Дацкая пратэставая сьвіньня

Да́цкая пратэ́ставая сьвіньня́, альбо гузумская пратэставая сьвіньня (ад назвы гораду Гузум, рэгіянальнага цэнтру жывёлагадоўлі), альбо чырво́на-бе́лая пратэставая сьвіньня (па-дацку: Husum protestsvin, па-нямецку: Husumer Protestschwein, па-ангельску: Danish Protest Pig) — рэдкая парода свойскіх сьвіньняў з шырокай вэртыкальнай белай стужкай на чырвоным фоне. Выгадаваная ў Паўночнай Фрызіі(be), што ў Паўднёвым Шлезьвігу, у пачатку XX стагодзьдзя, як рэакцыя на забарону з боку прускай улады вывешваць мясцовым датчанам дацкія сьцягі (Шлезьвіг, як і Гальштайн, былі ўзятыя ад Даніі Аўстрыяй ды Прусіяй у 1864 падчас Аўстра-пруса-дацкай вайны).

Дацкая пратэставая сьвіньня
Husum protestsvin
Клясыфікацыя
ЦарстваЖывёлы
ТыпХордавыя
КлясаСысуны
АтрадПарнакапытныя
ПадатрадНяжвачныя
СямействаСьвіньні
РодДзікі
ВідДзік
Бінамінальная намэнклятура
Sus

Сьвіньня зь белай стужкай на чырвоным фоне стала сымбалем дацкай культурнай ідэнтычнасьці, дацкіх культурных каштоўнасьцяў ды супраціўленьня асыміляцыі.

Двое падсьвінкаў

Апісаньне пароды

рэдагаваць

Лічыцца, што ў аснову пароды былі ўзятыя чорна-белая гальштайнская сьвіньня, ютляндзкая сьвіньня, ангельская тамўорцкая сьвіньня й чырвона-стракатая адмена ангельскай садлбэкаўскай сьвіньні.

Дарослы кныр дацкай пратэставай дасягае росту ў 92 см у плячох і важыць да 350 кг. Вышыня плячэй мацёры 80-85 см, вага 250-300 кг. Вушы ёсьць зьвіслымі альбо паўзьвіслымі, але не стаячымі. Белая стужка мусіць праходзіць празь пярэднія ногі й быць у шырыню людзкой рукі. Колер пароды мусіць быць строга чырвона-бела-чырвоны, чорныя ці іншыя плямкі недапушчальныя. З узростам жывёла можа моцна абрастаць поўсьцю. Сучасны стандарт пароды патрабуе ад мацёры ня меней за 14 цыцак(be). Пасьля апаросу сьвінаматкі, а таксама й кныры, не агрэсіўныя да парасяткаў.

Сучаснае становішча пароды

рэдагаваць

Назва пароды «дацкая пратэставая сьвіньня» была афіцыйна зафіксаваная ў 1954 годзе, аднак у другой палове XX стагодзьдзя колькасьць папуляцыі няўхільна зьмяншалася. Апошнія прыплоды былі прынесеныя ў 1968 годзе, і ад таго часу парода лічылася вымерлай.

Аднак у 1984 годзе, грунтуючыся на гэтым жа фэнатыпе, парода была выведзеная зноў, і з гэтых часоў пачалася барацьба за адраджэньне чырвона-белай сьцяжковай сьвіньні. Пачалі паўставаць аб’яднаньні ды гурткі энтузыястаў, што імкнуліся працягнуць пароду пратэставай сьвіньні. У 1996 годзе было заснаванае грамадзкае таварыства «Förderverein Rotbuntes Husumer Schwein e.V», мэта якога — сачыць за вывядзеньнем ды чысьцінёю чырвона-бела-чырвонай пароды. Зямля Шлезьвіг-Гальштайн цяпер афіцыйна падтрымлівае гадоўлю й разьвядзеньне дацкіх пратэставых, як асобнай культурнай каштоўнасьці. Экзэмпляры можна таксама знайсьці ў жывёльніках Бэрліну, Гановэру, Кілю, Гельзэнкірхэну й іншых гарадоў. На дадзены момант папуляцыя дацкай пратэставай сьвіньні не перавышае 140 асобін.

Дадатковыя зьвесткі

рэдагаваць

Вядомыя спробы прысабечаньня пратэставай сьвіньні з боку Аўстра-Вугорскай імпэрыі пад выглядам новай адмены «кайзэраўскай сьвіньні» (Kaisersschwein) у 1910–1912 гадах. Па задумцы прыдворнага чыноўніка Рудыгера фон Шытмахера чырвона-белая сьвіньня, перайменаваная ў кайзэраўскую ды нясучая на сваім целе нацыянальныя колеры Аўстрыі, мусіла стаць падарункам да сямідзесяцігодзьдзя валадараньня імпэратара Франца Ёсіфа I у 1918 годзе. Заўчасная сьмерць імпэратара ў 1916 годзе і распад імпэрыі ў 1918 перашкодзілі плянам фон Шытмахера[1].

Вонкавыя спасылкі

рэдагаваць