Замежная запазычанасьць ЗША

Структура абавязку ў ЗША (пазычальнікі)

Тут абагульняецца структура абавязку (уключаючы ўнутраны і вонкавы абавязак) з падзелам па катэгорыях пазычальнікаў. Зьвесткі прыведзеныя на сакавік 2008 году паводле Справаздачы Z.1^[1] «Аб руху фондаў у ЗША» публікуемы ФРС.

Абавязак дзяржаўнага сэктару: 59,7 трлн
- Дзяржаўны абавязак ЗША (фэдэральнага ўраду): 8,7 трлн
  - вонкавы: 2,2 трлн
  - унутраны публічны: 2,5 трлн
  - пазыкі ў траставых фондаў: 3,5 трлн
- Выдаткі на сацзабесьпячэньне ў будучыні (па-за фондамі): 7 трлн
- Абавязаньні мэдыцынскага абслугоўваньня ў будучыні (па-за фондамі, прагноз): 37 трлн
- Абавязаньні пэнсійнага і мэдыцынскага абслугоўваньня дзяржслужачых у будучыні (па-за фондамі): ?
- Пазабюджэтныя запазычаньні: ?
- Абавязак штатаў і муніцыпалітэтаў: 2,0 трлн
Абавязак прыватнага сэктару: 38,2 трлн
- Абавязак хатніх гаспадарак: 12,8 трлн
- Карпаратыўны абавязак: 9,0 трлн
- Абавязак фінансавага сэктару: 14,2 трлн
- Адсоткавы абавязак прыватнага сэктару: 1,7 трлн
- Пэнсійныя і мэдыцынскія абавязаньні перад супрацоўнікамі кампаніяў: ?

Асноўнымі крыніцамі вонкавага абавязку зьяўляюцца:

Абавязкі прыватнага сэктару
Дэфіцыт дзяржаўнага бюджэту
Адмоўны гандлёвы баланс (з 1985 году аб’ем імпарту істотна перавышае аб’ём экспарту).
Адсоткавыя налічэньні на раней выдадзеныя сродкі

Крэдыторы

Крэдытораў можна падзяліць па істытуцыянальнай прыкмеце:

Банкі (спажывецкія крэдыты і каштоўныя паперы)
Інвэстыцыйныя фонды (каштоўныя паперы, доўгатэрміновыя пазыкі)
Дзяржава, а дакладней цэнтрабанкі (аблігацыі, высоканадзейныя каштоўныя паперы, валютныя рэзэрвы ў далярах)
Кампаніі, ажыцьцяўляльныя прамыя мэтавыя інвэстыцыі шляхам куплі актываў або акцый кампаній ЗША

Асноўнымі краінамі-крэдыторамі зьяўляюцца Кітай і Японія (паводле справаздачы^[2] казначэйства ЗША аб краінах-уладальніках казначэйскіх аблігацыяў). Японія за кошт актыўнага разьвіцьця эканомікі ў пэрыяд пасьля Другой сусьветнай вайны назапасіла значныя фінансавыя сродкі, якія падае пад вельмі нізкі адсотак (каля 0%). Гэта дазваляе ажыцьцяўляць запазычаньні «Carry trade» (крэдыт бярэцца ў енах, канвэртуецца і выдаецца ў далярах, што дазваляе заработаць на розьніцы адсоткавых ставак).

Кітай за кошт больш за двухразовага перавышэньня аб’ёму экспарту над аб’ёмам імпарту ў гандлёвым балансе з ЗША (каля 233 млрд дал. у 2006 годзе) атрымлівае вялікі аб’ём даляравых плацяжоў, які назапашвае ў золата-валютных рэзэрвах (ЗВР).

Паколькі вялікая частка даляравых сродкаў, якія паступілі ў ЗВР не расходваецца, а перакладаецца ў казначэйскія аблігацыі ЗША гэта прыводзіць да значнага росту ЗВР Кітаю (+43%, да 1,5 трлн дал. за 2007 год) і Японіі.

