Андрэ Шварц-Барт
Андрэ Шварц-Барт (па-француску: André Schwarz-Bart; 28 траўня 1928 — 30 верасьня 2006) — францускі пісьменьнік польска-габрэйскага паходжаньня.
| Андрэ Шварц-Барт | |
| André Schwarz-Bart | |
 | |
| Асабістыя зьвесткі | |
|---|---|
| Нарадзіўся | 28 траўня 1928 Мэц, Францыя |
| Памёр | 30 верасьня 2006 Пуэнт-а-Пітр, Гвадэлупа |
| Сужэнец | Simone Schwarz-Bart[d] |
| Дзеці | Jacques Schwarz-Bart[d] |
| Літаратурная дзейнасьць | |
| Род дзейнасьці | пісьменьнік |
| Гады творчасьці | 1950—2006 |
| Жанр | раман |
| Мова | француская мова[1] |
| Значныя творы | «Апошні з праведнікаў» (1959) |
| Прэміі | Ерусалімская прэмія (1967) |
| Узнагароды | |
Біяграфія
рэдагавацьНарадзіўся ў сям’і польскіх габрэяў, якія пераехалі ў Францыю ў 1924 годзе. У 1942 годзе родныя Шварц-Барта былі дэпартаваны ў Аўшвіц і загінулі там. Уступіўшы ў пятнаццацігадовым узросьце ў рух Супраціву, Шварц-Барт быў неўзабаве арыштаваны немцамі, бег, далучыўся да партызанаў, затым уступіў у рэгулярнае францускае войска. Удзельнічаў у вызваленчай кампаніі 1944-45 гадох.
Пасьля вайны Шварц-Барт на працягу некалькіх гадоў працаваў сьлесарам, адначасова займаючыся самаадукацыяй, здаў у 1948 годзе іспыты на атэстат сталасьці й паступіў у Сарбону. Пісаць пачаткаў у 1950 годзе. Першая кніга Шварц-Барта — «Апошні праведнік» (1959, Ганкураўская прэмія) прынесла пісьменьніку шырокую вядомасьць. У 1967 годзе Шварц-Барт быў узнагароджаны Ерусалімскай прэміяй.
Творчасьць
рэдагавацьКніга «Апошні праведнік» успрымаецца як хроніка. Андрэ шырока выкарыстоўвае габрэйскія крыніцы, ужывае габрэйскі фальклор, таксама ён грунтуецца на гістарычных дакумэнтах нацысцкіх перасьледаў. Рэальныя падзеі й выдумка існуюць у кнізе адначасова. У цэнтры апавяданьня — гісторыя габрэйскай сям’і, намаляваная на падставе легенды пра ламэд-вав цадзікім (трыццаць шэсьць праведнікаў). Шварц-Барт падыходзіць да легенды нетрадыцыйна, падчас бывае цяжка уявіць падабенства. Аўтар паказвае жудаснае рэаліі крывавых нацысцкіх перасьледаў — чорная старонка жыцьця габрэяў Эўропы. Пачатак генацыду нацыі паклалі крыжовыя паходы, у прыватнасьці, пагром у мястэчку Ёрк у XII ст. і згуба Ём-Това бэн Іцхака з Жуаньні, і да трэцяга рэйху — катастрофы эўрапейскага габрэйства.
Героі кнігі — чальцы сям’і Леві, нашчадкі Ём-Това, у кожным пакаленьні якіх ёсьць адзін утоены праведнік; апошні зь іх, Эрні, гіне ў газавай камэры. Цэнтральныя часткі рамана даюць карціну нарастаньня антысэміцкіх і нацысцкіх настрояў у ціхім правінцыйным нямецкім мястэчку вачамі габрэйскага дзіцяці. Вялікую цікавасьць уяўляюць шматлікія побытавыя сцэны й мова кнігі — эпічная, багатая мэтафарамі й аздобленая ідышызмамі. Адзін зь яе лейтматываў — даніна павагі й падзякі габрэям, якія на працягу стагоддзяў аддавалі перавагу сьмерць адмове ад веры бацькоў.
Гарачы абаронца бяздольных, Шварц-Барт прысьвяціў сваю далейшую літаратурную дзейнасьць праблемам народаў трэцяга сьвету й, адышоўшы ад габрэйскай тэмы, пачаў пісаць у сааўтарстве са сваёй жонкай Сымонай. Іх кніга «Страва са сьвініны з зялёнымі бананамі» (1967) была задумана як першы том рамана-эпапэі «Мулатка Саліцюд».