Ідзі Амін

Дада Умэ Ідзі Амін (па-ангельску: Idi Amin Dada) (17 траўня 1928 — 16 жніўня 2003) — прэзыдэнт Уганды у 1971—1979, заснавальнік аднаго з самых брутальных аўтарытарных рэжымаў у Афрыцы; генэрал, потым фэльдмаршал угандыйскага войска.

Дада Умэ Ідзі Амін
па-ангельску: Idi Amin
прэзыдэнт Уганды
1971 — 1979
Папярэднік:	Мілтан Аботэ
Наступнік:	Юсуфу Люле
Асабістыя зьвесткі
Нарадзіўся:	1920-я Кабока ці Кампала
Памёр:	16 жніўня 2003 Джыда
Партыя:	незалежны палітык[d]
Сужэнец:	Сара К'ёлаба[d]
Дада Умэ Ідзі Амін у Вікісховішчы

У 1946 годзе Амін уступіў у брытанскі каляніяльны полк Каралеўскіх афрыканскіх стралкоў і даслужыўся да годнасьці генэрал-маёра ды галоўнакамандуючага войскам Уганды (проста іншых колькі-небудзь адукаваных людзей на той час у краі не было). Ён прыйшоў да ўлады, узначаліўшы хунту, што скінула Мільтана Аботу ў 1971. Яго кіраваньне адзначалася парушэньнямі правоў чалавека, палітычнымі рэпрэсіямі, этнічнымі перасьледамі, забойствамі без суду і сьледзтва ды гвалтоўным высяленьнем індыйцаў з Уганды. Дакладная колькасьць людзей, забітых у выніку дзейнасьці яго рэжыму, невядомая — яна вагаецца ад 80 да 500 тысячаў.

У 1975 годзе стаў ачольнікам Арганізацыі афрыканскага адзінства, і цягам 1977—1979 гадоў Уганда прызначалася ў Камісію па правах чалавека ААН. Яго рэжым упаў у 1979 годзе пасьля ўгандыйска-танзанійскай вайны, разьвязанай праз спробу Ўганды анэксаваць частку Танзаніі ў 1978 годзе. Амін, выдаючы сябе за мусульманіна, уцёк у Саудаўскую Арабію і жыў там да самай сьмерці ў 2003. Пра Аміна ды яго рэжым зьнята колькі фільмаў, такіх як «Узьлёт ды падзеньне Ідзі Аміна» (1980) ды «Апошні кароль Шатляндыі» (2006).

Кіраваньне Аміна адзначалася праявамі экстрэмісцкага нацыяналізму і трайбалізму. Паводле падлікаў, зробленых пасьля зьвяржэньня Аміна, ахвярамі яго рэпрэсіяў сталіся ад 300 да 500 тысячаў (з 19 мільёнаў) грамадзянаў Уганды.

Поўны тытул Аміна на пасадзе прэзыдэнта гучаў наступным чынам: «Яго Дасканаласьць Пажыцьцёвы Прэзыдэнт, Фэльдмаршал Аль-Гаджы Доктар Ідзі Амін, VC, DSO, MC, Уладар усіх зьвяроў на зямлі і рыбаў у моры, Заваёўнік Брытанскай Імпэрыі ў Афрыцы ўвогуле і Ўганды ў прыватнасьці»

Вонкавыя спасылкі

Ідзі Амін — сховішча мультымэдыйных матэрыялаў

• Ідзі Амін на сайце Krugosvet.ru (рас.)
• Галоўная афрыканская пачвара (рас.)
• Уры Дан. Апэрацыя «Энтэбэ» (рас.)
• Rise and Fall of Idi Amin на IMDb
• The Last King of Scotland на IMDb
• Найвялікшыя злыдні сьвету — Ідзі Амін (відэа) (рас.)
• выступы Ідзі Аміна (відэа)