Хуткасьць

Ху́ткасьць — фізычная велічыня, якая адпавядае адносінам перамяшчэньня матэрыяльнага пункту ў прасторы да прамежку часу, за якое гэта перамяшчэньне адбывалася. Хуткасьць ёсьць велічыня вэктарная, гэта значыць яна мае абсалютную велічыню й кірунак. Хуткасьць у асноўным пазначаецца літарай «v» (ад лац. velocitas — хуткасьць). Зьяўляецца асноўным паняткам у кінэматыцы, галіне клясычнай мэханікі, якая апісвае рух цела. Калі адбываецца зьмена хуткасьці руху аб’екту, ягонага напрамку або абодвух парамэтраў, то гэты аб’ект мае зьменную хуткасьць і, як кажуць, назіраецца паскарэньне.

Хуткасьць
${\vec {v}}={\frac {\mathrm {d} {\vec {r}}}{\mathrm {d} t}}$
Вымернасьць	${\mathsf {L}}{\mathsf {T}}^{-1}$
Адзінкі вымярэньня
СІ	м/с
СГС	см/с
Заўвагі
вэктарная велічыня

Пры зьмяненьні напрамку рух аўтамабілю на выгнутай трасе зьмяняецца й ягоная хуткасьць.

Згодна зь міжнароднай сыстэмай адзінак хуткасьць вымяраецца ў мэтрах за сэкунду. У сыстэме СГС адзінкай вымярэньня хуткасьці зьяўляецца сантымэтар на сэкунду — см/с. У паўсядзённым жыцьці самай практычнай адзінкай вымярэньня хуткасьці зьяўляецца кілямэтар у гадзіну — км/гадзіна. У пэўных галінах чалавечай дзейнасьці выкарыстоўваюцца спэцыфічныя адзінкі хуткасьці, як то вузел.

У навуцы выкарыстоўваецца таксама хуткасьць ў шырокім сэнсе, як то хуткасьць зьмены якой-небудзь велічыні (не абавязкова радыюс-вэктара) у залежнасьці ад іншай (часьцей ад зьмены ў часе, у прасторы альбо іншага). Так, напрыклад, кажуць пра кутавую хуткасьць, хуткасьць зьмены тэмпэратуры, хуткасьць хімічнай рэакцыі, групавую хуткасьць, хуткасьць злучэньня й г.д. Матэматычна хуткасьць характарызуецца вытворнай функцыяй.

Віды

• Імгненная хуткасьць цела — хуткасьць цела ў дадзены момант або ў некаторым вызначаным пункце траекторыі.

Вонкавыя спасылкі

• Хуткасьць. Physicsclassroom.com (анг.)
• Хуткасьць і паскарэньне. Mechanical Reviews (анг.)