Сак (у каталіцтве Станіслаў; ? — па 1433) — дзяржаўны дзяяч Вялікага Княства Літоўскага, староста дубініцкі (1433). На Гарадзельскай уніі атрымаў герб «Памян». Пачынальнік роду Саковічаў.

Станіслаў Сак
лац. Stanisłaŭ Sak

Герб «Памян»
Асабістыя зьвесткі
Нарадзіўся XIV стагодзьдзе
Памёр па 1434
Род Саковічы
Дзеці Андрэй, Васіль (Васька), Ян (Івашка), Станіслаў (Станька), Алехна, Пётар, Фёдар (Федзька)

Імя рэдагаваць

Асноўны артыкул: Сак

Сака, пазьней Зак (Sacco, Sack) — імя германскага паходжаньня[1][2]. Іменная аснова сак- (саг-, зак-) (імёны ліцьвінаў Сакель, Сакень, Жагель; германскія імёны Sackel, Sacken, Sagel) паходзіць ад гоцкага sakjo 'спрэчка'[2][3].

Варыянты імя ў гістарычных крыніцах: cum Saka[4], Saka[5] (2 кастрычніка 1413 году); Sack (15 траўня 1432 году)[6]; Sak (15 кастрычніка 1432 году)[7]; Sak Dubingensis [tenutariorum] [sigilla] (20 студзеня 1433 году)[8]; Stanislaus Sak[9].

Біяграфія рэдагаваць

Зь літоўскага баярскага роду. Відаць, быў у сваяцтве з Даўгердамі.

Упершыню ўпамінаецца ў акце Гарадзельскай уніі (1413 год). У 1433 годзе быў старостам дубініцкім.

Меў сыноў Андрэя, Васіля (Ваську), Яна (Івашку), Станіслава (Станьку), Алехну, Пятра, Фёдара (Федзьку).

Мова і культура рэдагаваць

Асноўныя артыкулы: Ліцьвіны і Русіны

Да акту Гарадзельскай уніі (1413 год) і Мельнскага міру (1422 год) прывесіў пячаці з лацінамоўнымі гатычнымі надпісамі[10][11]:

+ stanisslaus ∵ dcs ∵ sak ∵
+ s(igillum) sak · her(edis) de nyem[e…]

Да акту Гарадзенскай уніі (1432 год) прывесіў пячаць з лацінкавым гатычным надпісам[12]:

∗ peczeth ∗ sakowycz

Крыніцы рэдагаваць

  1. ^ Förstemann E. W. Altdeutsches Namenbuch. Bd. 1: Personennamen. — Bonn, 1900. S. 1287.
  2. ^ а б Дайліда А. Пачаткі Вялікага княства Літоўскага: ад стварэння да Крэўскай уніі / Рэц. С. Тарасаў. — Менск, 2019. С. 25.
  3. ^ Morlet M.-T. Les noms de personne sur le territoire de l’ancienne Gaule du VIe au XIIe siècle. T. I: Les noms issus du germanique continental et les créations gallo-germaniques. — Paris, 1971. P. 193.
  4. ^ Akta unji Polski z Litwą, 1385—1791. — Kraków, 1932. S. 54.
  5. ^ Akta unji Polski z Litwą, 1385—1791. — Kraków, 1932. S. 57, 70.
  6. ^ Русско-ливонские акты. — СПб, 1868. С. 191.
  7. ^ Akta unji Polski z Litwą, 1385—1791. — Kraków, 1932. S. 81.
  8. ^ Akta unji Polski z Litwą, 1385—1791. — Kraków, 1932. S. 94.
  9. ^ Пятраўскас Р. Літоўская знаць у канцы XIV—XV ст.. — 2-е выд. — Смаленск, 2014. С. 292.
  10. ^ Akta unji Polski z Litwą, 1385—1791. — Kraków, 1932. S. 52.
  11. ^ Dokumenty strony polsko-litewskiej pokoju mełneńskiego z 1422 roku. — Poznań, 2004. S. 89.
  12. ^ Akta unji Polski z Litwą, 1385—1791. — Kraków, 1932. S. 78.

Літаратура рэдагаваць