Андрэ Масэна

Андрэ Масэна́,(па-француску: André Massén; 6 траўня 1758, Ніцца — 4 красавіка 1817) — вайскавод францускіх рэспубліканскіх войнаў, а затым імпэрыі Напалеона I, маршал Францыі (1804 год).

Андрэ Масэна па-француску: André Massén
6 траўня 1758 — 04 красавіка 1817
Мянушка	Дзіця перамогі L'Enfant Chéri de la Victoire
Месца нараджэньня	Ніцца, Францыя
Месца сьмерці	Парыж, Францыя
Прыналежнасьць	Францускае каралеўства Француская Рэспубліка Француская імпэрыя Каралеўства Францыя
Званьне	маршал Францыі
Бітвы/войны	Рэвалюцыйныя войны Напалеонаўскія войны
Андрэ Масэна ў Вікісховішчы

Жыцьцяпіс

У 1775 годзе ўступіў радавым у францускую пяхоту; але бо афіцэрскі чын даваўся тады адным дваранам, то Масэна, праслужыўшы 14 гадоў, выйшаў у адстаўку ў чыне прапаршчыка (па-француску: adjudant) — у самым высокім чыне, які мог атрымаць не дваранін.

Пасьля рэвалюцыі, уступіў у францускае войска, у 1792 годзе ўжо камандаваў батальёнам, а ў 1793 годзе быў дывізіённым ґенэралам.

У італьянскай кампаніі 1796 году набыў славу выбітнага вайскавода. У 1798 годзе ён быў пасланы ў Рым для выпатрабаваньня задавальненьня за забойства францускага пасланца. Тут у Масэна паўсталі буйныя спрэчкі з падпарадкаванымі, з нагоды рабаўніцтва камісарыяцкіх службоўцаў войска, якім ён, відаць, заступаўся. У 1799 годзе ён атрымаў камандаваньне войскамі ў Швайцарыі і ў бітве пад Цюрыхам разьбіў расейска-аўстрыйскае войска пад камандаваньнем ґенэрала Рымскага-Карсакова. 19-20 верасьня 1799 году патрываў паразу у бою з расейскімі войскамі якімі камандаваў Суворава, у Мутэнтале і Клентале (Швайцарыя). Там ён ледзь было не патрапіў у палон і цудам выратаваўся, пакінуўшы ў руках расейскага ўнтар-афіцэра Махотына абрывак свайго вышыванага золатам ґенэральскага мундзіра. У 1800 годзе ўславіўся абаронаю Генуі.

Пры ўтварэньні Першай імпэрыі ён атрымаў званьне маршала.

Падчас паходу 1805 году камандаваў войскамі ў Італіі і быў пабіты эрцгерцагам Карлам пры Кальд'ера, але потым заняў Венэцыю, Карынтыю і Штырыю; пасьля Прэсбурскага міру заняў Нэапалітанскае каралеўства.

Маршал Масэна

У паходзе 1806—1807 камандаваў правым крылом войска; па заключэньні Тыльзыцкага міру, атрымаў тытул герцага Рывалі, а ў 1809 годзе, за выбітныя паслугі ў ў бітве пры Аспэрне — тытул князя Эслінгенскага. "Хто не бачыў як дзёрся Масэна пры Аспэрне, той нічога не бачыў," — казаў пасьля Напалеон.

У 1810 годзе Масэна быў прызначаны галоўнакамандуючым францускім войскам у Партугаліі; недахоп харча прымусіў яго да адступу. З гэтага часу баявая дзейнасьць Масэна спыняецца; у палітычных падзеях ён таксама не гуляе ніякае ролі.

Калі Напалеон у 1815 годзе другасна адмовіўся ад пасаду, часавы ўрад даручыў Масэна камандаваньне парыскаю нацыянальнаю ґвардыяю; па занятку сталіцы саюзнымі войскамі ён выдаліўся адтуль і нагадаў пра сябе толькі падчас працэсу маршала Нея, даказваючы некампэтэнтнасьць вайсковага трыбуналу.

Вонкавыя спасылкі

• Захараў С. «Маршалы Напалеона. Масэна»
• Зотов А.В. Забыты Мора, Спб., ЗНАК, 2009

Андрэ Масэна — сховішча мультымэдыйных матэрыялаў