Дуброўніцкая рэспубліка
Дуброўніцкая рэспубліка (па-харвацку: Dubrovacka republika, па-лацінску: Respublica Ragusina, па-італьянску: Repubblica di Ragusa) — горад-дзяржава на ўзьбярэжжы Адрыятычнага мора, існавала з XIV стагодзьдзя да 1808 году. Сталіцай рэспублікі быў горад-порт Дуброўнік, акрамя якога тэрыторыя дзяржавы ўключала далмацінскае ўзьбярэжжа ад Нэўму да Бокі Каторскай, паўвостраў Пельешац і астравы Ластава, Млет і шэраг іншых невялікіх выспаў вакол сталіцы.
Паўстаўшы як цэнтар марскога і сухапутнага гандлю з Балканамі, Дуброўніцкая рэспубліка дасягнула піку сваёй магутнасьці ў XV—XVI стагодзьдзях, калі яна стала адным з галоўных пасярэднікаў у эканамічных стасунках Асманскай імпэрыі і эўрапейскіх дзяржаваў. Нягледзячы на тое, што пераважную большасьць насельніцтва складалі славяні, грамадзка-палітычны лад і кіравальная эліта рэспублікі знаходзіліся пад моцным італьянскім уплывам, а афіцыйнай назвай дзяржавы была на лацінскай мове Рэспубліка Рагуза. У розныя пэрыяды сваёй гісторыі Дуброўнік прызнаваў намінальны сюзэрэнітэт Вугоршчыны, Асманскай імпэрыі і Аўстрыі, аднак фактычна заставаўся незалежным. Структура кіраваньня рэспублікі забясьпечвала немагчымасьць канцэнтрацыі ўлады ў адных руках, дзякуючы чаму часам Дуброўнік завуць першай у Эўропе дэмакратычнай дзяржавай. У 1806 г. тэрыторыя Дуброўніку была акупаваная войскамі Напалеона, у 1808 г. рэспубліка была скасаваная і далучаная да Францыі. У цяперашні час гэтыя землі складаюць самую паўднёвую частку Харватыі.
Літаратура рэдагаваць
- История Югославии, т. 1-2. — М., 1963;
- Фрейдзон В. И. История Хорватии. — М., 2001;
- Фрейденберг М. М. Дубровник и Османская империя. — М., 1989.
- Harriet Bjelovučić: The Ragusan Republic. Victim of Napoleon and Its Own Conservatism. Brill, Leiden 1970.
- Francis W. Carter: Dubrovnik (Ragusa). A Classic City-State. Seminar Press, London/New York NY 1972, ISBN 0-12-812950-6.
- Miljenko Foretić (Hrsg.): Dubrovnik in War. Matica Hrvatska — Dubrovnik, Dubrovnik 2002, ISBN 953-6316-16-1.
- Robin Harris: Dubrovnik. A History. Saqi, London 2003, ISBN 0-86356-332-5. Als Paperback 2006, ISBN 0-86356-959-5.