнага ланцугу.

Мінуўшчына рэдагаваць

У 1745 року ў Лейдэне нямецкі фізык Эвальд Юрген фон Кляйст і галяндзкі фізык Пітэр ван Мушэнбрук выпадкова стварылі канструкцыю-прататып электралітычнага кандэнсатара — «лейдэнскі слоік». Першыя кандэнсатары, якія складаліся з двух праваднікоў, разьдзеленых неправадніком, звычайна згадваныя як кандэнсатар Эпінуса або электрычны аркуш, былі створаныя яшчэ раней^[1].

Назву «кандэнсатар» даў Алесандра Вольта ў 1782 годзе (ад італьянскага condensatore), падкрэсьліўшы здольнасьць прылады назапашваць большы электрычны зарад у параўнаньні са звычайным ізаляваным правадніком. І хоць у ангельскай мове назва condensor лічыцца архаічнай (сучасная назва — capacitor), у большасьці эўрапейскіх моваў ужываюцца вытворныя ад condensatore назвы.

Пазначэньне на электрычных схемах рэдагаваць

Абазначэньне	Апісаньне
	Кандэнсатар пастаяннай ёмістасьці
	Палярызаваны кандэнсатар
	Падстроечны кандэнсатар пераменнай ёмістасьці
	Варыкап

На электрычных прынцыповых схемах намінальная ёмістасьць кандэнсатараў звычайна падаецца ў мікрафарадах (1 мкФ = 10⁶ пФ) і пікафарадах, але нярэдка і ў нанафарадах. Пры ёмістасьці ня больш за 0,01 мкФ ёмістасьць кандэнсатара падаюць у пікафарадах, пры гэтым дапушчальна не пазначаць адзінку вымярэньня. Пры абазначэньні намінальнай ёмістасьці ў іншых адзінках адзінку вымярэньня падаваць абавязкова.

Для электралітычных кандэнсатараў, а таксама для высокавольтных кандэнсатараў на схемах, пасьля пазначэньня наміналу ёмістасьці пазначаюць іхняе максымальнае працоўнае напружаньне ў вольтах (В) або кілявольтах (кВ). Для пераменных кандэнсатараў пазначаюць дыяпазон зьмяненьня ёмістасьці.

Клясыфікацыя рэдагаваць

Лушчаковы плёнкавы кандэнсатар тыпу «СГМ» для навяснога мантажу

Па віду дыэлектрыка адрозьніваюць:

Кандэнсатары вакуўмныя (вокладкі без дыэлектрыка ў вакуўме).
Кандэнсатары з газападобным дыэлектрыкам.
Кандэнсатары з вадкім дыэлектрыкам.
Кандэнсатары зь цьвёрдым неарганічным дыэлектрыкам: шкляныя, лушчаковыя, керамічныя, тонкаслойныя зь неарганічных плёнак.
Кандэнсатары зь цьвёрдым арганічным дыэлектрыкам: папяровыя, мэталапапяровыя, плёнкавыя, камбінаваныя (папяроваплёнкавыя, тонкаслойныя з арганічных сынтэтычных плёнак.
Электралітычныя і аксыдна-паўправадніковыя кандэнсатары. У якасьці дыэлектрыка — аксыдны слой на мэталічным анодзе.

Керамічны падстроечны кандэнсатар

Па магчымасьці зьмяненьня ёмістасьці:

Пастаянныя — асноўная кляса кандэнсатараў, якія не зьмяняюць ёмістасьці (хіба што ў працэсе службы).
Пераменныя — кандэнсатары, якія дапускаюць зьмяненьне ёмістасьці ў працэсе функцыянаваньня апаратуры. Кіраваньне ёмістасьцю можа зьдзяйсьняцца мэханічна, электрычным напружаньнем (варыконды, варыкапы) і тэмпэратурай (тэрмакандэнсатары).
Падстроечныя кандэнсатары — кандэнсатары, ёмістасьць якіх зьмяняецца пры аднаразовай або пэрыядычнай регуліроўцы і не зьмяняецца ў працэсе функцыянаваньня апаратуры.

Крыніцы і заўвагі рэдагаваць

^ «Курс Физики» профессора физико-математических наук А. Гано, перевод Ф. Павленко, В. Черкасова, 1882 год.

Вонкавыя спасылкі рэдагаваць

Кандэнсатар — сховішча мультымэдыйных матэрыялаў

[1] «Курс Физики» профессора физико-математических наук А. Гано, перевод Ф. Павленко, В. Черкасова, 1882 год.

[1]