Вялікая сынагога (Ашмяны)

Помнік сакральнай архітэктуры
Вялікая сынагога
Вялікая сынагога
Краіна	Беларусь
Места	Ашмяны
Каардынаты	54°25′30″ пн. ш. 25°56′02″ у. д. / 54.425° пн. ш. 25.93389° у. д. / 54.425; 25.93389Каардынаты: 54°25′30″ пн. ш. 25°56′02″ у. д. / 54.425° пн. ш. 25.93389° у. д. / 54.425; 25.93389
Канфэсія	юдаізм
Вялікая сынагога на мапе Беларусі Вялікая сынагога
Вялікая сынагога на Вікісховішчы

Вялікая сынагога^[a] — помнік архітэктуры канца XIX — пачатку XX стагодзьдзяў у Ашмянах. Знаходзіцца ў цэнтры места, на Школьным двары каля гістарычнага Рынку^[b]. Твор архітэктуры эклектыкі.

Гісторыя

Сынагога, 1930-я гг.

Час будаваньня мураванай Вялікай сынагогі ў Ашмянах няпэўны: гэта канец XIX — пачатак XX стагодзьдзяў^[1]. На пляне места за 1898 год у цэнтры адзначаецца дзьве мураваныя сынагогі. У некаторых крыніцах будаваньне Вялікай сынагогі датуецца 1912 годам.

У Другую сусьветную вайну нацысты стварылі ў сынагозе і прылеглых вуліцах гета, у якім знаходзіліся больш за 4 тысячы вязьняў. Па вайне савецкія ўлады зрабілі ў будынку былой сынагогі склад прадукцыі спажывецкай каапэрацыі. У 2012 годзе будынак перайшоў на балянс краязнаўчага музэю.

Архітэктура

Помнік архітэктуры эклектыкі зь перавагай нэаклясыцызму. Фасады аздабляюцца сьціплымі лапаткамі і шматпрофільным цагляным карнізам пад дахам пабудовы. Прастакутны аб’ём цэнтральнага памяшканьня (рытуальнай залі) перакрываецца 4-схільнай дахам. Гэта адлюстроўвае ўвасабленьне стылізаванага і пераасэнсаванага вобразу жытла, каўчэга. З прычыны значных памераў і канструкцыйных патрэбаў дах мае 3-прыступкавую будову, абумоўленую 2-яруснай канструкцыяй кроквеннай сыстэмы. Будынак мае сьціплую дэкаратыўную і плястычную аздобу: пілястры, гарызантальныя паяскі і карнізы, аркавыя і паўаркавыя завяршэньні праёмаў^[2].

Галерэя

Гістарычная графіка

Старая графіка
1929 г.
1929 г.
1929 г.
1929 г.

Гістарычныя здымкі

Старыя здымкі
1915—1918 гг.
Я. Булгак, 1925 г.
да 1939 г.
да 1939 г.

Заўвагі

^ таксама Галоўная сынагога
^ Цяпершні афіцыйны адрас — вуліца Савецкая, 122Б

Крыніцы

^ Локотко А. И. Архитектура европейских синагог. — Мн., 2002. С. 93.
^ Галоўная сінагога Ашмянаў, Ашмяны і Ашмяншчына, 11 кастрычніка 2013 г.

Літаратура

Памяць: Гіст.-дакум. хроніка Ашмянскага раёна. — Мн.: БЕЛТА, 2003. — 688 с.: іл. ISBN 985-6302-54-4
Локотко А. И. Архитектура европейских синагог. — Мн.: Ураджай, 2002. — 156 с. ISBN 985-04-0547-3.

Вонкавыя спасылкі

Вялікая сынагога ў Ашмянах, Radzima.org

[1] таксама Галоўная сынагога

[2] Цяпершні афіцыйны адрас — вуліца Савецкая, 122Б

[3] Локотко А. И. Архитектура европейских синагог. — Мн., 2002. С. 93.

[4] Галоўная сінагога Ашмянаў, Ашмяны і Ашмяншчына, 11 кастрычніка 2013 г.

[a]

[b]

[1]

[2]