Дэфіцыт дзяржаўнага бюджэту ЗША

ЗША маюць пэрманэнтны дэфіцыт бюджэту (урад траціць больш грошай, чым зьбірае з дапамогай падаткаў). Гэта закладзена ў пазыковай прыродзе фінансавай сыстэмы ЗША. Праект бюджэту на фіскальны 2008 год мяркуе, што сукупны дэфіцыт бюджэту ў $248 млрд у 2006 паменшыцца да $244 млрд у 2007 і да $239 млрд у 2008. Мяркуецца выдаткі на вайну з тэрорам у бюджэце 2007 г памяншаць з $163 млрд да $142 млрд у 2008, і да $50 млрд у 2009, а ў 2010—2012 наогул зьнікнуць. Таксама гэта запатрабуе ўводзіны дадатковага падатку на дзясяткі мільёнаў амэрыканскіх сем’яў сярэдняга і вялікага дастатку пачынальна з 2008. У праекце пазначаныя памеры дэфіцыту:

памяншэньне да $187 млрд у 2009,
$94 млрд у 2010 і
$54 млрд у 2011
да дасягненьня прафіцыту ў $61 млрд у 2012.

Адміністрацыя Буша сьвяткуе паніжэньне дэфіцыту бюджэту з $413 млрд у 2004 да $318 млрд у 2005 і да $248 млрд у 2006. Фактычна, па выніках 2007 фінансавага году дэфіцыт фэдэральнага бюджэту склаў усяго 162.8 млрд. $ — самы нізкі паказчык за апошнія 5 гадоў. Але агульнае павелічэньне росту дзяржаўнага абавязку ня моцна зьмяняецца: $595 млрд у 2004, $551 млрд у 2005, і $546 млрд у 2006. Дзярждоўг павялічыўся з $5.728 трлн (на 20-е студзеня 2001), да $8.713 трлн на пачатак 2007.

У 2000—2013 гадах нястача бюджэту тлумачылася больш як 2-кратным перавышэньнем росту дзяржаўных выдаткаў над ростам сукупнага ўнутранага прадукту, які павялічыўся на 60%. Адначасна штогадовыя выдаткі фэдэральнага бюджэту ЗША вырасьлі больш як удвая: мэдычныя — з $330,6 млрд у 2000 годзе да $859,36 млрд у 2013-м (+160%), сацыяльныя — з $402,13 млрд да 811,8 млрд (+102%), абаронныя — з $309 млрд да $607,2 млрд (+97%), пэнсійныя — $87,39 млрд да $228,73 млрд (+162%)^[3].

Кіраваньне фэдэральным абавязкам ЗША

Да зыходу фіскальнага 2007 году (30-е верасьня) абавязак перавысіў 9 трлн дал. або 65,5 % ВУП. Лімітавы памер фэдэральнага абавязку ЗША сьцьвярджаецца Кангрэсам. Такі закон быў прыняты ў 1917 годзе. З тых часоў памер максымальнага абавязку павялічваўся даволі рэгулярна праз зьмену закона. У сакавіку 2006 году ён быў павялічаны да 9 трлн дал. Тады Сэнат ЗША ухваліў ініцыятыву мінфіна аб павелічэньні ліміту дзяржаўных пазык з $8,2 трлн амаль да $9 трлн. У верасьні 2007 году плянка максымальнага абавязку была ссунутая яшчэ на 850 млрд даляраў (да 9,815 трлн даляраў). Раст абавязку становіцца ўсё значнейшай праблемай, якая павялічвае нагрузку на бюджэт, за кошт адсоткавых адлічэньняў па пазыковых абавязаньнях.

У траўні 2013 году ўрад ЗША дасягнуў вызначаную законам мяжу дзярждоўгу ў памеры $16,7 трлн (99,5% ад СУП). 17 кастрычніка 2013 году Кангрэс ЗША павысіў мяжу дзяржаўнага доўгу для адновы фінансаваньня ўраду да 15 студзеня 2014 году. Гэта дазволіла працягнуць запазычаньні да 7 лютага 2014 году для прадухіленьня неплатаздольнасьці ўраду^[4].